Ρολφ Στράουχ: «Καθαρή έξοδος», με αστερίσκους

Προαπαιτούμενο, τα προπαιτούμενα – «Δίχτυ ασφαλείας», οι μεταρρυθμίσεις – Ελάφρυνση χρέους, μόνο αν χρειαστεί

Οι χώρες που βγαίνουν από ένα πρόγραμμα είναι ευάλωτες στα εξωτερικά γεγονότα και η Ελλάδα θα πρέπει να θωρακιστεί στέλνοντας με σαφήνεια το μήνυμα ότι θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις. Την εκτίμηση αυτή εκφράζει σε αποκλειστική συνέντευξη στη «Ν» ο Επικεφαλής Οικονομολόγος του ESM Ρολφ Στράουχ, εν μέσω κλιμάκωσης στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων δύο μήνες πριν από τη λήξη του προγράμματος. Ως προς την εκδοχή μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής; «Εναπόκειται στην ελληνική κυβέρνηση να αποφασίσει αν θα υποβάλει ένα τέτοιο αίτημα. Και απ’ όσο γνωρίζω, αυτό δεν είναι στις προθέσεις της».

Ο κ. Στράουχ υπογραμμίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί και πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρώσει όλα τα 88 προαπαιτούμενα μέχρι τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 21 Ιουνίου.

Στο μεταξύ, προκειμένου να μην απολέσει την υποδόση ύψους 1 δισ. ευρώ, εκκρεμότητα της 3ης αξιολόγησης, θα πρέπει να έχει δείξει δείγματα γραφής στη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου και στη διενέργεια των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, το αργότερο μέχρι τις 15 Ιουνίου. Αναφορικά με την επικείμενη τελευταία εκταμίευση, στο πλαίσιο της 4ης αξιολόγησης, προαναγγέλλει ένα «ουσιαστικό ποσό», το οποίο θα διατεθεί στη δημιουργία του αποθεματικού, με στόχο να καλύψει την Ελλάδα για τουλάχιστον 12 μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος.

Ο Επικεφαλής Οικονομολόγος του ESM θέτει δύο προϋποθέσεις για την περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους: «μόνο αν πραγματικά χρειάζεται και μόνο αν η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει επιτυχώς το πρόγραμμα».

Σε κάθε περίπτωση, «οι συζητήσεις δεν έχουν καταλήξει», ως προς τις δυνητικές προδιαγραφές της γαλλικής πρότασης για τη σύνδεση της ελάφρυνσης χρέους με τον ρυθμό ανάπτυξης. Ο ρόλος του ΔΝΤ; «Ακόμη και αν δεν είχε το δικό του πρόγραμμα παράλληλα με το πρόγραμμα του ESM από το 2015, ακόμη και αν δεν εκταμίευσε χρήματα στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εξακολουθεί να αποτελεί σαφώς μέρος του προγράμματος».

Η περικοπή των συντάξεων το 2019 και η μείωση αφορολόγητου το 2020 ή το 2019 «είναι μέρος των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν» τονίζει ο κ. Στράουχ. Σε ό,τι αφορά την προοπτική για αντίμετρα, εκφράζει την πεποίθηση ότι η κυβέρνηση θα είναι σε θέση να λάβει ορισμένα από αυτά, «αν συνεχίσει να επιτυγχάνει το τωρινό πρωτογενές πλεόνασμα».

Ο ESM δεν δείχνει να προβληματίζεται για τον αντίκτυπο των υπερπλεονασμάτων στην ανάπτυξη, επικαλούμενος μάλιστα το επιχείρημα ότι οι δημοσιονομικοί αυτοί στόχοι «είναι μέρος της αναπτυξιακής στρατηγικής την οποία παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών Τσακαλώτος τον Απρίλιο».

Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι η Ελλάδα εμφανίζεται ουραγός στις διεθνείς κατατάξεις ανταγωνιστικότητας, ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ESM απαντά ότι η Ελλάδα εισήλθε στο πρόγραμμα με περισσότερες διαρθρωτικές αδυναμίες και ευρύτερες ανισορροπίες σε σύγκριση με άλλες χώρες. Προβαίνει πάντως στην παρατήρηση ότι, όπου η ελληνική διοίκηση έδειξε ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων, υπήρξαν επιτυχίες.

Ο κ. Στράουχ μιλά για «καθαρή έξοδο», με αστερίσκους, που αφορούν μια «πιο στενή επιτήρηση» και «μετα-προγραμματικές συμφωνίες οι οποίες ενδεχομένως θα διαφέρουν από εκείνες που είχαμε σε άλλες χώρες». Άλλωστε, μετά το τέλος του προγράμματος, ο ESM «θα επισκέπτεται τακτικά την Ελλάδα για να διασφαλίζει ότι οι εξελίξεις βαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση, έτσι ώστε τελικά η χώρα να είναι σε θέση να αποπληρώσει το χρέος της».

