Προωθείται Μνημόνιο «ελληνικής ιδιοκτησίας»

Του
ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ

-Διαρκής η εποπτεία της κυβερνητικής πολιτικής

Καθώς η χώρα οδεύει προς έξοδο από το τρίτο Μνημόνιο, η απροθυμία των δανειστών για ουσιαστική αντιμετώπιση του χρέους και οι αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις των προοπτικών ανάπτυξης της οικονομίας μάς επανέφεραν στη σκληρή πραγματικότητα.

Οι μεγαλύτεροι δανειστές της Ευρωζώνης, κυρίως οι Γερμανοί, δεν είναι διατεθειμένοι να συζητήσουν στα Κοινοβούλιά τους περαιτέρω χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας. Οι βασικοί στόχοι τους έχουν πραγματοποιηθεί. Η θωράκιση του ευρωσυστήματος έχει προωθηθεί. Η αποπληρωμή του χρέους μέσω πλεονασμάτων έχει θεσμοθετηθεί. Το πολιτικό σύστημα έχει υποταχθεί στις υποδείξεις. Η φτωχοποιημένη κοινωνία έχει καθηλωθεί. Οι εντολές φαντάζουν μονόδρομος αν η χώρα θέλει να μείνει στο ευρώ. Έφθασε η ώρα για Μνημόνιο «ελληνικής ιδιοκτησίας».

Η ανάληψη της ιδιοκτησίας των Μνημονίων από τις ελληνικές κυβερνήσεις αποτελούσε επιδίωξη των δανειστών από πολύ νωρίς. Οι Έλληνες από το 2012 αναρωτιόντουσαν τι ακριβώς σημαίνει η «ελληνική ιδιοκτησία του προγράμματος». Σήμερα οι λύσεις για μια διατηρήσιμη έξοδο της Ελλάδας στις αγορές είναι δύο. Μια προληπτική πιστωτική γραμμή ή μια γενναία μείωση του χρέους. Η κυβέρνηση για πολιτικούς λόγους δεν δέχεται πιστωτική γραμμή, καθώς συνοδεύεται από εμφανείς όρους. Αυτή θα κατέστρεφε το αφήγημα περί τέλους των Μνημονίων. Για τη Γερμανία, που εξακολουθεί να αρνείται ουσιαστική ελάφρυνση χρέους, η ενσωμάτωση των μνημονιακών στόχων σε ένα πρόγραμμα ελληνικής ιδιοκτησίας, προσφέρει τη διέξοδο για νέα μετάθεση της οριστικής λύσης.

Με το πρόγραμμα αυτό η ελληνική κυβέρνηση θα αναλάβει να υλοποιήσει οικειοθελώς όλα τα εκκρεμή προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης, τις ήδη αναληφθείσες δημοσιονομικές και διαρθρωτικές δεσμεύσεις και ό,τι άλλο απαιτηθεί για τη σε βάθος χρόνου αποπληρωμή του χρέους, μέσω των πλεονασμάτων και την πώληση δημόσιας περιουσίας.

Στη Σόφια, το Eurogroup συμφώνησε την ολοκλήρωση του προγράμματος, χωρίς προληπτική πιστωτική γραμμή από τον ESM. Αποφάσισε ότι θα υπάρξει ενισχυμένη εποπτεία, που θα ασκηθεί με βάση το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο, που η κυβέρνηση αποκαλεί ολιστικό. Το σχέδιο που παρουσίασε ο Ευκλ. Τσακαλώτος, περιλαμβάνει δύο βασικούς άξονες.

1. Δημοσιονομικό. Εξασφάλιση πλεονασμάτων 3,5% μέχρι το 2022 (και 2,2% μετά), ολοκλήρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής του τρίτου Μνημονίου (μειώσεις συντάξεων και αφορολόγητου) και σταδιακή μείωση του σκέλους των δαπανών του προϋπολογισμού στο 45% του ΑΕΠ μέχρι το 2022.

