ΗΛ. ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ: Ο επίλογος του «μακεδονικού» ζητήματος

July 17, 2018 στις κατηγορίες γράφουν,

Του
ΗΛΙΑ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΥ
Καθ. Πανεπιστημίου, Ίδρυμα Εθνικού
και Θρησκευτικού Προβληματισμού

-Υπό τον προβολέα κειμένου Συμφωνίας Πρεσπών (θετικά, αμφίσημα, στρατηγική εταιρική σχέση)

Α. Θετικά συμφωνίας:

1. Εισαγωγικά. Τα βασικά είναι: α. Ονομασία κράτους. β. Ονομασία κράτους erga omnes, δηλαδή έναντι πάντων. γ. Σύνορα. δ. Αλυτρωτισμοί / αναθεωρητισμοί / σχολική αγωγή. ε. Αρχαία ελληνική μακεδονική ιστορία – κληρονομιά, διαχρονικά. στ.

Συνταγματικές τροποποιήσεις.

2. Ανάλυση: α. Ονομασία κράτους: Δύο ονομασίες απέμειναν, κοντά στις «κόκκινες γραμμές» της 25ετίας. «Δημοκρατία Βόρειας Μακεδονίας» (σλαβικά «Republika Severna Makedonija») και «Δημοκρατία Νέας Μακεδονίας» (σλαβικά Republika Nova Makedonija» ή «Novomakedonija»). Προκρίθηκε, τελικά, η πρώτη, σαφούς γεωγραφικού προσδιορισμού, αντί της δεύτερης, χρονικού – τροπικού προσδιορισμού, συγκεκριμένης όμως γεωγραφίας, αυτή της «Βόρειας ‘‘Μείζονος’’ Μακεδονίας». Δηλαδή από Βελεσσά (βόρεια) ως Γευγελή – Δοϊράνη (νότια) και από Αχρίδα – Μοναστήρι – Κρούσοβο (δυτικά) ως Στρόμνιτσα (ανατολικά).

Το διαμέρισμα είναι το μεγαλύτερο, σχεδόν, αλλά και ιστορικότερο του νέου κράτους. Αυτό σε σχέση με τη βορειότερη αρχαία Δαρδανία, μετέπειτα Σερβική ή Βαρδαριώτικη «Μακεδονία» (πρωτεύουσα τα Σκόπια) και τη Δυτική Ιλλυρίδα Δίβρας – Τετόβου, του συμπαγούς τώρα αλβανικού πληθυσμού. Εδώ εγκαταστάθηκε από τον 6-7 αι. μ.Χ. σταδιακά το σλαβομακεδονικό φύλο συμπαγές. Βορειότερα το ίδιο συνέβη με τα σλαβικά φύλα Σέρβων, Βουλγάρων, Κροατών και Σλοβένων. Εξ ου η του 20ού αιώνα Νοτιοσλαβία (σλαβικά Γιουγκοσλαβία Τίτο, αλήστου πλέον μνήμης).

Η ονομασία κατοχυρώνεται στη συμφωνία (αρθρ. 1. 3α, 1. 3β, 1. 3ζ). Διακρίνεται, σαφώς, γεωγραφικά από την ελληνική Μακεδονία Φιλίππου – Μ. Αλεξάνδρου, διαχρονικά ως σήμερα, με όλα τα χαρακτηριστικά της. Κατά τη συμφωνία (αρθρ. 1. 7), ο όρος «Μακεδονία» ταυτίζεται πλέον με την Ελλάδα, κατ’ αντιδιαστολή προς τη «Βόρεια Μακεδονία». Κατά το άρθρο αυτό (1.7), «οι όροι ‘‘Μακεδονία’’, ‘‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’’… θα σταματήσουν να χρησιμοποιούνται για να αναφέρονται στο ΔΜ σε οποιοδήποτε επίσημο πλαίσιο», δηλαδή την επισήμανση νέου κράτους.

Β. Erga omnes (έναντι πάντων) ονομασία.

