Ν. Στραβελάκης: Ποιος φταίει, λοιπόν;
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Οι λέξεις που περιγράφουν αυτήν την τραγωδία είναι σοκ και οργή. Αυτό όμως που είναι εξοργιστικότερο είναι η προσπάθεια επικοινωνιακής διαχείρισης της καταστροφής. Γιατί από την πρώτη στιγμή της φωτιάς στην Κινέτα μέχρι την τραγική κατάληξη στη Ραφήνα, στο Μάτι και στο Κόκκινο Λιμανάκι αυτό που κυριαρχεί είναι η επικοινωνιακή διαχείριση.
Από τις πρώτες ώρες της φωτιάς η κυβέρνηση διέρρεε ότι για την καταστροφή φταίει η αυθαίρετη δόμηση. Δηλαδή τα σπίτια μέσα στα πεύκα, οι στενοί δρόμοι και οι μπλοκαρισμένες διέξοδοι προς τη θάλασσα. Κοντολογίς μας έλεγαν ότι υπεύθυνοι για την τραγωδία είναι τα ίδια τα θύματα, που δεν φρόντισαν να μην είναι στην περιοχή.
Όταν άρχισε ο τραγικός απολογισμός των νεκρών, η χυδαία αυτή προπαγάνδα άρχισε να υποχωρεί. Τονίστηκε το εναλλακτικό σενάριο, αυτό των ασύμμετρων απειλών. Το είπε μάλιστα ο ίδιος ο κ. Τσίπρας στην πρώτη και τελευταία ενημέρωση που έκανε μεσούσης της πυρκαγιάς. Δηλαδή ξένοι πράκτορες, που δεν κατονομάζονταν (το μυαλό πήγαινε σε Ρώσους ή Τούρκους), έβαλαν τις φωτιές για να μας βλάψουν. Ακολούθησαν όμως τα τηλεφωνήματα του Ερντογάν και του Πούτιν, η συνδρομή της Τουρκίας στο έργο της πυρόσβεσης και η πρόθεσή τους να αποστείλουν ανθρωπιστική βοήθεια. Έτσι και το σενάριο αυτό κόπασε ή για την ακρίβεια περιορίσθηκε σε κάποιες περιθωριακές φυλλάδες.
Μετά, και αφού είχε γίνει το κακό, εμφανίσθηκε η ευρωπαϊκή αρωγή και μαζί επιθετικές ανοησίες, ότι και καλά φταίει η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα για την τραγωδία που προηγήθηκε. Επειδή μπουρίνια στη θάλασσα τους καλοκαιρινούς μήνες έχουμε ζήσει, αυτές οι ανοησίες του κυπρίου ευρωπαϊκού επιτρόπου κ. Σακελλαρίδη που αναπαρήγαγε ο κ. Τόσκας μαζεύτηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.
Η κυβερνητική αμηχανία ήταν πρόδηλη, γι’ αυτό και επικεντρώθηκε στην προαναγγελία παροχών τύπου Καραμανλή και ταμείου Μολυβιάτη. Η κυβέρνηση, διά στόματος Τζανακόπουλου, άρχισε να τάζει διάφορα ποσά από ενισχύσεις σε μετρητά μέχρι αναστολή των πλειστηριασμών για τους πυρόπληκτους με προφανή σκοπό να πει ότι η τραγωδία τελείωσε και σημασία έχει «τώρα τι κάνουμε». Στο ίδιο μήκος κύματος και η κήρυξη εθνικού πένθους καθώς και τα κελεύσματα περί ομοψυχίας και υποχώρησης των κομματικών παθών.
Όμως η οργή περίσσευε και γι’ αυτό πήγαμε στις παραδοσιακές πασοκικές μεθόδους της κολοκυθιάς. Επί της οθόνης βρίσκεται λοιπόν το σενάριο της προσπάθειας εναπόθεσης της ευθύνης από την κυβέρνηση στην τοπική αυτοδιοίκηση, που δεν είχε σχέδιο εκκένωσης των περιοχών, και από την τοπική αυτοδιοίκηση στην κυβέρνηση για ανύπαρκτο συντονισμό και ελλιπή μέσα πυρόσβεσης (το τελευταίο είναι αδιαμφισβήτητο).
Την ίδια ώρα η Νέα Δημοκρατία έκανε έξυπνα την πάπια μιλώντας για εθνική ενότητα και αφήνοντας τη βρώμικη δουλειά σε φίλια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Το έργο των τελευταίων δεν ήταν και δύσκολο αφού, όπως λένε και οι Κινέζοι, μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις, ενώ είχαν και τη συνδρομή του «πρόθυμου ηλίθιου» σε αυτές τις περιπτώσεις κ. Καμμένου, που πήγε να επισκεφτεί τους πυρόπληκτους με μαύρο πουκάμισο για το πένθος, αλλά μόλις στριμώχτηκε είπε σε έναν πυρόπληκτο «αυτά τα λες εσύ και ο Πορτοσάλτε». Τον ωκεανό χυδαιότητας κλείνει η μονίμως απούσα κ. Δούρου και ο δήμαρχος Μαραθώνα κ. Ψινάκης, που δήλωσε ότι η περιοχή δεν θα κηρυχθεί αναδασωτέα.
Ποιοι έχουν αναλάβει την υποστήριξη των πυρόπληκτων; Οι ίδιοι που έτρεχαν να σώσουν τον κόσμο. Οι ιδιοκτήτες σκαφών, οι αιγύπτιοι ψαράδες, που κάποια φασιστοειδή, που είχαν και το θράσος να δείξουν τα μούτρα τους στη διάρκεια της φωτιάς, προπηλάκιζαν και πετούσαν στη θάλασσα, οι σύριοι πρόσφυγες που συνωστίζονται για να δώσουν αίμα, οι εκατοντάδες εθελοντές που έχουν αναλάβει τα κέντρα περίθαλψης και ο κόσμος που έστειλε από το υστέρημά του ρούχα τρόφιμα και φάρμακα. Κοντά τους είναι οι απελπιστικά λίγοι πυροσβέστες που γλίτωσαν από τις μνημονιακές περικοπές και πάλευαν με τις φωτιές και κάποιοι φιλότιμοι δημοτικοί άρχοντες και υπάλληλοι των δήμων. Οι υπόλοιποι είναι πολύ απασχολημένοι με την επικοινωνιακή διαχείριση και γι’ αυτό φταίνε όλοι.