Ενισχυμένη εποπτεία και καθαρή έξοδος
Υπό
JOHN GALT
Υπάρχει ένας έλλην οικονομολόγος που έζησε και τα Μνημόνια και προβλέπεται να ζήσει και την ενισχυμένη εποπτεία από την 21η Αυγούστου. Είναι ο κ. Τσακαλώτος, υπουργός Οικονομικών και υπεύθυνος για την αξιοπιστία της επιτήρησης της οικονομικής πολιτικής της χώρας από την ΕΕ.
Έζησε την τελευταία τριετία ευχάριστες και δυσάρεστες καταστάσεις και προσπάθησε να συντονίσει το κυβερνητικό έργο στην εφαρμογή της δανειακής συμφωνίας που υπέγραψε η κυβέρνηση, κατά παρέκκλιση της λαϊκής εντολής του δημοψηφίσματος. Όπως όλοι οι έλληνες πολίτες, έτσι κι αυτός έμαθε από τον κ. πρωθυπουργό ότι με τη λήξη του τρίτου Μνημονίου η χώρα αλλάζει πορεία, αφού, υπό την καθοδήγησή του, θα περάσει σε πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας ή όπως μεταφράζεται στα ελληνικά καθαρής εξόδου.
Αν και πολλοί Έλληνες ζουν μια δεύτερη εθνική απελευθέρωση, ο ίδιος γνωρίζει ότι στη ζωή του τα δεσμά θα είναι μεγαλύτερα και αυστηρότερα. Η ελευθερία που θα αντιμετωπίσει είναι τόσο σκληρή που θα ήθελε να επιστρέψει στην «ξέγνοιαστη» ζωή των Μνημονίων. Ήδη πλέον αναπολεί τη χαμένη ανεμελιά των Μνημονίων και «δακρύζει». Γιατί, άραγε;
Το Μνημόνιο 3α ήταν, όπως όλοι γνωρίζουμε, μια δανειακή σύμβαση συνδεδεμένη με ένα επιχειρηματικό σχέδιο. Πολλοί επιχειρηματίες ή ακόμη και ελεύθεροι επαγγελματίες προστρέχουν ως υπερχρεωμένοι από την κρίση και τα φορολογικά βάρη στον εξωδικαστικό μηχανισμό αναδιάρθρωσης δανείων.
Και τα τρία Μνημόνια λοιπόν ήταν κάτι αντίστοιχο. Είχαν μια δανειακή εξασφάλιση για μία τριετή περίοδο, ώστε η χώρα να μη βγει στις αγορές, είχαν ένα επιχειρηματικό πλάνο με μέτρα και διαρθρωτικές αλλαγές στη δομή και στη διαχείριση της οικονομίας και είχαν κάποιες δεσμεύσεις και εγγυήσεις σε εξασφάλιση των πιστωτών. Η Ελλάδα, χωρίς ελεύθερο, διεθνή δανεισμό, αναδιάρθρωσε το χρέος της σε εξαιρετικά χαμηλό για την επόμενη πεντηκονταετία επιτόκιο και με οφειλέτη όχι ιδιώτες δανειστές αλλά θεσμικούς κοινοτικούς οργανισμούς. Αυτό απετέλεσε την επονομαζόμενη ευρωζωνική αλληλεγγύη.
Αν η κυβέρνηση και οι μελλοντικές κυβερνήσεις λειτουργήσουν χωρίς νέες δανειακές ανάγκες, τότε αργά αλλά σταθερά θα αποπληρώσουν οι επόμενες γενεές το χρέος.
Η δέσμευση είναι μία και μοναδική. Ελληνικό Δημόσιο, δεν μπορείς να κάνεις για τα χρόνια που έρχονται καταναλωτικές δαπάνες περισσότερες από 75 δισ., περίπου το 90% των συνολικών σου εσόδων. Το υπόλοιπο 10% θα πηγαίνει για αποπληρωμή των παλαιών και με χαμηλό τόκο δανείων. Οι πολιτικοί της κυβέρνησης καθώς και οι υποψήφιοι των μελλοντικών ας ξεχάσουν μια για πάντα το παρελθόν. Τότε που «έσερναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα», με διορισμούς και με σπάταλες επενδυτικές δαπάνες.
Όλα τέλος ως προς τις εξαγγελίες, τις συναντήσεις με επιχειρηματίες, τα ολιστικά αναπτυξιακά προγράμματα, τις αναπτυξιακές τράπεζες και τη διαμεσολάβηση των υπουργών στη ρύθμιση των επιδιώξεων των κομματικών φίλων. Πώς όμως όλα αυτά συνδέονταν με τη μνημονιακή ανατροπή της ανά τριετία αξιολόγησης που ίσχυε μέχρι σήμερα, σε σχέση με την ανά τρίμηνο μνημονιακή εποπτεία μετά την 21η Αυγούστου. Τι γνωρίζει ο κ. Τσακαλώτος και οι πέριξ που δεν γνωρίζει ο κ. πρωθυπουργός, που τόσο αισιόδοξα μας ενημέρωσε για τις ακόμη καλύτερες μέρες.
Ας δούμε λοιπόν μία προς μία τις αλλαγές και ας εξετάσουμε πόσο αισιόδοξο προβλέπεται να είναι για έναν αριστερό το μέλλον. Σύμφωνα με τον ισχύοντα από το 2013 κανονισμό, που αν και προβλεπόταν για όλους όσους μπήκαν στα Μνημόνια ή για όσους δεν μπήκαν αλλά η απειλή ήταν κοντά, ισχύουν τα εξής:
1. Η δημοσιονομική πειθαρχία ελέγχεται ανά τρίμηνο και αν δεν εφαρμόζεται ή υπάρχουν ενδείξεις παρέκκλισης επιβάλλονται διορθώσεις. Τέρμα οι τριετίες και η μετάθεση των δεσμεύσεων των μέτρων από τον έναν έλεγχο στον άλλον. Ήδη τα όργανα άρχισαν με την πρώτη δόση των 15 δισ. και ο κ. Τσακαλώτος τρέχει.
