Τα πέριξ

Του
ΝΙΚΟΥ ΑΜΜΑΝΙΤΗ

Στα μακρά χρόνια της σκλαβιάς από τους Τούρκους πολλοί Έλληνες ήσαν εγκατεστημένοι και ακμάζανε σε χώρες του εξωτερικού. Χάρη στην εξυπνάδα της φυλής και στην ακάματη εργασία τους πέτυχαν να σχηματίσουν αξιόλογες περιουσίες, τις οποίες, λόγω έμφυτης τσιγκουνιάς, πολλαπλώς αυγατίζανε. Όταν η Ελλάδα με το καλό ελευθερώθηκε και συστάθηκε ένα νέο και σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, οι έλληνες λεφτάδες του εξωτερικού έσπευσαν να προσφέρουν τον οβολόν τους προκειμένου να ωραιοποιηθεί η πατρίδα, ανάλογα με την αρχαία της αίγλη.

Έτσι ροβολήσανε προς τα κάτω διάφοροι διαπρεπείς αρχιτέκτονες της Εσπερίας προκειμένου το ταλέντο τους να μεταφρασθεί σε παραδάκι… Από τα πρώτα μεγάλα έργα που δημιουργήθηκαν στην πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους ήταν το κτίριο του Πανεπιστήμιου Αθηνών, που έφερε το όνομα του βασιλέως Όθωνος, παρότι η δημιουργία του ουσιαστικά οφειλόταν στον πατέρα του, τον βασιλέα της Βαυαρίας Λουδοβίκο, δεινό ελληνολάτρη και βαθύ γνώστη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Δεξιά του Πανεπιστημίου, με χορηγία του Σίμωνος Σίνα, μπήκαν τα θεμέλια της Ακαδημίας, καθώς σύμφωνα με την απαίτηση του διαθέτη όφειλε να αποκτήσει Ακαδημία και η Ελλάδα. Βοηθούσης της γραφειοκρατίας, η αποπεράτωση του μεγάρου δεν έλεγε να τελειώσει και ο θάνατος βρήκε τον Σίνα με την Ακαδημία ακόμη γιαπί. Για να τελειώσει το έργο φρόντισε η χήρα του μεταστάντος και λειτούργησε ως Ακαδημία μόλις το 1925, επί δικτατορίας Πάγκαλου.

Η τριπλέτα των τριών μεγαλοπρεπών μεγάρων που κοσμούν την καρδιά της Αθήνας ολοκληρώθηκε με την ανέγερση της Εθνικής Βιβλιοθήκης, αριστερά του Πανεπιστημίου, με δωρεά του κεφαλονίτη Παναγή Βαλλιάνου. Η τριπλέτα των τριών κορυφαίων κτιρίων της Αθήνας γειτνιάστηκε με το Οφθαλμιατρείο Αθηνών, που ίδρυσε η βασίλισσα Όλγα, σύζυγος του βασιλέως της Ελλάδος Γεωργίου Α’, ένα μεγάλο λύκειο για αγόρια, το Λεόντειο Λύκειο, με τους φραγκοπαπάδες, και ο Άγιος Διονύσιος, Καθεδρικός Ναός των καθολικών. Χρόνια αργότερα στη γειτονιά προστέθηκε και η Τράπεζα της Ελλάδος. Έτσι, με γρήγορο ρυθμό οικοδομείτο η πρωτεύουσα και καινούριες συνοικίες άρχισαν να δημιουργούνται.

Οι δουλειές στους χτίστες ποτέ δεν έλειπαν και ήρθε στην Αθήνα από την Ανάφη ολόκληρο το αδελφάτο των χτιστάδων προκειμένου να δουλέψει στις οικοδομές. Ήσαν καλοί νοικοκυραίοι και με τις οικογένειες τους, που έφεραν για μόνιμη εγκατάσταση, σχημάτισαν τον πρώτο ιδιότυπο συνοικισμό, τα Αναφιώτικα, κάτω από τον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως. Δεν πρόλαβε να αποπερατωθεί το τρίο και η αγορά έναντι του υπό κατασκευήν Πανεπιστημίου άρχισε να λειτουργεί. Πρώτα ως σταθμός -τερματικός του θρυλικού «Κολοσούρτη», που ασθμαίνοντας εξυπηρετούσε συγκοινωνιακά τα Φάληρα, την Καλλιθέα και τους άλλους οικισμούς κατά τη διαδρομή του, μέχρι που ήρθε η Πάουερ με την ηλεκτροκίνηση ή τα πράσινα λεωφορεία της και το καθεστώς άλλαξε. Η αγορά στην περιοχή Ακαδημίας και Πανεπιστημίου ήταν μετρημένη και σοβαρή.

Στα πέριξ δεν φτουρούσε επιχείρηση κατώτερης στάθμης και απέναντι, μεταξύ των οδών Εδουάρδου Λω και Κοραή, όπου και η οικία Σερπιέρι, άρχισε να λειτουργεί αγορά ανωτέρας ποιότητος. Τα καταστήματα τύπωναν με τη φίρμα τους τον σπάγκο στο περιτύλιγμα των προϊόντων τους και αποτελούσαν γόητρο για όσους τα κρατούσαν. Η οικία Σερπιέρι έγινε Αγροτική Τράπεζα και κατέλαβε μια φωτεινή αίθουσα, αντιπροσωπεία στα αγροτικά προϊόντα του «Πύργου Βασιλίσσης», γαλλιστί «Tour la Reine».

Πουλούσαν κρασί εμφιαλωμένο, βούτυρο για το ψωμί και άλλα. Τον κήπο δίπλα έκαμαν θερμοκήπιο με δενδρύλλια για φύτεμα του «Πονηράκη» και παρά εκεί, δίπλα στο ζαχαροπλαστείο «Ακροπόλ», ήσαν τα γραφεία Πόλεως Αθηνών, των ΣΕK. Ακολουθούσε το παντοπωλείον «Το Αγροτικόν», των Χασκόπουλου και Ντάκου, με ένα σκαλοπάτι χαμηλότερο από το πεζοδρόμιο.

Με την πάροδο του χρόνου οι δύο συνεταίροι τα χαλάσανε και ήρθαν στα χέρια μέσα στο μαγαζί σε ώρα δουλειάς. Φυσικά ο συνεταιρισμός διαλύθηκε. Τα τρία μαγαζιά που απόμεναν ως την οδό Κοραή ήσαν το «Παναγροτικόν» του Πέτρου Βαλσαμή, με τις καρδερίνες του, τα κλουβιά και τα φρέσκα αυγά του, το ψητοπωλείο «Ο Όλυμπος», που έσπαγε τις μύτες από το πρωί με τα ντονέρ που έψηνε, και το εδωδιμοπωλείο «Παναγροτικόν», το πιο χλιδάτο μπακάλικο της Αθήνας…