Washington Post: Η Ελλάδα προσφέρει μια ματιά στη ζωή μετά τον λαϊκισμό
Με άρθρο υπό τον τίτλο: «Η Ελλάδα προσφέρει μια ματιά στη ζωή μετά τον λαϊκισμό» η Washington Post και η αρθρογράφος , η οποία έχει τιμηθεί με το βραβείο Πούλιτζερ, προσπαθεί να κάνει μία αποτίμηση στην κυβερνητική πορεία της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Χαρακτηριστικά αναφέρει το δημοσίευμα «Υπήρξε μια στιγμή, στην κορύφωση της ελληνικής κρίσης χρέους τον Ιούλιο του 2015, όταν πολλοί Αθηναίοι κοιμήθηκαν περιμένοντας να ξυπνήσουν σε μια άλλη χώρα»
Και συνεχίζει η αρθρογράφος, «Ένας Έλληνας ακαδημαϊκός μου είπε ότι φοβόταν πως η Ελλάδα θα αποχωρούσε από το νόμισμα του ευρώ σε μια νύχτα», ότι δεν θα υπήρχαν χρήματα στις τράπεζες το πρωί, ότι θα υπήρχαν ελλείψεις τροφίμων και στη συνέχεια ταραχές: «Η Ελλάδα είναι χώρα μεσαίας τάξης», μου είπε. «Δεν νομίζω ότι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το σοκ». Αρκετοί άλλοι μου είπαν ότι περίμεναν την δημιουργία μιας δικτατορίας στο στυλ αυτής της Βενεζουέλας, ίσως με άρματα μάχης να κυκλοφορούν στο δρόμο».
Αυτοί οι φόβοι δεν ήταν υπερβολικοί. Η Ελλάδα κυβερνήθηκε -και εξακολουθεί να κυβερνάται και τώρα- από μία ιδιότυπη συμμαχία ακροαριστερών και ακροδεξιών λαϊκιστών. Εκείνη τη στιγμή το 2015, σχηματίστηκε αυτός ο συνασπισμός που φαινόταν εξίσου περίεργος και συγκλονιστικός, όπως συμβαίνει σήμερα με τη νέα ιταλική κυβέρνηση ακροδεξιών και ακροαριστερών. Ο ΣΥΡΙΖΑ το μεγαλύτερο κόμμα κυβερνητικού συνασπισμού, ήταν μία συνιστώσα που ανεξαρτηποιήθηκε από το ΚΚΕ. Ο άλλος εταίρος, οι «ΑΝΕΛ», πίστευαν ότι το τεράστιο χρέος της Ελλάδας ηταν αποτέλεσμα διεθνούς συνωμοσίας. Και τα δύο κόμματα έχουν εκφράσει περιστασιακά περιφρόνηση για τα θεσμούς, αυτών που ο Λένιν ονόμαζε απαξιωτικά ως “αστική δημοκρατία”.
Αλλά η δικτατορία «τύπου Βενεζουέλας» δεν προέκυψε ποτέ. Ανάλογα με το ποιος περιγράφει την ιστορία, ο ηγέτης της ΣΥΡΙΖΑ, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ή φοβήθηκε από την απειλή ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος ή φοβήθηκε τις οικονομικές συνέπειες μιας εξόδου από τη ζώνη του ευρώ, ή ποτέ δεν πίστεψε πραγματικά όλα αυτά που είχε πει προεκλογικά. Παρόλο που είχε εκτοξεύσει αντιευρωπαϊκές απειλές και είχε πείσει τους υποστηρικτές με την προεκλογική ρητορική του υποσχόμενος στο “λαό” πλούτο εις βάρος των ελίτ, των τραπεζών και των Γερμανών, έκλεισε (την τριετία) ακολουθώντας, τελικά, τους κανόνες που έθεσαν οι διεθνείς θεσμοί που είχαν αναλάβει των οικονομικών της Ελλάδας. Η Ελλάδα παρέμεινε στη ζώνη του ευρώ και μέσα στα διεθνή οικονομικά και νομικά συστήματα, που οι ηγέτες (του ΣΥΡΙΖΑ) ] ισχυρίζονταν ότι αποστρέφονται.
