Με επτά παρεμβάσεις η ψηφιακή στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας
Κυρ. Μητσοτάκης: Η ψηφιακή οικονομία είναι το όχημα για την ανάπτυξη του μέλλοντος στην εποχή της 4η βιομηχανικής επανάστασης
Ο Χαιρετισμός του Πρόεδρου της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στο Digital Economy Forum 2018: Σχεδιάζουμε, Δημιουργούμε, Καινοτομούμε (Εκδήλωση ΣΕΠΕ) στον οποίο ανέπτυξε την στρατηγικήτου κόμματος σχετικά με την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών.
Κυρίες και κύριοι, σας ευχαριστώ πολύ που -για άλλη μια φορά- μου δίνεται η δυνατότητα να συμμετέχω σε αυτήν την ετήσια, πολύ σημαντική για την ψηφιακή οικονομία, εκδήλωση. Έβλεπα λίγο τις τρεις λέξεις που χρησιμοποιήσατε για το digital economy forum: «Σχεδιάζουμε, δημιουργούμε, καινοτομούμε». Θα σας έλεγα ότι λείπει μια βασική λέξη που αφορά την κυβερνητική πολιτική και αυτή είναι η λέξη «υλοποιούμε». Και το λέω αυτό διότι πολλές φορές, σε τέτοιου είδους συναντήσεις, επαναλαμβάνουμε -το συζητούσαμε λίγο και πριν με τον κ. Τζίκα- τα ίδια πράγματα, μόνο που ο χρόνος περνά και εμείς δυστυχώς μένουμε στάσιμοι. Διότι όπως δείξατε και στο βίντεό σας, «το μέλλον είναι ήδη παρόν». Εσείς το ξέρετε καλύτερα από τον καθένα. Η 4η βιομηχανική επανάσταση, η τεχνητή νοημοσύνη, η διευρυνόμενη χρήση των ρομπότ, τα big data, η νέα σχέση ανθρώπου και έξυπνης μηχανής, όλα αυτά αποτελούν ήδη πραγματικότητα.
Από τις αρχές αυτής της δεκαετίας έχει ξεκινήσει μία νέα εποχή που -κατά την άποψή μου, αλλά και κατά την άποψη πολλών ειδικών- δεν θα θυμίζει σε τίποτα τις προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις. Κι αυτό γιατί η 4η βιομηχανική επανάσταση ανοίγει μία τελείως νέα εποχή για τον άνθρωπο. Ζητήματα ηθικής, Δημοκρατίας, σεβασμού δικαιωμάτων, προσαρμογής νομικού πλαισίου και διεθνών κανόνων, έχουν μπει για τα καλά στον παγκόσμιο διάλογο, που ήδη διεξάγεται.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πάντως ότι το ζητούμενο δεν είναι να ανακοινώνονται παρεμβάσεις αλλά θα πρέπει να υλοποιούνται.
Η ψηφιακή οικονομία είναι το όχημα για την ανάπτυξη του μέλλοντος. Διαμορφώνει νέες ευκαιρίες απασχόλησης, ανοίγει τελείως νέους δρόμους στην καινοτομία και την παραγωγή. Δημιουργεί όμως και τεράστιες νέες προκλήσεις που δεν μπορούν να μείνουν αναπάντητες. Η απόσταση ανάμεσα σε αυτούς που προσαρμόζονται και αυτούς που μένουν πίσω μπορεί πια να μεγαλώσει με ραγδαίους ρυθμούς. Πρέπει να έχουμε αίσθηση ότι αυτά που παλιά χρειάζονταν μια γενιά για να γίνουν, τώρα μπορεί να πραγματοποιηθούν σε πέντε χρόνια. Αυτή η ταχύτητα της μετάβασης μπορεί πάντα να δημιουργήσει το άγχος που συνήθως προκαλεί η «αντίσταση σε κάθε αλλαγή».
Αλλά, κυρίες και κύριοι, αλλαγή σημαίνει ευκαιρίες και νέες προοπτικές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει, εδώ και καιρό, αρχίσει να εκπονεί σχέδια για τη μετάβαση στην Ψηφιακή Οικονομία. Η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και πολλές μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες, αντιλαμβάνονται τη δύναμη και τις δυνατότητες που κρύβει μέσα της η νέα εποχή. Δισεκατομμύρια ευρώ επενδύονται ήδη στην έρευνα και την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Πρόεδρος Μακρόν -διάβαζα με πολύ ενδιαφέρον- πρόσφατα, πριν από ένα μήνα, έκανε μια εξαιρετικά εμπνευσμένη ομιλία γύρω από τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, σχεδόν κανείς δεν ασχολήθηκε. Ο σχετικός δείκτης «ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας» (DESI) για το 2017 δείχνει ότι η Ευρώπη συνολικά σημειώνει πρόοδο. Αλλά, δυστυχώς, το χάσμα εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλο μεταξύ των προηγμένων τεχνολογικά χωρών και εκείνων των χωρών που έχουν τις χαμηλότερες επιδόσεις. Και, δυστυχώς, μεταξύ αυτών βρίσκεται και η Ελλάδα.
