Τελικά, ο Κάρολος του Αλέξη δεν ήταν ο Μαρξ…
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ
Οικονομολόγου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Την προπερασμένη εβδομάδα η προσοχή της ειδησεογραφίας και των media ήταν στο μπαρόκ του γεροντοπρίγκιπα Κάρολου, το φόρεμα της συζύγου του Καμίλα, την εμφάνιση της κ. Μπαζιάνα και των κυριών των διαφόρων υπουργών και επιχειρηματιών, που προσήλθαν στο Προεδρικό Μέγαρο με την προσδοκία να κλείσουν δουλειές. Δεν γνωρίζω ακριβώς ποια ήταν η σκοπιμότητα της επίσκεψης του άγγλου εστεμμένου, αν και η μετάβαση του Κάρολου στην Κρήτη σίγουρα παραπέμπει σε στρατιωτικές διευκολύνσεις και ανεφοδιασμό του Αγγλικού Στόλου. Είναι πολύ πιθανό η αγγλική στρατιωτική παρουσία να ενταθεί τους επόμενους μήνες σε αυτήν τη γωνία της Μεσογείου, μετά τη νέα ένταση στις αμερικανοϊρανικές σχέσεις αλλά και τις εξελίξεις στην Κύπρο.
Όμως για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα η επίσκεψη ήταν ήσσονος σημασίας. Το ενδιαφέρον της κυβέρνησης επικεντρώνεται στις 88 νέες δέσμες μέτρων, τα γνωστά προαπαιτούμενα, που παίρνουν την πεπατημένη για την Κοινοβουλευτική Ομάδα και την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Η επιδίωξη είναι η ψήφιση των μέτρων χωρίς αντιδράσεις και απώλειες. Σε αυτό το πλαίσιο θα γίνει για μια φορά ακόμη επίκληση σκληρών διαπραγματεύσεων, με κορύφωση το Eurogroup της 25ης Μαΐου.
Ήδη, την Παρασκευή 11 Μαΐου το Eurogroup εξέδωσε τελεσίγραφο 14 ημερών για συμφωνία για τα προαπαιτούμενα. Το «μενού» δεν μπορεί να μην έχει και τις υποτιθέμενες αποκλειστικές πληροφορίες για ρύθμιση του χρέους, την έξοδο από το Μνημόνιο, ίσως και γεωπολιτικά ανταλλάγματα. Όμως όλα αυτά τα καταπληκτικά θα λάβουν χώρα αφού ψηφιστούν τα προαπαιτούμενα μέτρα. Όπως και τις προηγούμενες φορές λοιπόν ο ελληνικός λαός θα υποστεί το βάρος των μέτρων ενώ τα υποτιθέμενα ανταλλάγματα που θα παίρναμε θα παραπεμφθούν στις ελληνικές καλένδες.
Τα πράγματα τα έχει κάνει ξεκάθαρα η στάση του ΔΝΤ. Αντί για την πολυπόθητη επιβεβαίωση του αξιόχρεου της χώρας, το Ταμείο δεν πήρε καμιά απόφαση, φέρνοντας όλο και πιο κοντά την οριστική αποχή του από το τρίτο ελληνικό Μνημόνιο. Ανεξάρτητα λοιπόν από την ψήφιση των προαπαιτούμενων, η συνέχιση της αποδοχής των ελληνικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πολύ δύσκολα θα παραταθεί μετά τον Ιούνιο του 2018, χωρίς τη θέσπιση κάποιας πιστωτικής γραμμής ή μαξιλαριού ασφαλείας που θα περιλαμβάνει νέα μέτρα, πέραν των 88 προαπαιτούμενων φυσικά.
Αυτές είναι άλλωστε και οι ενδείξεις από την πραγματική οικονομία.
Ήδη αμφισβητείται η ακρίβεια των οικονομικών καταστάσεων σημαντικών επιχειρήσεων που συμμετέχουν στον γενικό δείκτη, ενώ σε μία από αυτές έχει διαταχθεί επανέλεγχος. Όμως η κορύφωση του «σορταρίσματος» λαμβάνει χώρα στη ΔΕΗ, η μετοχή της οποίας έχει απολέσει 45% της τιμής της τους τελευταίους 12 μήνες. Είναι μια εξέλιξη που διευκολύνει την απαξίωση και το ξεπούλημα των λιγνιτικών μονάδων της επιχείρησης. Αλλά και στις τράπεζες η ολοκλήρωση των stress tests δεν έφερε τα αναμενόμενα χαμόγελα.
Δεν είναι μυστικό ότι το βασικό σενάριο με βάση το οποίο διενεργήθηκε το τεστ έγινε με μέση μεγέθυνση 2,5% για την οικονομία, συμπεριλαμβανομένου του 2018. Δεν είναι μυστικό επίσης ότι το ΔΝΤ και η Commission δίνουν πρόβλεψη μεγέθυνσης γύρω στο 2% για το 2018 και 1,8% για το 2019. Οι ελληνικές τράπεζες θα είχαν ανάγκη ανακεφαλαίωσης σε αυτό το σενάριο;
Η ουσία είναι ότι η εικόνα των ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων μόνο αποκατάσταση της καπιταλιστικής συσσώρευσης δεν αποπνέει. Στις τράπεζες το 50% των κεφαλαίων προέρχεται από τον αναβαλλόμενο φόρο. Πρόκειται για ένα αποθεματικό που δεν προσφέρει καμιά ρευστότητα, παρά μόνο στην περίπτωση που οι τράπεζες πραγματοποιήσουν σημαντικά κέρδη. Είναι ένα σενάριο που αποκλείει η αμερικανική τράπεζα Goldman Sachs στην έκθεσή της, τονίζοντας ότι η ανάκαμψη της κερδοφορίας των τραπεζών θα καθυστερήσει λόγω της απομόχλευσης της οικονομίας και των «κόκκινων» δανείων.
Στις επιχειρήσεις, από την άλλη, ούτε τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά ούτε η περιορισμένη τραπεζική ρευστότητα υπόσχεται ανάκαμψη. Είναι χαρακτηριστικό το τελεσίγραφο της Attica Bank προς τον κ. Καλογρίτσα, από τον οποίο ζητήθηκε να προσκομίσει σχέδιο ρύθμισης του δανεισμού του.
Αυτά εξηγούν την αγωνία και την περισυλλογή του κ. Τσίπρα, που κάνει τα αδύνατα δυνατά να περισώσει το αφήγημα για το τέλος της κρίσης και την καθαρή έξοδο από τα Μνημόνια. Αυτό το νόημα είχε και το άρθρο του στην «ΕΦΣΥΝ» το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η πραγματικότητα της οικονομίας όμως δεν τον αφήνει σε ησυχία. Έτσι εξηγείται και η χαρά του βλέποντας στα σκαλιά του Μαξίμου τον γέρο Κάρολο και μαζί την ευκαιρία για μερικές μέρες συζήτησης για φορέματα, βασιλικό πρωτόκολλο και ψευτογκλαμουριά.