2. Χρηματοοικονομικό. Με τίτλο «Διαρθρωτικές Αλλαγές», το σχέδιο περιγράφει δράσεις για αποκρατικοποιήσεις και τη διαχείριση κρατικών υποδομών (δίκτυα, υποδομές και κρατικά περιουσιακά στοιχεία). Το Ταμείο Επενδύσεων και Συμμετοχών θα πρέπει να αξιοποιεί (πωλεί η μισθώνει) τη δημόσια περιουσία για να εξασφαλίζει την αποπληρωμή του χρέους, με συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων.

Με τίτλο «Δίκαιη Ανάπτυξη», εισηγείται ακόμη την επαναφορά συλλογικών διαπραγματεύσεων και τη σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού. Το σχέδιο προβλέπει επίσης μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση, στη Δικαιοσύνη, τη δημιουργία Κτηματολογίου, αλλαγές του τρόπου εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων κλπ. Για τη χρηματοδότηση αναφέρεται γενικά στους πόρους των ευρωπαϊκών ταμείων και οργανισμών, πόρους από το ΠΔΕ και δάνεια από την αναπτυξιακή τράπεζα που θέλει να συστήσει η κυβέρνηση.

Μέσω του σχεδίου που παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών, οι δανειστές εξασφαλίζουν την οικειοθελή συνέχιση της σημερινής πολιτικής λιτότητας, χωρίς περιθώρια αλλαγής στόχων οικονομικής πολιτικής.

Η αποπληρωμή του χρέους, που αποτελεί την πεμπτουσία των Μνημονίων, εξασφαλίζεται με την υιοθέτηση υψηλών στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων. «Εμείς θα έχουμε μεγαλύτερο λόγο στα μέσα, οι στόχοι είναι αυτοί που είναι», δηλώνει ο Ευκλ. Τσακαλώτος, λες και οι στόχοι δεν είναι το πρόβλημα για την οικονομία.

Το «Ολιστικό Πρόγραμμα» λοιπόν δεν είναι σχέδιο ανάπτυξης αλλά κείμενο προγραμματικών δεσμεύσεων, που θα επιτρέπει τη διαρκή εποπτεία και αξιολόγηση της ελληνικής κυβερνητικής πολιτικής. Πρόκειται να συνδυασθεί με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα διευκόλυνσης της αποπληρωμής του χρέους, που θα εξετασθούν μετά τον Αύγουστο. Η κυβέρνηση, με τον όρο «ολιστικό», δίνει την εικόνα της εξισορρόπησης με αναφορά σε μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα.

Σημειώνεται όμως ότι η κατάρτιση του σχεδίου είναι στα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης και η επαναφορά συλλογικών διαπραγματεύσεων και οι μισθολογικές αυξήσεις δεν συνάδουν με την «οικονομική λογική» του Μνημονίου. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ υιοθετούνται όλες οι αλλαγές που έχουν συμφωνηθεί, τα λεγόμενα αντίμετρα θα υλοποιηθούν υπό την αίρεση ότι θα προέλθουν πόροι από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής μέσω γενίκευσης των ηλεκτρονικών πληρωμών.

Για την εξασφάλιση της υλοποίησης αυτών των στόχων όμως απαιτείται ένας μηχανισμός ελέγχου για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Ο ελεγκτικός μηχανισμός εποπτείας παραμένει όμως σε εκκρεμότητα, καθώς το Βερολίνο εξακολουθεί να έχει επιφυλάξεις για την αποκλειστική αρμοδιότητα της Κομισιόν στην εποπτεία αυτή. Έτσι, παραμένει προς το παρόν στο τραπέζι ο ρόλος του ΔΝΤ ως μηχανισμού εποπτείας, που θα πρέπει να λειτουργεί παράλληλα και σε συνάρτηση με τις διαδικασίες εποπτείας που προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας.