Πώς να προλάβετε τον καρκίνο του δέρματος και το μελάνωμα

Του
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ
Αναπληρωτή Καθηγητή Δερματολογίας-
Αφροδισιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών,
Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός

Η πρόληψη αποτελεί μια πολύ σημαντική στρατηγική για την αντιμετώπιση του καρκίνου γενικότερα. Ειδικά όσον αφορά την αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος και του μελανώματος οι παράγοντες κινδύνου είναι αναλυτικά οι εξής:

• Η επανειλημμένη έκθεση στο ηλιακό φως, ειδικά όταν το φως κάνει ανάκλαση στην άμμο, το χιόνι και το νερό (θάλασσα-λίμνες).

• Τα ηλιακά εγκαύματα ειδικά όταν είναι σοβαρά (με φυσαλίδες) και όταν γίνονται στην παιδική ηλικία.

• Η έκθεση στο οργανικό αρσενικό, το οποίο μπορεί να περιέχεται σε παρασιτοκτόνα και άλλα χημικά.

• Οι αντικαρκινικές θεραπείες, όπως η ακτινοθεραπεία.

• Αν κάποιος έχει στενούς συγγενείς που εμφάνισαν κακόηθες μελάνωμα έχει μεγαλύτερο κίνδυνο για ανάπτυξη δερματικού καρκίνου.

• Όποιος εμφανίζει ανοικτό φωτότυπο δέρματος όπου δεν μαυρίζει εύκολα ή εμφανίζει φακίδες, τότε πιθανά διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο.

Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο
• Να έχετε υπόψη σας ότι στα σαλόνια μαυρίσματος (solarium) δέχεστε παρόμοια ακτινοβολία με το αληθινό ηλιακό φώς.

• Αποφύγετε την έκθεση σε χημικά που περιέχουν οργανικό αρσενικό, όπως τα παρασιτοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα (δεν περιέχουν όλα τα παρασιτοκτόνα και ζιζανιοκτόνα αρσενικό, αλλά ορισμένα από αυτά).

• Ακολουθείστε τις οδηγίες για ασφαλή έκθεση στον ήλιο.

Οδηγίες για ασφαλή έκθεση στον ήλιο
1. Περιορισμός του χρόνου έκθεσης στο φως του ήλιου. Ο ήλιος θεωρείται πιο δυνατός κατά τις μεσημεριανές ώρες, κυρίως από τις 10 π.μ. ως τις 4 μ.μ. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα ο ήλιος μπορεί να προκαλέσει τη μεγαλύτερη βλάβη στο ανθρώπινο δέρμα. Το ηλιακό έγκαυμα, αλλά και το μαύρισμα θεωρούνται σημεία ότι το δέρμα έχει υποστεί βλάβη από τον ήλιο. Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η βλάβη στο δέρμα τόσο περισσότερο πιθανό είναι να εμφανιστούν πρώιμα ρυτίδες, καρκίνος του δέρματος, καθώς και άλλα δερματικά προβλήματα.

2. Αν το δέρμα αρχίσει να κοκκινίζει μετά από έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να μεταφερθείτε άμεσα σε κλειστό χώρο.

3. Όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους να κάνετε χρήση οποιουδήποτε διαθέσιμου σκίαστρου υπάρχει στην περιοχή, είτε φυσικού (δέντρα) είτε τεχνητού (τέντες κ.ά.).

4. Να χρησιμοποιείτε αντιηλιακό ευρέως φάσματος (έναντι των UVA και UVB ακτίνων) με δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 15, ακόμα και τις συννεφιασμένες μέρες. Χρησιμοποιείστε αρκετό αντιηλιακό και απλώστε το καλά σε όλες τις περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Το αντιηλιακό θα πρέπει να εφαρμόζεται περίπου 30 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο. Επίσης, όταν κάποιος κολυμπά ή ιδρώνει θα πρέπει να θυμάται να ανανεώνει το αντιηλιακό του κάθε ώρα. Το αντιηλιακό δεν καθιστά την ηλιοθεραπεία ασφαλή. Ορισμένες υπεριώδεις ακτίνες διαπερνούν το φίλτρο των αντιηλιακών. Για τον λόγο αυτό, τα αντιηλιακά πάντα αποτελούν μέρος μόνο ενός προγράμματος προστασίας από το καρκίνο του δέρματος.

5. Χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου με προστασία έναντι των ακτινών UVA και UVB.

6. Όταν κυκλοφορείτε σε εξωτερικούς χώρους να χρησιμοποιείτε ρουχισμό που να καλύπτει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος.

7. Μην κάνετε ηλιοθεραπεία για να μαυρίσετε. Αν σας αρέσει το μαυρισμένο δέρμα σκεφτείτε τη χρήση προϊόντων «αυτο-μαυρίσματος χωρίς ήλιο». Θα πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι το χρώμα που δίνουν τα προϊόντα αυτά δεν προστατεύει από τον ήλιο.

8. Να θυμάστε ότι εκτός από τον καρκίνο του δέρματος η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί ακόμα να προκαλέσει πρόωρη γήρανση του δέρματος, τη λεγόμενη φωτογήρανση, που εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, μεταξύ άλλων με ρυτίδες, υπερμελαγχρώσεις, και απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος, εκδηλώσεις στα μάτια όπως καταρράκτη και εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος.