Οι πολιτικοί προστάτες της ακροδεξιάς βίας
Του
ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ
Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Η επιμελώς προετοιμασθείσα και πιστώς εκτελεσθείσα επιχείρηση με τίτλο «λιντσάρετε και εξοντώστε τον Γ. Μπουτάρη» φέρνει αυτόματα στη μνήμη των παλαιοτέρων τις «μέρες του Μαΐου του 1963», όταν ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρ. Λαμπράκης εδολοφονείτο εν ψυχρώ από τους εγκληματικούς μηχανισμούς του, σύμφυτου, κράτους και παρακράτους της Δεξιάς.
Πέρασαν βεβαίως από τότε 55 ολόκληρα χρόνια, όμως η βία ως «θεμιτό» μέσο εξόντωσης του «αντιπάλου», η περιφρόνηση της Δημοκρατίας ο αντιανθρωπισμός και το άλογο μίσος που εκτρέφουν και αναπαράγουν το ακροδεξιό-νεοφασιστικό φαινόμενο όχι μόνο διατηρούνται ζωντανά, αλλά σήμερα έχουν «νομιμοποιήσει» την παρουσία τους τόσο στο Κοινοβούλιο όσο και σε όλη την ιεραρχική κλίμακα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Στη μετεμφυλιακή περίοδο, μέχρι και την επιβολή της δικτατορίας (με ένα μικρό διάλειμμα τη διετία 1964-1965), τη βία εφάρμοζαν οι επίσημοι μηχανισμοί καταστολής και το παρακράτος.
Παράλληλα, οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους, αφού διαχώρισαν κατά βαθμίδες νομιμοφροσύνης έναν ολόκληρο λαό, έθεσαν στο περιθώριο της πολιτικής οικονομικής και κοινωνικής ζωής τους θεωρούμενους από το καθεστώς ως «αντιφρονούντες – ανθέλληνες». Την περίοδο εκείνη κυριάρχησε κατ’ εξοχήν το φαινόμενο της πολιτικής και ιδεολογικής βίας, που γνώρισε τις πλέον ακραίες του μορφές την περίοδο της δικτατορίας, όπου το νεοφασιστικό καθεστώς εκδίπλωσε σε όλη του την έκταση τον ακροδεξιό πυρήνα που αποτελούσε την πραγματική ταυτότητα του μετεμφυλιακού καθεστώτος.
Η κλασική αστική-φιλελεύθερη δημοκρατική κουλτούρα και τα ισχυρά αντίβαρα του κοινωνικού κράτους (που από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 άρχισε να περιστέλλεται) μπόρεσαν να διατηρήσουν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, το καθεστώς της ακροδεξιάς αντίληψης και της βίας σε μια σχετική απομόνωση.
Οικονομική και κοινωνική βία
Όμως από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα συνέβησαν ιστορικές, κοσμογονικές, αλλαγές. Το νεοφιλελεύθερο πρότυπο θεώρησε, εξ ορισμού, ως στρατηγικό του αντίπαλο τη Δημοκρατία και τους θεσμούς της. Η πολιτική υποχωρεί και οι κομματικοί φορείς και τα σχήματα διακυβέρνησης αποδυναμώνονται, αποαπολιτικοποιούνται και ενσωματώνονται, ως υπάλληλα στοιχεία στην αδιαμφισβήτητη και απρόσβλητη πρωτοκαθεδρία της οικονομιστικής-χρηματοπιστωτικής δομής και των ακραίων μηχανισμών της νεοφιλελεύθερης αγοράς.
Ο απηνής οικονομικός ανταγωνισμός, δηλαδή η οικονομική βία, αποικιοποιεί την κοινωνική δομή και επιβάλλει ως όρο αναπαραγωγής του τον άκρατο κοινωνικό ανταγωνισμό.
Ο άκρατος ανταγωνισμός στην κοινωνία συνεπάγεται την κοινωνική ένταση και τη ρήξη της συνοχής των κοινωνικών ομάδων. Οδηγεί στην αλληλοεξόντωση των μελών της κοινωνίας, αφού ο ανταγωνισμός αυτός θεωρείται ως το μόνο μέσον επιβίωσης του ατόμου. Γυρίζουμε με τον τρόπο αυτό αρκετούς αιώνες πίσω, στο χομπσιανό πρότυπο, όπου ισχύει «ο πόλεμος όλων εναντίον όλων» (bellum omnium contra omnes), στην «κοινωνία των λύκων», η λειτουργία της οποίας προϋποθέτει τη βία και την αλληλοεξόντωση…
Σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη αλλά και στη μνημονιακή Ελλάδα ζήσαμε και ζούμε τις πλέον ακραίες φάσεις του φαινομένου της Ακροδεξιάς, του εκφασισμού, της βίας και του μίσους κατά των «αντιπάλων».
