Άννα Καρένινα (θέατρο)

ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ
Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018

ΘΕΑΤΡΟ ΒΑΧΤΑΝΓΚΟΦ
Άννα Καρένινα

Ένα χορογραφημένο δράμα, σε σκηνοθεσία της Αντζελίκα Χόλινα, όπου οι ηθοποιοί του Θεάτρου «Βαχτάνγκοφ» ερμηνεύουν το αριστούργημα του Λέοντος Τολστόι. Η γλώσσα του σύγχρονου χορού, της συγκλονιστικής μουσικής και της υποδειγματικής μιμικής αντικαθιστούν ολοκληρωτικά τη λογοτεχνική γλώσσα του έργου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ – ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ 211 800 5141
ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΓΙΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
και στο viva.gr

Μια γυναίκα – μύθος
Μια παράσταση – σταθμός, όπου μιλούν μόνον τα σώματα

Ένα χορογραφημένο δράμα για μια γυναίκα που αψήφησε την εποχή της και έμεινε στην ιστορία. Μια χορογραφία, όπου οι ηθοποιοί του Θεάτρου “Βαχτάνγκοφ” ως εκπληκτικοί χορευτές ερμηνεύουν το αριστούργημα του Τολστόι και η γλώσσα του χορού της μουσικής και της μιμικής αντικαθιστούν ολοκληρωτικά τη λογοτεχνική γλώσσα του έργου.

Η ιδέα του ανεβάσματος της «Άννα Καρένινα» ανήκει στον καλλιτεχνικό διευθυντή του θεάτρου Ρίμας Τούμινας και έκανε πρεμιέρα στη Μόσχα στις 28 Απριλίου του 2012. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ένα νέο ταλέντο του ευρωπαϊκού θεάτρου, η βραβευμένη σκηνοθέτις και χορογράφος Αντζελίκα Χόλινα. Η Χόλινα, η οποία ανήκει στο δυναμικό του Βαχτάνγκοφ από το 2008, έχει δώσει νέα πνοή στον ιστορικό θίασο, συνεχίζοντας επάξια το αταλάντευτα πρωτοποριακό πνεύμα του.

Η Άννα Καρένινα είναι η συναρπαστική ιστορία μιας γυναίκας που αψήφησε τις συμβάσεις της εποχής της, ακολουθώντας την παθιασμένη προσωπικότητά της ως την αυτοκαταστροφή. Αποτελεί μια συγκλονιστική τοιχογραφία της Ρωσικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, αλλά και μια διαχρονική σπουδή πάνω στη ζήλια, την ενοχή, την υποκρισία και το ερωτικό ένστικτο, που συγκινεί μέχρι και σήμερα.

Μετά από 135 χρόνια ακριβώς, η Αντζελίκα Χόλινα σκηνοθέτησε στη σκηνή του Θεάτρου Βαχτάνγκοφ τη δική της χορογραφική εκδοχή του μυθιστορήματος που ο Λ. Ν. Τολστόι ολοκλήρωσε στις 17 Απριλίου 1877. Η τολμηρή αισθητική προσέγγιση, η χορογραφία και οι ερμηνείες των ηθοποιών, συνδέουν το κλασσικό αυτό μυθιστόρημα με τον 21ο αιώνα. Η σκηνοθέτης και χορογράφος, ακολουθώντας το λογοτεχνικό κείμενο, δημιούργησε το δικό της αυθεντικό έργο: Ένα στοχασμό πάνω στο πάθος, την αμαρτία, τη μετάνοια, τα λάθη και την τιμωρία τους. Η απεικόνιση των ανθρώπινων παθών μέσα στις αντιθέσεις τους βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της ευρηματικής σκηνοθεσίας αλλά αποτελεί και τον βασικό άξονα της εμπνευσμένης μουσική του Άλφρεντ Σνίκτε, που επενδύει τελετουργικά το Έργο.

Η Αντζελίκα Χόλινα δεν είναι η πρώτη που μετέφερε το δραματουργικό αυτό έργο του Τολστόι, στη γλώσσα του χορού. Στη δεκαετία του ’70 η Πλιτσέσκαγια και ο Στσεντρίν δημιούργησαν το μπαλέτο Άννα Καρένινα για το Μπαλέτο Μπολσόι. Αργότερα το ίδιο έκανε και το Θέατρο του Μπορίς Έιφμαν. Στην περίπτωση όμως του Θεάτρου Βαχτάνγκοφ, έχουμε να κάνουμε με ηθοποιούς, γαλουχημένους στο σχολείο της δραματουργίας! Στην Άννα Καρένινα, οι ηθοποιοί του δραματικού θεάτρου αποκαλύπτουν μια αναπάντεχη πλευρά τους. Στην τέχνη του χορού δεν υστερούν σε τίποτα από τους επαγγελματίες χορευτές. Υπερτερούν όμως κατά πολύ στην εκφραστικότητα των ρόλων και στη συναισθηματική του φόρτιση.

