N. Στραβελάκης: Από μεθυσμένο και τρελό μαθαίνεις την αλήθεια…
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η εβδομάδα που πέρασε ήταν εξόχως διαφωτιστική για τους κατοίκους αυτής της γωνιάς του κόσμου, αφού περιελάμβανε τόσο τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ όσο και Eurogroup. Το Eurogroup ήρθε στον απόηχο των δηλώσεων Ντράγκι στην Επιτροπή Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, όπου μας είπε ότι δεν γνωρίζει αν η Ελλάδα έχει αξιόχρεο.
Ως εκ τούτου, η επέκταση της κατ’ εξαίρεση αποδοχής των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου από την ΕΚΤ, το περιβόητο waiver, θα βασισθεί σε ανεξάρτητη αξιολόγηση της Κεντρικής Τράπεζας. Η αξιολόγηση θα ξεκινήσει αφού ολοκληρωθεί η κύρωση της συμφωνίας της 21ης Ιουνίου από τα Κοινοβούλια των χωρών-μελών και το διοικητικό συμβούλιο του EFSF. Κοντολογίς, πέρα από καλά λόγια τύπου Μοσκοβισί η ελληνική κυβέρνηση και κατ’ επέκταση η αστική τάξη δεν έχουν να περιμένουν κάτι από την πλευρά των ευρωπαίων εταίρων.
Συγκεκριμένα, το σχέδιο πίσω από την επίσκεψη του κ. Τσίπρα στο Λονδίνο αλλά και τα road shows στην Αμερική τον Ιούνιο ήταν το ακόλουθο: Με την εκταμίευση της τελευταίας δόσης που είχε προγραμματισθεί για το Eurogroup της Τετάρτης 11 Ιουλίου το τρίτο Μνημόνιο θα ολοκληρωνόταν. Η Ελλάδα θα βρισκόταν, λοιπόν, με waiver για τα ομόλογά της και έκθεση αξιόχρεου.
Την ίδια στιγμή, η ΕΚΤ έχει προεξοφλήσει ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου εις χείρας των συστημικών τραπεζών αξίας 100 δισ. από την εποχή του PSI. Το σχέδιο ήταν μέχρι τις 21 Αυγούστου, δυνάμει του αξιόχρεου και της ολοκλήρωσης του προγράμματος, να απαιτηθεί η προεξόφληση των ομολόγων σε ποσοστό πολύ υψηλότερο από το 40%, όπως ισχύει για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Έτσι, οι συστημικές τράπεζες θα έπαιρναν μια σημαντική ένεση ρευστότητας για την κάλυψη πιθανών αναγκών ανακεφαλαιοποίησης της τάξης των 15,5 δισ. και ικανή να υποστηρίξει συμμετοχή σε επενδυτική τράπεζα. Το τελευταίο είναι ο διακαής πόθος της κυβέρνησης για την αποκατάσταση της καπιταλιστικής συσσώρευσης.
Ο Ντράγκι έβαλε τέλος σε αυτά τα όνειρα δηλώνοντας ότι η Ελλάδα «είναι σε πρόγραμμα (Μνημόνιο)» και οι Γερμανοί στήριξαν τη γραμμή του αναβάλλοντας, στο Eurogroup της περασμένης Τετάρτης, την εκταμίευση της τελευταίας δόσης του τρίτου Μνημονίου για τον Αύγουστο. Είναι λάθος να νομίζουμε ότι η αναβολή είναι καψώνι για την αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά για έξι μήνες, με την απαίτηση ισοδυνάμων.
Όπως συμβαίνει στα μεγαλεπήβολα σχέδια της αστικής τάξης, ο κόσμος έμεινε με τη λέζα, που δεν είναι άλλη από ένα σκληρό νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα σε βάθος χρόνου, όπως περιγράφεται στην επιστολή Ντομπρόβσκις – Μοσκοβισί της 10ης Ιουλίου 2018.
Η επιστολή συνοψίζει το «σχέδιο συμμόρφωσης» (compliance report) της Κομισιόν, με ημερομηνία 23 Ιουνίου 2018, που παρουσιάσαμε στο «ΠΑΡΟΝ» την περασμένη Κυριακή. Ενδέχεται, βέβαια, η επιστολή Ντομπρόβσκις – Μοσκοβισί να έχει και στρατηγικό χαρακτήρα στο πλαίσιο της ΕΕ, αφού βασίζει την εποπτεία της ελληνικής οικονομίας στην «πράξη 472/2013» του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτό τον τρόπο, η κύρωση της συμφωνίας για την Ελλάδα από τα Κοινοβούλια των χωρών-μελών ανοίγει τον δρόμο για εφαρμογή ανάλογης μνημονιακής εποπτείας σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.
Οι διαψεύσεις, όμως, δεν σταματούν εδώ. Η κυβέρνηση τα έδωσε όλα στους Αμερικανούς με σκοπό να πάρει κάτι από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ της 11ης Ιουλίου, που έλαβε χώρα επίσης στις Βρυξέλλες. Έφτασε στο σημείο να απελάσει ρώσους διπλωμάτες για κατασκοπία, προφανώς κατ’ επιταγήν των Αμερικανών, δημιουργώντας κλίμα λίγο πριν από τις απευθείας αμερικανορωσικές συνομιλίες Ελσίνκι. Τα αποτελέσματα, όμως, ήταν απογοητευτικά. Όλα τα θέματα Ελλάδας – Τουρκίας παραπέμφθηκαν σε διμερή συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν στο περιθώριο της συνάντησης, όπου συζητήθηκε από το Κυπριακό μέχρι το θέμα των δύο ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται πάνω από τέσσερις μήνες χωρίς να τους έχει απαγγελθεί κατηγορία.
Η ουσία είναι και εδώ απλή: Τα προβλήματα του ΝΑΤΟ είναι προβλήματα της ελληνικής αστικής τάξης, αλλά τα προβλήματα της ελληνικής αστικής τάξης δεν είναι προβλήματα του ΝΑΤΟ. Αυτό που μας έμεινε είναι αμυντικές δαπάνες 4,5% του ΑΕΠ σε μια χρεοκοπημένη χώρα και το όνειρο της περιφερειακής δύναμης στα Βαλκάνια, η οποία όμως είναι η ίδια σε μνημονιακή εποπτεία.
Είναι σίγουρο ότι η εβδομάδα που πέρασε περιείχε μία ακόμη απότομη προσγείωση για την κυβέρνηση και τις εγχώριες ελίτ. Από τα «μετέωρα βήματα» του μεθυσμένου Γιούνκερ στο κόκκινο χαλί της Συνόδου του ΝΑΤΟ μέχρι τις παλαβομάρες του Τραμπ περί αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία πρέπει να έχει γίνει σαφές ότι ο ελληνικός καπιταλισμός έχει πλέον περιθωριακό και α λα καρτ ρόλο στην παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική τάξη. Υπάρχει στη διεθνή σκηνή για να επιβάλει την αμερικανική θέληση στα Βαλκάνια όταν και όπως του ζητηθεί. Το τραγελαφικό της περασμένης εβδομάδας ήταν ότι χρειάσθηκε ένας μεθυσμένος και ένας τρελός για να το μάθουμε…