NAFTEMPORIKI.GR/ΧΡΉΣΤΟΣ ΛΏΛΟΣ

Οι ρυθμοί ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας δεν δείχνουν να πείθουν, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στις αρνητικές αναθεωρήσεις των διεθνών οργανισμών. Την ίδια ώρα, φαίνεται ότι οι προκλήσεις σε ό,τι αφορά τα διαρθρωτικά ζητήματα παραμένουν σημαντικά υψηλές. Πόσο στέρεη είναι η ελληνική έξοδος από το πρόγραμμα και ποιο είναι το βασικό σενάριο για το καθεστώς της επόμενης ημέρας; Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται το πλαίσιο της «ενισχυμένης εποπτείας». Είναι κάτι που μπορεί να «δουλέψει» κατά τη γνώμη σας;

Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να υπενθυμίσω την προσαρμογή που έχει επιτύχει μέχρι σήμερα η Ελλάδα. Μην ξεχνάμε: το 2009 η χώρα είχε ένα έλλειμμα 15,6% του ΑΕΠ. Σήμερα η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες της νομισματικής ένωσης με δημοσιονομικό πλεόνασμα. Αυτό έγινε εφικτό αποκλειστικά χάρη στο γεγονός ότι η χώρα εφάρμοσε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις. Καθώς η Ελλάδα εισέρχεται στους τελευταίους μήνες του προγράμματος του ESM, είναι κρίσιμο να συνεχίσει αποφασισμένη στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απομένουν και να παραμείνει σε μεταρρυθμιστική τροχιά μετά το τέλος του προγράμματος.

Η βιώσιμη ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων είναι το κλειδί για την επανάκτηση της πρόσβασης στις αγορές και για υψηλές αναπτυξιακές επιδόσεις. Σε ό,τι αφορά τις λεπτομέρειες που σχετίζονται με την έξοδο από το πρόγραμμα και την περίοδο μετά από αυτήν, αυτές συζητούνται επί του παρόντος και ο προγραμματισμός είναι ότι το Eurogroup θα λάβει μια απόφαση στις 21 Ιουνίου, στο Λουξεμβούργο.

Πόσα και τι είδους προαπαιτούμενα στο πλαίσιο της 4^ης αξιολόγησης αναμένεται πιθανώς να εφαρμοστούν πλήρως μετά το τέλος του προγράμματος;

Στις 19 Μαΐου, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί κατέληξαν σε μια συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (SLA) με την ελληνική κυβέρνηση, η οποία προβλέπει ότι η Ελλάδα θα ολοκληρώσει όλα τα 88 προαπαιτούμενα μέχρι το επόμενο Eurogroup. Υπάρχει πολλή δουλειά μπροστά, αλλά μπορεί να γίνει.

Δύο μήνες πριν από το τέλος του προγράμματος, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων κινούνται σαφώς άνω του 4%, μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενου ρίσκου στις αγορές λόγω των εξελίξεων στην Ιταλία, μεταξύ άλλων. Πώς αξιολογείτε αυτήν την επίδοση και πού βάζετε τον «πήχη» για τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων μετά το τέλος του προγράμματος; Επιπλέον, ποια είναι η εκτίμηση του ESM σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα της Ελλάδας να σταθεί μόνη στις αγορές, χωρίς το δίχτυ ασφαλείας μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής, μετά τον Αύγουστο 2018;

Τα τωρινά επίπεδα εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερα από εκείνα που είδαμε κατά τη διάρκεια της κρίσης. Οι τρέχουσες μεταβολές στις αποδόσεις δεν είναι αποτέλεσμα της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης. Οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον στο οποίο η κυβέρνηση δεν έχει ευθεία επιρροή.

Οι επενδυτές έχουν τιμήσει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που ανέλαβε η Ελλάδα υπό το πρόγραμμα του ESM. Αυτό αποδεικνύεται από τις προηγούμενες εκδόσεις ομολόγων που κάλυψαν τη ζήτηση των επενδυτών. Ωστόσο, δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι χώρες που βγαίνουν από ένα πρόγραμμα είναι ευάλωτες στα εξωτερικά γεγονότα. Δεν υπάρχει μαγικός αριθμός για τη «σωστή» απόδοση. Είναι μια διαδικασία. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει τώρα η Ελλάδα είναι να επιδείξει ισχυρή ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων και να στείλει με σαφήνεια το μήνυμα ότι η επιτυχής μεταρρυθμιστική πορεία θα συνεχιστεί. Σε ό,τι αφορά μια προληπτική πιστωτική γραμμή, εναπόκειται στην ελληνική κυβέρνηση να αποφασίσει αν θα υποβάλει ένα τέτοιο αίτημα. Και απ’ όσο γνωρίζω, αυτό δεν είναι στις προθέσεις της.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ στο naftemporiki.gr

Φωτο: naftemporiki.gr/Χρήστος Λώλος