Συνεχίζοντας το πρωτοποριακό πνεύμα του Θεάτρου Βαχτάνγκοφ, η Αντζελίκα Χόλινα προσέγγισε αυτό το πλούσιο υλικό εικαστικά, δίνοντας έμφαση στη χορογραφία και την κίνηση. «Αναζητώ στην κίνηση», θα πει η σκηνοθέτις, «το ανάλογο της αρμονίας και του νοήματος των λέξεων. Άλλωστε, κάθε κίνηση εκπέμπει νόημα, ακριβώς όπως μια λέξη» και συμπληρώνει, «Βασικά, στο θέατρο με ενδιαφέρουν οι τύχες των ανθρώπων. Για μένα σημαντική δεν είναι η φόρμα της παράστασης, αλλά η αντανάκλαση των ζωών. Κι αν αυτό το καταφέρνω, τότε νιώθω καλά. Σε κάθε παράσταση αναζητώ εκείνες τις κινήσεις, οι οποίες κατά το μέγιστο εκφράζουν εκείνο που θέλω να πω».

Οι ηθοποιοί του θιάσου Βαχτάγκοφ, έμαθαν να χορεύουν μέσα σε χρονικό διάστημα ρεκόρ, στη διάρκεια των προβών. Κατά την διάρκεια αυτών των ημερών απαρνήθηκαν τις λέξεις και μίλησαν τη γλώσσα του χορού με τέτοιο τρόπο που δεν κινούνται απλά στο χώρο, αλλά φαίνεται σαν να απαγγέλουν και το κείμενο του Τολστόι.

«Μπορούμε μόνο να ζηλέψουμε το θέατρο στο οποίο έχει συγκεντρωθεί ένας τέτοιος θίασος, που μπορεί χωρίς επιφυλάξεις να προκαλέσει τον συναγωνισμό με οποιαδήποτε ομάδα χορού. Θέατρο Μπολσόι, προσέξτε!»
Μπορίς Πογιουρόφσκι

Ο ρόλος του Καρένιν ανήκει στο Λαϊκό καλλιτέχνη της Ρωσικής Ομοσπονδίας Γιεβγκένι Κνιάζεφ. Το ρόλο της Άννας ερμηνεύει η βραβευμένη ηθοποιός Όλγα Λέρμαν, ενώ στο ρόλο του Βρόντσκι θα δούμε τον Ντμίτρι Σολομίκιν, πρωταγωνιστή του Θεάτρου Βαχτάνγκοφ. Οι τρείς πρωταγωνιστές, τέλειοι στις κινήσεις τους, δεν έχουν παρόλα αυτά εκείνη την ψυχρή χορευτική τεχνική – κάθε κίνησή τους είναι βαθιά συναισθηματική.

Η Όλγα Λέρμαν, εντάχθηκε στο θίασο του Θεάτρου Vakhtangov το 2006. Ο πρώτος μεγάλος ρόλος της ήταν η Άννα Καρένινα σε χορογραφία της Αντζελίκα Χόλινα. Ακολούθησαν και άλλοι σπουδαίοι ρόλοι, όπως η Δυσδαιμόνα (Οθέλλος) και η Carmen στην ομώνυμη παράσταση (Χοροθέατρο Αντζελίκα Χόλινα). Από το 2013 έως σήμερα, έχει πρωταγωνιστήσει σε πολυάριθμες θεατρικές παραστάσεις, όπως το «Ευγένιος Ονιέγκιν» σε σκηνοθεσία του Ρίμας Τούμινας, το «Running» στη σκηνή του θεάτρου Βαχτάνγκοφ, το «Γυρισμός» του Γ. Πίντερ (πρεμιέρα στο θέατρο Μαγιακόφσκι) κ.α. Επίσης, έχει συμμετάσχει σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Η Όλγα Λέρμαν έχει λάβει πολλά θεατρικά βραβεία, μεταξύ των οποίων το «Golden Leaf» για την θεατρική σεζόν 2012-2013.

Ο Γιεβγκένι Κνιάζεφ εμφανίζεται στη σκηνή αριστοκρατικός, απόμακρος. Κάθε του βήμα ή στροφή του σώματος ενώνεται με τη μουσική του Σνίκτε και τις σκέψεις του Τολστόι. Είναι βραβευμένος με πολλά θεατρικά βραβεία όπως το “The Theatre Goer’s Star” στην κατηγορία πρώτου ανδρικού ρόλου για την παράσταση “Masquerade” και το βραβείο δεύτερου ανδρικού ρόλου του 6ου Διεθνούς Διαγωνισμού “Operetta Land” και του Silver Order of the Audience Choice Award.

Το 2010 του απονεμήθηκε το Μετάλλιο του Τάγματος της Τιμής. Ο Γιεβγκένι Κνιάζεφ είναι αναγνωρισμένος και στον κινηματογράφο έχοντας ερμηνεύσει πρωταγωνιστικούς ρόλους σε πολυάριθμες ταινίες του ρωσικού αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου. Σήμερα, είναι καθηγητής και πρόεδρος του φημισμένου Θεατρικού Ινστιτούτου Β. V. Shchukin που γιόρτασε την επέτειο των 100 ετών του, στις 23 Οκτωβρίου 2014.

