Η Δ’ Τριμερής Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και ο αγωγός φυσικού αερίου East Med
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Την Τρίτη 8 Μαΐου έγινε στη Λευκωσία η Δ’ Τριμερής Συνάντηση Κορυφής Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ. Στο επίκεντρό της ήταν η οριστικοποίηση της συμφωνίας των τριών χωρών για την προώθηση της ιδέας του αγωγού φυσικού αερίου East Med. Η στρατηγική σημασία του αγωγού είναι προφανής. Παρακάμπτεται, με τον τρόπο αυτό, η Τουρκία και συνδέεται με τον αγωγό και τις τρεις χώρες ο ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης.
Υπήρχε μέχρι προσφάτως το ερώτημα κατά πόσο το Ισραήλ θα δεσμευόταν τελικά με το σχέδιο αυτό, στο οποίο αντιδρά έντονα η Άγκυρα. Το γεγονός ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου ενημέρωσε το υπουργικό συμβούλιο της κυβερνήσεώς του και έλαβε τη σύμφωνη γνώμη του υπέρ της κατασκευής του αγωγού, πριν μεταβεί στη Λευκωσία, δείχνει σαφώς ότι το Ισραήλ έκανε ένα αποφασιστικό βήμα σ’ ένα θέμα που αποτελεί για το Ισραήλ στρατηγική επιλογή. Οι λόγοι που υποκίνησαν τη στάση αυτή συνδέονται με την εκτίμηση ότι η Τουρκία, με τον Ερντογάν ή και χωρίς αυτόν, δεν πρόκειται να επανέλθει στο παλαιό καθεστώς του φίλου και συμμάχου του Ισραήλ.
Η Άγκυρα έχει έτοιμο σκηνικό για τη δημιουργία μεγάλης κρίσεως, σε χρόνο που θα επιλέξει η ίδια, με στόχο να σύρει την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις γι’ αυτά που πρέπει να είναι για την Ελληνική πλευρά αδιαπραγμάτευτα.
Αντιθέτως, ο απροκάλυπτος ηγεμονισμός της και ειδικότερα οι φιλοδοξίες της για την Ανατολική Μεσόγειο είναι σαφώς ανταγωνιστικές και εμπνέουν ανησυχίες. Το Ισραήλ δεν θέλει, για τον λόγο αυτό, να έχει οποιαδήποτε στρατηγική εξάρτηση από την Άγκυρα σ’ ένα τόσο κρίσιμο θέμα, όπως είναι το φυσικό του αέριο.
Στη Δ’ Συνάντηση Κορυφής συζητήθηκαν παραλλήλως θέματα συνεργασίας και σε άλλους σημαντικούς τομείς, μεταξύ αυτών το μεγάλο σχέδιο της ηλεκτρικής διασυνδέσεως Ευρώπης – Ασίας, Asia Europe Interconnector.
Στο ίδιο πνεύμα της προωθήσεως των περιφερειακών στρατηγικών συμμαχιών στην Ανατολική Μεσόγειο, υπεγράφη μερικές εβδομάδες πριν συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού, ο οποίος θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Αφροδίτη» σ’ έναν από τους δύο μεγάλους σταθμούς υγροποιήσεως φυσικού αερίου στην Αίγυπτο.
Οι εξελίξεις αυτές είναι θετικές και επιβεβαιώνουν την ιδιαίτερη σημασία που έχουν για την Ελλάδα και την Κύπρο οι στρατηγικές συγκλίσεις και συμμαχίες με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Οι νέοι κίνδυνοι πολέμου που αναφαίνονται στη Μέση Ανατολή, με την ολοένα και μεγαλύτερη ένταση στις σχέσεις Ισραήλ και Ιράν και την απόσυρση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, προκαλούν, βεβαίως, ανησυχίες. Η Συρία, μετά από επτά χρόνια πόλεμο, παραμένει στο επίκεντρο ως ορχήστρα του Άρη, χωρίς σαφή προοπτική για το τέλος του πολέμου. Με κοινό παρανομαστή τον ανταγωνισμό Ιράν και Ισραήλ, μεγαλώνει επίσης ο κίνδυνος νέας κρίσεως στον Λίβανο, μετά τη θεαματική ενίσχυση της Χεζμπολάχ κατά τις τελευταίες εκλογές.