Στη μνημονιακή περίοδο, στη χώρα μας, τα φαινόμενα της ακροδεξιάς νοοτροπίας, της οικονομικής, κοινωνικής και ιδεολογικής βίας θεωρήθηκαν ως αναπόσπαστα στοιχεία, ως αναγκαία, δομικά προϋποτιθέμενα για την επιβολή των μνημονιακών μέτρων.
Όπως η διαπλοκή, η διαφθορά, η εθελοδουλία θεωρήθηκαν ως δομικά χαρακτηριστικά για την αναπαραγωγή των πολιτικών φορέων που ιδιοποιήθηκαν και επέβαλαν τα Μνημόνια, σ’ ένα παράλληλο επίπεδο η βία κατά της κοινωνίας, η απαξίωση, η τρομοκράτηση, ο ευτελισμός μιας ολόκληρης κοινωνίας αποτέλεσαν το συμπληρωματικό στοιχείο, τους μηχανισμούς της ιδεολογικής βίας που εξαπολύθηκε κατά του ελληνικού λαού.
Η ακροδεξιά μετάλλαξη της ΝΔ
Όμως το πιο χαρακτηριστικό, το πιο επικίνδυνο στοιχείο αυτής της μετάλλαξης είναι το γεγονός ότι ο αντικοινωνισμός, η ακροδεξιά νοοτροπία και πρακτική, οι πολυσύνθετοι μηχανισμοί άσκησης της βίας ζήτησαν και βρήκαν νομιμοποίηση και επίσημη έκφραση στην παράταξη της ΝΔ, η οποία από παραδοσιακό αστικό-φιλελεύθερο κόμμα μετατράπηκε σε ακροδεξιό-νεοφιλελεύθερο μόρφωμα.
Το πιο θλιβερό ίσως, ιστορικής βεβαίως σημασίας, συμπέρασμα είναι η ευκολία, η άνευ σχεδόν ουδεμίας αντιστάσεως μεταλλαγή της ΝΔ στο σημερινό ακροδεξιό-υπερσυντηρητικό μόρφωμα. Βεβαίως, ο Αντ. Σαμαράς φέρει και προσωπικά ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης γι’ αυτήν την πολιτικοϊδεολογική αλλοίωση της ΝΔ.
Όμως οι Μ. Βορίδης, Άδ. Γεωργιάδης, οι μηχανισμοί τύπου Μπαλτάκου δεν κατέλαβαν με ρεσάλτο τη ΝΔ, ούτε αναρριχήθηκαν βιαίως στα ύπατα κομματικά αξιώματα. Αντίθετα, έτυχαν θερμής υποδοχής και εισήλθαν από την κυρία είσοδο της ΝΔ… Η επάνοδος της νεοφασίζουσας Ακροδεξιάς συνάντησε ένα κομματικό περιβάλλον έτοιμο από καιρό να τη δεχθεί, να τη νομιμοποιήσει και να την εντάξει στην καθοδηγητική της ομάδα…
Ποιος θυμάται το «τόμαχωκ» του Μ. Βορίδη, τις ακροδεξιές-αντισημιτικές ρητορείες του Άδ. Γεωργιάδη, όταν ο ίδιος ο αρχηγός της παράταξης, ο Αντ. Σαμαράς, διατηρούσε ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας της ΝΔ με τη Χρυσή Αυγή, θεωρώντας τη νεοφασιστική-δολοφονική δράκα ως ακροδεξιό αποθετήριο, από το οποίο, λόγω άμεσης ιδεολογικοπολιτικής συγγένειας, μπορεί να αντλήσει ψήφους «όταν η περίστασις το απαιτεί»… Η πολιτική δολοφονία του Π. Φύσσα μπορεί να αποκάλυψε σε όλους το στυγνό, δολοφονικό πρόσωπο της νεοφασίζουσας Ακροδεξιάς και των πολιτικών και κομματικών φορέων και προσώπων που είτε την ανέχονταν είτε τη νομιμοποιούσαν και την κάλυπταν.
Όμως η Ακροδεξιά, ο νεοφασισμός, η βία, το μίσος κατά των πολιτικών αντιπάλων, η ρατσιστική ρητορεία, ο εμφυλιοπολεμικός λόγος είχαν και έχουν για τα καλά εγκατασταθεί όχι μόνο στα υπόγεια αλλά στα ύπατα δώματα του πολιτικού συστήματος, με ευθύνη της ΝΔ.
Η ΝΔ όχι μόνο δεν καταδίκασε επίσημα το λιντσάρισμα του δημάρχου Θεσσαλονίκης, όχι μόνο ανέχθηκε τις χυδαίες εκφορές στελεχών της κατά του Γ. Μπουτάρη, αλλά θεώρησε τελικώς τον ίδιο τον πρωθυπουργό ως ηθικό αυτουργό και υπεύθυνο των φαινομένων της βίας.
