Το μετέωρο βήμα της Τουρκίας και του Νεοσουλτάνου
Η σχέση με τη Δύση και οι απειλές για Ελλάδα και Κύπρο μετά τις εκλογές
Με μετέωρο βήμα για τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν αλλά και για ολόκληρη την Τουρκία μοιάζει το βήμα που κάνει από νωρίς την Κυριακή, όταν θα έχουν ανοίξει οι κάλπες, η γειτονική χώρα, καθώς οι όροι υπό τους οποίους θα κερδίσει αυτήν τη μάχη ο τούρκος ηγέτης θα καθορίσουν και τον ρυθμό πλήρους ανατροπής της κεμαλικής Τουρκίας και αντικατάστασής της με την ερντογανική Τουρκία.
Μετά από μια διετία, όταν ο Τ. Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε την αμφιλεγόμενη απόπειρα πραξικοπήματος για να επιβάλει το ανελεύθερο καθεστώς του και να εξαπολύσει ένα πραγματικό κυνήγι εξόντωσης των πολιτικών αντιπάλων του, έρχεται η ώρα να αναμετρηθεί με την κάλπη και μια αντιπολίτευση η οποία, αν και ετερόκλητη, απειλεί την παντοδυναμία του.
Οι δημοσκοπήσεις δεν έδιναν καθαρή εικόνα για τις προεδρικές εκλογές καθώς τα ποσοστά του Τ. Ερντογάν ήταν οριακά κοντά στο 50%, που εξασφαλίζει και την εκλογή από τον πρώτο γύρο. Εάν όμως η εκλογή οδηγηθεί σε δεύτερο γύρο τότε τα πράγματα θα δυσκολέψουν, μιας και όλη η αντιπολίτευση, από το εθνικιστικό κόμμα της Ακσενέρ μέχρι το κεμαλικό CHP και το κουρδικό HDP, θα συσπειρωθεί εναντίον του Ερντογάν, αν και θεωρείται απίθανο να ηττηθεί…
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εάν η κ. Ακσενέρ αποσπάσει ένα τμήμα των εθνικιστών ψηφοφόρων του ακροδεξιού-εθνικιστικού ΜΗΡ, το οποίο συνεργάζεται με τον Ερντογάν, και εφόσον το κουρδικό κόμμα HDP (του οποίου η ηγεσία βρίσκεται στη φυλακή, όπως και ο προεδρικός υποψήφιός του Σ. Ντεμιρτάς) ξεπεράσει το όριο του 10% για την είσοδο στη Βουλή, τότε θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για το κόμμα του Ερντογάν, το ΑΚΡ, να κερδίσει πλειοψηφία στη Βουλή. Αν η πλειοψηφία περάσει στην αντιπολίτευση τότε θα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διαρχίας στη χώρα και είναι κάτι που δύσκολα ο Ερντογάν θα ανεχθεί. Παρά το γεγονός ότι ο Μπαχτσελί, ηγέτης του ΜΗΡ, έσπευσε να δηλώσει ότι θα μπορούσαν να προκηρυχθούν εκ νέου εκλογές, ο ίδιος ο Ερντογάν έκανε λόγο για αναζήτηση συμμάχων για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού υπό το ΑΚΡ…
Σε κάθε περίπτωση πάντως η Τουρκία περνάει σε μια νέα εποχή, καθώς πλέον εφαρμόζεται το νέο προεδρικό σύστημα, με τον Ερντογάν να δείχνει απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού.
Όμως τα πράγματα δεν θα είναι τόσο εύκολα για τον τούρκο ηγέτη, που θέλει το 2023 να γιορτάσει την επέτειο της Συνθήκης της Λωζάννης και της ίδρυσης του τουρκικού κράτους με την υπέρβασή του, με την έναρξη μιας νέας πορείας για τη χώρα του, που θα κοιτάζει περισσότερο στο οθωμανικό παρελθόν παρά στην κεμαλική παράδοση.
Αυτό δεν αφορά μόνο την εσωτερική διακυβέρνηση, τη στροφή προς το Ισλάμ, τη δημιουργία νέας αστικής και μεσαίας τάξης, τη διαμόρφωση νέων κοινωνικών μοντέλων και προτύπων, μακριά από τη δυτική παράδοση και κουλτούρα.
Η οικονομία, που αποτέλεσε το μεγάλο ατού του κ. Ερντογάν, δοκιμάζεται και θα συνεχίσει να δοκιμάζεται λόγω της υπερχρέωσης και της πλασματικής εκρηκτικής ανάπτυξης με τη χρηματοδότηση γιγαντιαίων κρατικών έργων αλλά και λόγω μιας διαρκούς πολεμικής κινητοποίησης στα νότια σύνορα της χώρας.
Στην εξωτερική πολιτική όλοι οι παρατηρητές θεωρούν δεδομένο ότι ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον, μάλιστα έχουν γίνει ήδη βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά και με την ΕΕ.
Εδώ τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα όσο συνεχίζεται η εμπέδωση του αυταρχικού και ανελεύθερου καθεστώτος στην Τουρκία και όσο συγχρόνως αναπτύσσεται, λόγω του Μεταναστευτικού, ένα γενικό ξενοφοβικό κλίμα στην Ευρώπη. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εκτιμούν τη συνεισφορά της Τουρκίας στη συγκράτηση του Μεταναστευτικού, η κοινή γνώμη των χωρών τους όμως θρέφει όλο και πιο αντιτουρκικά αισθήματα, λόγω και των μερικών εκατομμυρίων τούρκων μεταναστών στη Δυτική Ευρώπη, που, υπακούοντας και στα κελεύσματα Ερντογάν, αρνούνται να ενσωματωθούν στις κοινωνίες που ζουν και εργάζονται.
Ο κ. Ερντογάν θα βρεθεί ενώπιον δύσκολων επιλογών στη Συρία και στο Ιράκ καθώς τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες οι πολεμικές επιχειρήσεις διεξάγονται με γνώμονα κυρίως το μήνυμα που εκπέμπουν στην εσωτερική κοινή γνώμη εν όψει των εκλογών. Όμως στη Συρία θα πρέπει να λάβει δύσκολες αποφάσεις, ενόσω ο Άσαντ παραμένει στη Δαμασκό και οι Κούρδοι, όσο κι αν περιορίζεται η στήριξη των Αμερικανών, παραμένουν ισχυρός παράγοντας στη χώρα.
Θα πάει για όξυνση…
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, δυστυχώς, τα μηνύματα κάθε άλλο παρά καλά είναι, καθώς οι σχέσεις έχουν φορτωθεί και με πρόσθετα ζητήματα, όπως οι οκτώ τούρκοι αξιωματικοί, που προσδίδουν όμως και έναν χαρακτήρα προσωπικής βεντέτας σε ένα ήδη βαρύ κλίμα.
Η επιθετική ρητορική θα συνεχισθεί, οι απειλές και οι εκβιασμοί εναντίον της Ελλάδας με στόχο να μην επιχειρήσει να ασκήσει τα κυριαρχικά δικαιώματά της στο Αιγαίο θα συνεχίσουν να αποτελούν μέρος της πολιτικής και της μετεκλογικής Τουρκίας. Όσον αφορά την Κύπρο, θα είναι το επόμενο πεδίο που ο κ. Ερντογάν θα θελήσει να κάνει επίδειξη δύναμης και να αποδείξει την ισχύ της νέας Τουρκίας που οικοδομεί.
Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες που έχουν δρομολογηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία είναι το κομβικό σημείο και ο κ. Ερντογάν έχει ήδη προετοιμάσει την πρώτη αντίδρασή του. Το τουρκικό πλωτό γεωτρύπανο, νέο απόκτημα της Τουρκίας, με την ονομασία «Πορθητής» («Fatih») βρίσκεται ήδη στο λιμάνι της Αττάλειας και περιμένει το σύνθημα για να ξεκινήσει νέα εισβολή, αυτήν τη φορά στην κυπριακή ΑΟΖ..
Κωνσταντίνος Τσάκαλος