Η συμφωνία σαφώς υπαγορεύει ότι η ονομασία του κράτους «θα χρησιμοποιείται erga omnes» (1. 3α), «σε όλους τους σχετικούς διεθνείς πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς, θεσμούς και fora, περιλαμβανομένων όλων των συναντήσεων και αλληλογραφίας, και σε όλες τις διμερείς σχέσεις τους με όλα τα κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών» (αρθρ. 1. 5). Το Δ.Μ. «θα ζητήσει από όλους αυτούς στο εξής να υιοθετήσουν και να χρησιμοποιούν το όνομα και τις ορολογίες στο άρθρο 1 (3) της συμφωνίας» (Αρθρ. 1, 6α-β), «για όλες τις χρήσεις και για όλους τους σκοπούς erga omnes, ήτοι εσωτερικά, σε όλες τις διμερείς σχέσεις τους και σε όλους τους περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς και θεσμούς» (άρθρο 1. 8) και «οι αρμόδιες Αρχές της χώρας στο εξής εσωτερικά να χρησιμοποιούν το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1 (3) σε όλα τα νέα επίσημα έγγραφα, αλληλογραφία και συναφές υλικό» (αρθρ. 1. 9). Τα ίδια θα ισχύσουν «για το κράτος, τα επίσημα όργανά του και τις άλλες δημόσιες οντότητες κ.λπ.» (άρθρο 1. 3ζ).

Γ. Σύνορα.

Η συμφωνία επιτάσσει «το απαραβίαστο των συνόρων», «ένα διαρκές διεθνές σύνορο» (στο Προοίμιο), «το υφιστάμενο κοινό τους σύνορο ως ισχυρό και απαραβίαστο διεθνές σύνορο» και κατά «της απειλής ή χρήσης βίας», «κατά του υφισταμένου κοινού συνόρου τους», «από οιονδήποτε τρίτο μέρος» (άρθρο 3. 1-4 και 4.1). Η συμφωνία ακυρώνει, πρόρριζα, σχέδια διαχρονικά, μεγάλων και μικρών δυνάμεων, όπως, π.χ., εκείνα της «Μεγάλης Βουλγαρίας» (1870 – 1913) και της Διεθνούς Βαλκανικής Κομμουνιστικής Στάλιν – Τίτο – Δημητρόφ 1943, κ.ά., για την ελληνική Μακεδονία. Το «διεθνές σύνορο», επομένως, της Συνθήκης του Βουκουρεστίου (Ιούλιο 1913) είναι αυτό «απαραβίαστο», «ισχυρό», «το υφιστάμενο κοινό σύνορο» (άρθρο 4. 1 και 3) μεταξύ ελληνικής Μακεδονίας και «Βόρειας Μακεδονίας».

Δ. Αλυτρωτισμοί / αναθεωρητισμοί / σχολική αγωγή.

Η συμφωνία επιτάσσει:

1) Αποχή «από κάθε είδος αλυτρωτισμό και αναθεωρητισμό», «μη παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις και στη δικαιοδοσία του άλλου» (στο Προοίμιο).

2) Αποφυγή «οιονδήποτε αλυτρωτικών δηλώσεων» και «οιονδήποτε παρομοίων δηλώσεων» (αρθρ. 4.2).

3) Απαγόρευση «εχθρικών δραστηριοτήτων, ενεργειών ή προπαγάνδας κρατικών υπηρεσιών ή ελεγχομένων από το κράτος» και «πρόληψη δραστηριοτήτων, που πιθανόν να υποδαυλίζουν τον σεβασμό, την εχθρότητα, τον αλυτρωτισμό και τον αναθεωρητισμό εναντίον του άλλου μέρους» (άρθρο 6.1).

4) Αποθάρρυνση «ενεργειών προπαγανδιστικών και από ιδιωτικούς φορείς, που πιθανόν υποδαυλίζουν… τον αλυτρωτισμό και τον αναθεωρητισμό ενάντια στο άλλο μέρος» (άρθρο 6.3).

5) Συνεπώς, «κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό σε χρήση τη χρονιά μετά την υπογραφή της παρούσας δεν θα περιέχει αλυτρωτικές / αναθεωρητικές αναφορές» (άρθρο 8.5) Τα ίδια θα ισχύσουν και για «τις νέες εκδόσεις σχολικών εγχειριδίων και βοηθητικού σχολικού υλικού» (άρθρο 8.5), των «χαρτών, ιστορικών ατλάντων, οδηγών διδασκαλίας» (ο.π.). Τέλος, «κοινή διεπιστημονική επιτροπή εμπειρογνωμόνων θα επιληφθεί της αναθεώρησης αυτής» (ο.π.) και σύμφωνα με «τις αρχές και τους σκοπούς της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης» (ο.π.).

Ε. Αρχαία ελληνική μακεδονική κληρονομιά.