Η Ελλάδα κατατάσσεται 26η στο σύνολο των 28 κρατών μελών της Ε.Ε. Το δυστύχημα όμως, δεν είναι μόνο ότι η Ελλάδα είναι ουραγός. Είναι ότι, τουλάχιστον σήμερα, δεν διαφαίνεται καμία προοπτική να ανακάμψει. Η σημερινή Κυβέρνηση είναι μόνο για τα λόγια. Εσείς οι άνθρωποι της αγοράς της πληροφορικής ξέρετε καλά ότι στα έργα παίρνει μηδέν. Τουλάχιστον σε αυτό τον πλανήτη. Γιατί για το διάστημα δεν ξέρω. Θα δούμε τι θα καταφέρει ο νέος επικεφαλής του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού, αν και από τις δημόσιες παρεμβάσεις του δεν νομίζω ότι μπορεί να ελπίζει κανείς σε πολλά. Ο προηγούμενος, που απήλθε παραιτούμενος, επικαλέστηκε δημοσίως τη φράση «follow the money». Έκφραση η οποία στην γήινη και όχι στη διαστημική ορολογία, παραπέμπει δυστυχώς σε μαύρη τρύπα. Ελπίζω γρήγορα να βγει από αυτήν ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής και να μας εξηγήσει τί ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά -πέρα, φυσικά, από τα ευκόλως εννοούμενα που παραλείπονται.
Σήμερα, δυστυχώς, κυρίες και κύριοι, συνεχίζει να λείπει ένα συνολικό αναπτυξιακό σχέδιο για τη χώρα, όπως αυτό που υποτίθεται ότι θα παρουσίαζε αυτή η Κυβέρνηση. Θυμίζω ότι το συνολικό αναπτυξιακό σχέδιο για τη χώρα έπρεπε να είχε καταρτιστεί από το 2016 και από τότε συνεχώς αναβάλλεται. Και αναρωτιέμαι αν σε αυτό το «ολιστικό σχέδιο» του κ. Τσακαλώτου – το οποίο κανείς μας ακόμα δεν έχει δει- υπάρχει έστω και μια αναφορά στην ψηφιακή οικονομία. Γιατί από τις διαρροές του σχεδίου στον Τύπο απουσίαζε οποιαδήποτε αναφορά σε αυτό το αντικείμενο. Άλλωστε, νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πιστεύει σε αυτά. Ας μην ξεχνάμε ότι ο κ. Μπαλτάς κατήργησε σε μια νύχτα το ψηφιακό σχολείο. Ενώ, αν ρωτήσετε τον κ. Τσίπρα μάλλον θα σας έλεγε ότι «όσοι ασχολούνται με την τεχνολογική πρόοδο δεν είναι ψηφοφόροι μας». Τόσο κυνικά, αλλά και τόσο καταστροφικά για την πρόοδο αυτής της χώρας.
Εμείς, κυρίες και κύριοι, δεν κάνουμε πολιτική με γνώμονα πελατειακές λογικές. Μας νοιάζει όμως -και με νοιάζει προσωπικά, είναι προσωπικό μου στοίχημα- να μην χάσει κι αυτό το τρένο της τεχνολογικής επανάστασης η Ελλάδα. Επομένως, το ερώτημα που αφορά την εθνική μας οικονομία, την ανάπτυξη και την προοπτική των νέων μας, είναι πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τις επενδύσεις από, αλλά και σε εταιρίες υψηλής τεχνολογίας. Καθώς και πώς μπορούμε να ενσωματώσουμε συνολικά στην αναπτυξιακή μας λογική την τεχνολογική διάσταση.