Σχεδόν τρία χρόνια αργότερα, η αριστερή-λαϊκιστική στιγμή της Ελλάδας έχει περάσει. Εν τω μεταξύ, ο ΣΥΡΙΖΑ πραγματοποίησε μερικα ακόμη χτυπήματα στους δημοκρατικά θεσμικά όργανα, προσπαθώντας να αποκτήσει τον έλεγχο περισσότερων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και να παρέμβει με το δικαστικό σώμα. Ωστόσο, στις 22 Ιουνίου, η χώρα βγαίνει από το οκταετές πρόγραμμα διάσωσης. Δείχνει σαν να έχει γυρίσει σελίδα. Το κόστος της τριετούς διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ήταν εξαιρετικά υψηλό: μαζική ανεργία, φτώχεια, μια γενιά νέων που μετακόμισε στο εξωτερικό. Αλλά η δημοκρατία παραμένει άθικτη.
Η Ελλάδα μπορεί πλέον να προσφέρει μια πιθανή απάντηση σε μια σημαντική ερώτηση: Αν, όπως έγραψα πριν από εβδομάδες, η απάντηση στον λαϊκισμό είναι συχνά ο πιο ακραίος λαϊκισμός, τότε τι συμβαίνει μετά την αποτυχία του πιο ακραίου λαϊκισμού; Μέρος της απάντησης είναι. . . τίποτα: Η παρατεταμένη ελληνική κρίση έχει οδηγήσει σε απάθεια, εξάντληση και βαθιά πεποίθηση ότι όλοι οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι. Δεν υπάρχει στον ελληνικό λαό ενθουσιασμός για οποιοδήποτε πολιτικό σχέδιο τώρα.
Αλλά η αποτυχία της ΣΥΡΙΖΑ προκάλεσε επίσης την αντίθετη αντίδραση: μια μικρή αλλά αυξανόμενη προσπάθεια να αναζωογονηθεί ο οικονομικός φιλελευθερισμός, για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία, να αποτιμηθεί θετικά η φιλελεύθερη δημοκρατία. Πριν από μια δεκαετία, οι σύγχρονοι διανοούμενοι στην Ελλάδα ήταν όλοι αριστεροί και τα περισσότερα βιβλία για την πολιτική και την οικονομία γράφτηκαν από μαρξιστές. Τώρα, είναι δυνατόν να καθίσετε σε ένα καφέ με νέους ανθρώπους που περιγράφουν τον εαυτό τους όχι μόνο ως «φιλελεύθεροι» αλλά και ως «νεοφιλελεύθεροι», υιοθετώντας μια φράση που χρησιμοποιήθηκε ως βαριά προσβολή μόλις πριν από λίγα χρόνια.
Υπάρχουν και περισσότερα: Ένα βιβλίο που ονομάζεται “Σύντομη Εισαγωγή στον Φιλελευθερισμό”, από τον πολιτικό επιστήμονα Αριστείδη Χατζής, ήταν ψηλά στις πωλήσεις το 2017. Οι εκδοτικές επιχειρήσεις έχουν εκδώσει νέους τίτλους από τους Friedrich Hayek και John Stuart Mill. Μία μικρή ομάδα φιλελεύθερων think tank είναι αποφασισμένη να ευδοκιμήσει. Το 2021 η Ελλάδα θα γιορτάσει την 200ή επέτειο από τον πόλεμο της για την ανεξαρτησία της και πολλά ιδρύματα θα την τιμήσουν ως τη γέννηση της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Αυτά είναι, προς το παρόν, μόνο σημάδια μιας πορείας προς τα εμπρός. Οι σκοτεινές προβλέψεις είναι πολλές. Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να είναι ασταθής. Πολλοί πιστεύουν ότι η κατάρρευση του αριστερού λαϊκισμού θα προκαλέσει άνοδο του δεξιού λαϊκισμού. Αλλά αν οι δημοσκοπήσεις είναι σωστές, τότε το κεντροδεξιό κόμμα θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Ο νέος, οικονομικά καταρτισμένος και φιλοευρωπαίος ηγέτης, Κυριάκος Μητσοτάκης – ο οποίος είναι οικονομικά και κοινωνικά φιλελεύθερος, και η και αποτέλεσε την έκπληξη των εσωκομματικών εκλογών της διαχρονικά συντηρητικής Νέας Δημοκρατίας – πιστεύει ότι βρίσκεται μπροστά στις δημοσκοπήσεις, επειδή η οικονομική πραγματικότητα νίκησε την οικονομία “Βουντού” του ΣΥΡΙΖΑ. “Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αναξιόπιστος”, μου είπε. «Μπορούμε να κάνουμε την υπόθεση ότι« σας είπαν ψέματα, είναι ψεύτες» και η λέξη «ψεύτης» έχει μεγάλη σημασία».