Μετά τα υπό 2α-δ, ανωτέρω:

1) Καταγράφεται η πεποίθηση του ΔΜ, ως σλαβικού φύλου (60% Σλάβοι, 30% Αλβανοί και 10% Βλάχοι, Ρομά, Σέρβοι, Βούλγαροι, Τούρκοι, Έλληνες, κ.λπ., περίπου), ότι είναι δεδομένος και σεβαστός «ο ελληνικός πολιτισμός, η ιστορία, η κουλτούρα και η κληρονομιά της περιοχής (δηλαδή της ελληνικής Μακεδονίας) από την αρχαιότητα έως σήμερα» (άρθρο 7.2) και «διακριτώς διαφορετικά από τα χαρακτηριστικά του ΔΜ» που «δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό», «της περιοχής και του πληθυσμού της βόρειας περιοχής του Π.Μ.» (άρθρο 7.3, σε συνάρτηση με άρθρο 7.2). Αποφασίζεται ορθή λύση του προβλήματος της Κομμουνιστικής Διεθνούς – Τίτο – Γκρούεφσκι, υπό το άχθος αλυτρωτικού – αναθεωρητικού παρελθόντος, σχεδόν 150 χρόνων.

2) Λόγω των νέων πεποιθήσεων, το ΔΜ «θα επανεξετάσει το καθεστώς των μνημείων κ.λπ.», «θα γίνουν οι κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες» (άρθρο 8.2) και για τα εθνικά σύμβολα και σημαίες του ΔΜ και θα «προβεί στην αφαίρεσή τους» (άρθρο 8.

3) και για τη «χρήση των επισήμων γεωγραφικών ονομάτων και τοπωνυμίων στην επικράτειά του» (άρθρο 8.4). Συναφώς, οι όροι «Μακεδονία», «Μακεδόνας» αναφέρονται εδώ όχι για χρήση, αλλά για διευκρίνιση και διάκριση «της εκατέρωθεν αντίληψης τους», «σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτισμικής κληρονομιάς» (Αρθρ. 7.1). Διότι οι όροι «Μακεδονία», «Δημοκρατία Μακεδονίας», κ.λπ. απαγορεύεται στο εξής να χρησιμοποιούνται από τους πολίτες της «Δημοκρατίας Βόρειας Μακεδονίας» (Αρθρ. 1.7).

Στ. Συνταγματικές τροποποιήσεις. Η συμφωνία υπαγορεύει, για να ισχύσουν οριστικά τα υπό 2α-ε:

1) «Την τροποποίηση του Συντάγματος» (άρθρο 1.3α), «την έναρξη της διαδικασίας των συνταγματικών τροποποιήσεων, όπως προβλέπεται στην παρούσα συμφωνία» (άρθρο 1.4δ), «την ταχεία τροποποίησή του» (άρθρο 7.11), αυτή «θα γίνει en bloc με μια τροποποίηση» για να «αλλάξουν αντιστοίχως όλα τα άρθρα Συντάγματος» (άρθρο 1.12) και «το ΔΜ θα ολοκληρώσει in toto τις συνταγματικές τροποποιήσεις έως το τέλος 2018» (άρθρο 1.4ε).

2) Ειδικότερα, «το όνομα και οι ορολογίες του άρθρου 1 της συμφωνίας θα ενσωματωθούν στο Σύνταγμα», «το ΔΜ θα προβεί στις κατάλληλες τροποποιήσεις του Προοιμίου, του άρθρου 3 και του άρθρου 49» (άρθρο 1.12) και «σε περίπτωση σφαλμάτων, λαθών κ.λπ. στην ορθή αναφορά του ονόματος και των ορολογιών στο άρθρο 1.3, θα γίνει άμεση διόρθωση και αποφυγή παρομοίων σφαλμάτων στο μέλλον» (άρθρο 1.13).

3) Αφού συντελεσθούν αυτά («ολοκλήρωση τροποποιήσεων» και «όλων των νομικών διαδικασιών») το «ΠΜ θα κυρώσει χωρίς καθυστέρηση την παρούσα συμφωνία» (άρθρο 1.4ζ). Ικανοποιείται ουσιώδες ελληνικό προαπαιτούμενο, στην εθνική γραμμή.

• Στο επόμενο άρθρο «Τα αμφίσημα – αντιφατικά υπονοούμενα της Συμφωνίας των Πρεσπών».