Σε ό,τι αφορά την Κύπρο και την Ελλάδα, είναι βέβαιο ότι η Άγκυρα θα εντείνει την επιθετική της πολιτική, μετά τις Τουρκικές εκλογές. Είναι ήδη ενδεικτική η προβολή σε διεθνή βήματα, όπως ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης, χαρτών με καταγεγραμμένες τις Τουρκικές διεκδικήσεις στην ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου. Η Ελληνική πλευρά δεν μπορεί να μην απαντήσει και να καταθέσει από την πλευρά της χάρτες με καθορισμένες τις ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου, με βάση το διεθνές δίκαιο. Είναι λογικό επίσης να επιταχυνθεί, υπό τις συνθήκες αυτές, συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Η Άγκυρα έχει έτοιμο σκηνικό για τη δημιουργία μεγάλης κρίσεως, σε χρόνο που θα επιλέξει η ίδια, με στόχο να σύρει την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις γι’ αυτά που πρέπει να είναι για την Ελληνική πλευρά αδιαπραγμάτευτα. Στο πλαίσιο αυτό, η Άγκυρα θεωρεί ασθενή κρίκο την Κύπρο, όπου έχει το πλεονέκτημα της κατοχής και πιστεύει ότι μπορεί εύκολα να συνδυάσει τις διπλωματικές πιέσεις με τον στρατηγικό εκβιασμό. Πιστεύει επίσης ότι εάν επιτύχει να μπει εταίρος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην ΑΟΖ της ελεύθερης Κύπρου και στο φυσικό της αέριο, θα είναι σε θέση να διεμβολίσει τις στρατηγικές συμμαχίες της Ελληνικής πλευράς στην Ανατολική Μεσόγειο και να δημιουργήσει τετελεσμένο γεγονός σε βάρος της ΑΟΖ της Ελλάδος και ειδικότερα της επήρειας του συμπλέγματος του Καστελλόριζου στον καθορισμό της.
Είναι γι’ αυτό πολύ σημαντική η συνοχή στο εσωτερικό μέτωπο της Κύπρου, στο οποίο παρατηρούνται επικίνδυνες ρωγμές, όπως επίσης η αποφυγή ενός νέου επικίνδυνου διπλωματικού εγκλωβισμού, με βάση το περιβόητο «πλαίσιο Γκουτιέρες», που είναι μνημείο «εποικοδομητικής ασάφειας» και διπλής γλώσσας, έργο της Βρετανικής διπλωματίας.
Οι επικίνδυνες ρωγμές στο εσωτερικό μέτωπο εκφράζονται κυρίως από νέες, αφόρητα ενδοτικές θέσεις του ΑΚΕΛ, που ταυτίζονται ουσιαστικά με τις Τουρκικές θέσεις. Υπήρξαν και στο παρελθόν ακραίοι ενδοτισμοί του ΑΚΕΛ, με επιχείρημα την «προσέγγιση» με τους Τουρκοκυπρίους. Οι Τουρκοκύπριοι όμως, με ορισμένες τιμητικές εξαιρέσεις, είναι ταυτισμένοι με την Άγκυρα. Η περίφημη επομένως «προσέγγιση» με τους Τουρκοκυπρίους διατρέχει τον κίνδυνο της διολισθήσεως στις Τουρκικές θέσεις.
Ο κίνδυνος αυτός είναι θεωρητικός. Είναι ήδη απτός. Ο Γ. Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού, αναλαμβάνοντας επιπλέον ρόλο συνηγόρου του Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, εξήγγειλε ως επίσημη θέση του κόμματος τη διέλευση του αγωγού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας!
Είναι θλιβερό, την παραμονή της Δ’ Τριμερούς Συναντήσεως, που είχε ως κύριο θέμα τον East Med, να βγαίνει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως στην Κύπρο και να υποστηρίζει τη διέλευση του αγωγού μέσω Τουρκίας, γιατί αυτό θα λειτουργούσε δήθεν ως καταλύτης για τη «λύση» του Κυπριακού.
Ποια «λύση», όταν η Άγκυρα δεν έχει μετακινηθεί από τις θέσεις της για τα θέματα των εγγυήσεων και της παρουσίας Τουρκικού στρατού και μετά τη «λύση» και όταν θέτει επιπλέον ως προαπαιτούμενο για την επανέναρξη νέων συνομιλιών τη «συνεταιρική, ισότιμη διαχείριση» του φυσικού αερίου και την αναγνώριση ως Στρατηγικής Συμφωνίας των Ελληνικών υποχωρήσεων στο Κραν Μοντανά για να αποτελέσουν κεκτημένο για την Τουρκική πλευρά και αφετηρία νέων παραχωρήσεων;
Infographic: www.worldenergynews.gr