– Πρώτη παρατήρηση: Όταν ένα κόμμα, ένας πολιτικός αρχηγός στερούνται επιχειρημάτων και θέσεων προκειμένου να κρίνουν και να τοποθετηθούν συγκεκριμένα πάνω σ’ ένα σημαντικό γεγονός, τότε το ενσωματώνουν και το διαλύουν μέσα σε μια αφηρημένη γενίκευση, μέσα στην οποία θύτες και θύματα ισοπεδώνονται και εξισώνονται… «Είμαστε γενικώς κατά της βίας από όπου και αν προέρχεται», «καταδικάζουμε την ακροδεξιά και ακροαριστερή βία»…
Αυτές όμως οι γενικεύσεις είναι πολιτικές πομφόλυγες. Το κάθε συγκεκριμένο γεγονός έχει τη δική του ξεχωριστή σημασία, εκτυλίσσεται μέσα σ’ έναν δεδομένο χώρο και χρόνο έχει τις δικές του αιτίες και αφορμές, έχει συγκεκριμένους δράστες και συγκεκριμένα θύματα.
Το αδίκημα του γιαουρτώματος ενός πολιτικού δεν μπορεί να εξισωθεί με τη δολοφονία του Π. Φύσσα και των μεταναστών, ούτε με τη συντεταγμένη επιχείρηση σωματικής και ηθικής εξόντωσης του δημάρχου Θεσσαλονίκης.
– Δεύτερη παρατήρηση: Πολλοί, και δικαίως, επισημαίνουν τη χυδαιότητα και την ποταπότητα δηλώσεων στελεχών της ΝΔ που αποπνέουν ακροδεξιά αντίληψη και λεκτική βία, ζητώντας μάλιστα την αποπομπή τους από τη Νέα Δημοκρατία.
Όμως όλα αυτά τα στελέχη αναπαράγουν «τη φωνή του κυρίου τους». Οι ύβρεις, οι καταφορές κατά του πρωθυπουργού και υπουργών, ο αντικομμουνισμός, ο ρατσισμός, ο χυδαίος «πολιτικός» λόγος αποτελούν καθημερινά φαινόμενα, τα οποία είτε διατυπώνονται μέσα στο ίδιο το Κοινοβούλιο, είτε περιέχονται στις επίσημες ανακοινώσεις της ΝΔ, είτε διανθίζουν τις συνεντεύξεις στελεχών της παράταξης στα ΜΜΕ.
Γιατί περιμένουμε από δημάρχους ή στελέχη της ΝΔ να διατυπώνουν διαφορετικά επιχειρήματα, να μιλάνε σε διαφορετική γλώσσα από τον Αντ. Σαμαρά, που αποκάλεσε αρχισυμμορίτη τον πρωθυπουργό και του οποίου ο χυδαίος ακροδεξιός λόγος έχει καταστεί πλέον εγγενές στοιχείο της πολιτικής του ταυτότητας και προσωπικότητας; Δυστυχώς όμως η ακροδεξιά-φασίζουσα κουλτούρα δεν αφορά ορισμένα πρόσωπα αλλά έχει αποκτήσει ισχυρούς θύλακες στο εσωτερικό της ΝΔ και κάθε φορά οι θύλακες αυτοί κυριαρχούν στην πολιτική ατζέντα και στον πολιτικό λόγο της παράταξης.
ΚΙΝΑΛ: Σε διπλή ομηρία
Δυστυχώς η θεωρία των ίσων αποστάσεων που δηλώνει ότι ακολουθεί το ΚΙΝΑΛ ενσωματώθηκε για άλλη μια φορά στη γραμμή της ΝΔ. Λίγες ώρες μετά την καταγγελία του Κυρ. Μητσοτάκη ότι η βία στη χώρα φέρει την υπογραφή του Αλ. Τσίπρα, το ΚΙΝΑΛ εξέδωσε μια κατάπτυστου περιεχομένου ανακοίνωση, που ευθυγραμμιζόταν πλήρως με το σκεπτικό και τα επιχειρήματα της ΝΔ.
Η ηγεσία του ΚΙΝΑΛ δεν επιχειρεί απλώς να ισορροπήσει σε δύο βάρκες με τη θεωρία των ίσων αποστάσεων. Στην πραγματικότητα βρίσκεται σε ομηρία τόσο από τη διαπλοκή όσο και από τη ΝΔ και τη μνημονιακή συγκυβέρνηση της περιόδου 2012-2014.
Αυτές οι δύο βασικές «δουλείες» δεν καθορίζουν μόνο τις σημερινές επιλογές και πρακτικές της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ αλλά προδιαγράφουν και το μέλλον του εγχειρήματος.