Στα χέρια της Χόλινα, η Άννα Καρένινα γίνεται μια μυθική παράσταση-ποταμός, ένα έργο χειραφέτησης που, όπως και η ηρωίδα του μυθιστορήματος, ανατρέπει αισθητικές και κοινωνικές συμβάσεις. Είναι μια ανάγνωση του κλασσικού μυθιστορήματος, ασυνήθιστη για τη σκηνή ενός δραματουργικού θεάτρου. Στη σκηνή της λιθουανής χορογράφου, η γλώσσα της πλαστικής, της χειρονομίας και της μουσικής υποκατέστησαν πλήρως τη λογοτεχνική γλώσσα του μεγάλου αυτού έργου.

«Για μένα, το ηθικό δίδαγμα του μυθιστορήματος είναι ότι μια γυναίκα δεν υποχρεούται να παραμένει υποχείριο της αρσενικής ματαιοδοξίας».
Αντζελίκα Χόλινα

Η σκηνογραφία της παράστασης, λακωνική και μινιμαλιστική, αποτελεί το πλαίσιο για μια εικόνα ανθρώπινων παθών, τα οποία εκτυλίσσονται στη σκηνή, κάτω από το μαγικό φως, που σα να χορεύει κι αυτό, οδηγεί την προσοχή πότε στον ένα και πότε στον άλλο ήρωα, στα μαγικά κοστούμια και φυσικά, στους απερίγραπτα εκφραστικούς ηθοποιούς, ώστε να μην μπορείς ούτε για μια στιγμή να πάρεις το βλέμμα σου από πάνω τους. Η χρήση των καρεκλών ως βασικό σκηνογραφικό στοιχείο, συμβάλει στην υπογράμμιση της θνητότητας της μηχανικής φύσης του κόσμου. Ο χτύπος των καρεκλών δίνει το ρυθμό, στον οποίο πρέπει να υποταχθεί το τραίνο, που παρασέρνει στο διάβα του κάθε τι το ξένο, κάθε τι που δεν είναι υποταγμένο στις παραδόσεις και στον Κανόνα, που πνίγει το ουράνιο «Pie Jesu», σβήνοντας κάθε ίχνος της όμορφης και τρυφερής Άννας Καρένινα.

Η σκηνοθεσία της Χόλινα είναι μια συνύπαρξη του δράματος, της κίνησης και του μπαλέτου, θέτοντας και εκπληρώνοντας τον δύσκολο στόχο: Οι σκέψεις των ηρώων να αποτυπώνονται μόνο με κινήσεις, χειρονομίες και μιμική, χωρίς να εκφέρουν ούτε μια λέξη.

Καθοριστικό ρόλο παίζει και η εξαιρετική μουσική επένδυση του Άλφρεντ Σνίτκε, η οποία συμβάλλει στη σκιαγράφηση των προσώπων του δράματος και υπογραμμίζει το βάθος, τη λεπτότητα και την αληθοφάνεια των χαρακτήρων. Η μουσική παρτιτούρα αποτελείται από αποσπάσματα έργων του συνθέτη και συντάσσεται οργανικά με την πλαστικότητα της κίνησης, δίνοντας την αίσθηση πως γράφτηκε ειδικά γι’ αυτή την παράσταση.

Το πάθος για όλους τους ήρωες στην παράσταση της Ανζελίκα Χόλινα. δεν είναι η ευτυχία, ούτε η ευλογία. Δεν είναι δώρο εξ ουρανού. Είναι η τιμωρία, η οποία καταδικάζει σε αιώνια βασανιστήρια όσους άφρονα παραδίδονται σε αυτό. Μπορεί να τους δίνει φτερά για μια στιγμή, στη συνέχεια όμως τραβάει τον άνθρωπο προς τα κάτω. Τον αιχμαλωτίζει. Και αν στην πρώτη πράξη η Άννα, σαν πληγωμένο πουλί, πέφτει στα χέρια του συζύγου, στη δεύτερη πράξη ο Βρόνσκι θα θελήσει να βγάλει τις χειροπέδες από τα τρυφερά της χέρια.

Από την πρώτη στιγμή, όταν η αυλαία ανοίγει σαν να πέφτει κεραυνός, με το παγωμένο σύνολο που με παρέπεμψε σε εικόνες από τον «Επιθεωρητή» του Μέγιερχόλντ, μέχρι την τελευταία, τη σκηνή της αυτοκτονίας – που εμένα με έκανε να ξεσπάσω σε λυγμούς-, όπου το τρένο είναι μόνον ήχος – ήχος που παράγουν οι ηθοποιοί με καρέκλες που τις βροντούν στο σανίδι με ρυθμό ατμομηχανής, τι εύρημα!… είναι ανάμεσα στις σκηνές που δεν θα ξεχάσω ποτέ.
Γιώργος Σαρηγιάννης, Το τέταρτο κουδούνι

Η παράσταση Άννα Καρένινα είναι ενταγμένη στο Έτος Τουρισμού Ελλάδας – Ρωσίας και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού της Ρωσίας.