2. Τα μέτρα ανακοινώνονται δημόσια (ξεχνάμε τις αγορές) και εγκρίνονται άμεσα από το Εθνικό και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Άρα, για όσους δεν γνωρίζουν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτός από την έγκριση του κοινοτικού προϋπολογισμού ελέγχει και τον ελληνικό. Όπως θα παρατηρήσει κάποιος γνώστης, σε εξαμηνιαία βάση ισχύει ό,τι και για τους υπόλοιπους, αλλά για εμάς που δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές ισχύει για ένα τρίμηνο.
3. Ο έλεγχος γίνεται από τους τρεις «θεσμούς» (ΕΚΤ, Επιτροπή, ΔΝΤ), χωρίς πλέον να απαιτείται κοινή και συντονισμένη αξιολόγηση. Απλά κανένας δεν εμποδίζεται να έχει δική του αξιολόγηση και κανένας δεν ελέγχεται για τις επιπτώσεις της αξιολόγησής του.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα έλεγε μέχρι χθες ότι οι συντάξεις ήταν απαίτηση του ΔΝΤ. Το πρόβλημα δεν θα είναι πλέον ποιος απαιτεί τι, αλλά τι βάρος έχει για την επιβίωση της χώρας η απαίτηση του καθενός εκ των τριών. Ας μην ξεχνάμε ότι η φενάκη που κυκλοφορεί, ότι έχουν εξασφαλιστεί οι δανειακές μας ανάγκες για 22 μήνες, σε λίγο καιρό θα αποκαλυφθεί, κυρίως ως προς το πόσο απέχει από την πραγματικότητα.
4. Οι γνώστες περί τα χρηματοοικονομικά είχαν «εξαπατήσει» τον κ. Τσακαλώτο ότι θα μπορέσει να γλιτώσει τη δαμόκλειο σπάθη της αποδοχής του waiver και της ένταξης των ελληνικών ομολόγων στο QE. Νόμιζαν ότι θα εξαπατούσαν τον κ. Draghi και θα ανακύκλωναν τα ελληνικά ομόλογα ώστε να μη χρειαστεί νέα κεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ευτυχώς, ο ESM κράτησε τα αναγκαία ποσά και τουλάχιστον δεν θα παραδοθεί τζάμπα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στους ξένους κεφαλαιούχους.
5. Στα προηγούμενα Μνημόνια οι χρηματαγορές γνώριζαν ότι τουλάχιστον η χώρα δεν έχει ανάγκη δανεισμού καθώς αυτός ήταν εξασφαλισμένος. Ακόμη και οι καταναλωτικές ανάγκες του Δημοσίου είχαν σε έναν μεγάλο βαθμό εξασφαλιστεί δανειακά. Τώρα τι θα γίνει με τα φάρμακα όταν ο ESM δεν θα δανείζει και οι επιχειρήσεις δεν θα έχουν ξοφληθεί στα παλαιά φάρμακα και δεν θα χορηγούν νέα;
6. Το Ελληνικό Δημόσιο σήμερα δανείζεται από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα περίπου 18 δισ. (έντοκα γραμμάτια Δημοσίου) κατά παρέκκλιση των οδηγιών της ΕΚΤ. Σε κάποιον βαθμό, με τη νέα δανειακή σύμβαση το πρόβλημα λύθηκε, αλλά δεσμεύτηκαν τα πλεονάσματα των οργανισμών του Δημοσίου. Ας πρόσεχαν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, που υπερφορολογούσαν τους δημότες δήθεν για βελτίωση των κοινοτήτων. Θα τα πούμε μαζί τους στις ερχόμενες δημοτικές εκλογές.
7. Ο κ. Τσακαλώτος σύντομα, αν όχι λίγο πριν από την άσκηση βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους από ΕΚΤ, ΔΝΤ και ESM και την άσκηση βιωσιμότητας των ελληνικών τραπεζών, θα υποχρεωθεί να καταθέσει εθνικό προϋπολογισμό που θα εγκριθεί και από το Ευρωκοινοβούλιο και θα πρέπει να εξηγήσει όχι αν θα ανατρέψει τις συντάξεις και το αφορολόγητο, αλλά πώς θα πληρώσει τις καθυστερήσεις στους πιστωτές του Δημοσίου και τα χρέη από τις αποφάσεις του ΣτΕ. Αν η δημιουργική λογιστική ήταν στο παρελθόν ικανοποιητική τεχνολογία, περιμένουμε να δούμε ποια θα είναι η νέα λογιστική.
Η ενισχυμένη εποπτεία που, αντί Μνημονίων, θα εφαρμοστεί από την αποφράδα 21η Αυγούστου έχει κι ένα «λουκούμι» -ευτυχώς, όχι Χατζή Μπεκίρ- για τους γνωρίζοντες. Αφορά την υποχρέωση της Βουλής για έγκριση της διαδικασίας της κοινοτικής οδηγίας 472/2013. Είναι ο κανονισμός που όσοι τον έχουν εγκρίνει γνώριζαν ότι δεν θα τον εφαρμόσουν. Ας τη διαβάσει ο κ. Τσακαλώτος κι ας σκεφτεί γιατί τα Μνημόνια ήταν χίλιες φορές καλύτερα. Δεν νομίζουμε ότι ως φοιτητής πίστευε ποτέ ότι θα κληθεί στη ζωή του να εφαρμόσει φιλελεύθερη οικονομική πολιτική.