Στο δημόσιο διάλογο συνηθίζουμε να αναδεικνύουμε το παράδειγμα της Εσθονίας. Μιας μικρής Βαλτικής Δημοκρατίας που πριν από μερικές δεκαετίες βγήκε από το σιδηρούν παραπέτασμα της σοβιετικής οικονομίας για να αντιμετωπίσει το διεθνή ανταγωνισμό της οικονομίας της αγοράς. Ας αναλογιστούμε πού βρισκόταν η Εσθονία στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και πού βρίσκεται σήμερα. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 η Εσθονία, με συνολική συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων, ξεκίνησε μια μακρόπνοη πολιτική προσέλκυσης επενδύσεων στον τομέα αυτόν, αρχίζοντας από τις βασικές υποδομές: Την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, τη διευκόλυνση στη λήψη υπηκοότητας, τη διαμόρφωση σταθερού φορολογικού συστήματος. Η στρατηγική αυτή αποδίδει τα μέγιστα, έχει κάνει την Εσθονία παράδειγμα προς μίμηση και φέρνει πολλές νέες επενδύσεις. Χρειάστηκαν όμως περίπου 20 χρόνια. Στους ίδιους ρυθμούς όμως, στα ίδια βήματα, κινούνται πρόσφατα χώρες που θα θεωρούσε κανείς ότι βρίσκονται πίσω από την Ελλάδα σε βαθμό ωριμότητος ανάπτυξης της οικονομίας τους. Η Τσεχία, η Σλοβακία και προσφάτως η Ρουμανία. Αξίζει να δει κανείς την πρόοδο που έχει κάνει η Ρουμανία σε όλους τους δείκτες ψηφιακής σύγκλισης. Κάτι που θα προκαλέσει μάλλον μια δυσάρεστη ανατριχίλα. Όμως, αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να βαδίσουμε και εμείς. Με αποφασιστικότητα, με τόλμη, χωρίς άλλες αναβολές.
Κυρίες και κύριοι, σήμερα περισσότερο παρά ποτέ χρειάζεται σχέδιο που θα αποτυπώνει μια ξεκάθαρη στρατηγική μετάβασης στην ψηφιακή εποχή. Αυτή απαιτεί συνεκτικές παρεμβάσεις:
- -στο περιβάλλον καινοτομίας,
- -στις εκπαιδευτικές πολιτικές
- -και στις πολιτικές για την αγορά απασχόλησης.
Το εξειδικευμένο ανθρώπινο κεφάλαιο είναι από τα πλέον σημαντικά προαπαιτούμενα για ένα αποτελεσματικό οικοσύστημα καινοτομίας. Η έρευνα και ανάπτυξη αποτελούν ένα βασικό απαιτούμενο για την καινοτομία. Οι επιδόσεις της Ε&Α μετρούνται με διπλώματα ευρεσιτεχνίας και δημοσιεύσεις. Και κυρίως με την σωρευτική αύξηση γνώσεων, που οδηγούν στην καινοτομία και στη βελτίωση του τελικού προϊόντος της επιχείρησης μέσω της αυξημένης παραγωγικότητας.
Η συνεργασία και η αλληλεπίδραση μεταξύ Πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και άλλων συμμετεχόντων του συστήματος καινοτομίας προσφέρει οικονομικά πλεονεκτήματα για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Η χρηματοδότηση είναι βασικός παράγοντας καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας καινοτομίας. Όχι μόνο η δημόσια, αλλά και η ιδιωτική χρηματοδότηση είναι και οι δύο εξίσου σημαντικές. Ακόμη, όμως, και αν οι παραπάνω όροι ικανοποιούνται, οποιαδήποτε προσπάθεια συνολικής αλλαγής ως προς το μοντέλο της καινοτομίας κινδυνεύει να αποτύχει αν οι επιχειρηματίες, μικροί, μεσαίοι, μεγάλοι, αντιμετωπίζουν ένα στρεβλό περιβάλλον ανταγωνισμού και ένα περιβάλλον εχθρικό σε νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, αλλά και – το τονίζω – στην προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Φυσικής, αλλά και πνευματικής.
Ένα κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο, μακροοικονομική σταθερότητα, αξιόπιστες οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές, καθώς και ένα σταθερό και αμετάβλητο φορολογικό σύστημα αποτελούν σημαντικές παραμέτρους για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Ανοίγω μια παρένθεση. Είχα την ευκαιρία να συζητήσω σήμερα το πρωί με σημαντικούς εκπροσώπους του κλάδου της τεχνολογίας στη χώρα μας και, για άλλη μια φορά, ανέδειξαν, όχι μόνο το πρόβλημα της αστάθειας, αλλά και των υψηλών φορολογικών συντελεστών, αλλά κυρίως το πρόβλημα που αφορά στις ασφαλιστικές εισφορές, που σε συνδυασμό με τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές καθιστούν μη ελκυστική την απασχόληση στελεχών στην Πατρίδα μας. Και ένα από τα μεγάλα προβλήματα τα οποία γνωρίζω πολύ καλά ότι αντιμετωπίζετε είναι ότι χάνετε καθημερινά άξια στελέχη, τα οποία έχετε μεγάλη δυσκολία να αναπληρώσετε, τα οποία φεύγουν για το εξωτερικό, για την Κύπρο, για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επειδή πολύ απλά δεν αντέχουν αυτό το εκρηκτικό κοκτέιλ αυξημένης φορολογίας και αυξημένων εργοδοτικών εισφορών. Και αυτό είναι κάτι το οποίο δεσμεύομαι, θα το αλλάξω.
Και κάτι ακόμα. Η δεκτικότητα της κοινωνίας στην καινοτομία και την αλλαγή, η εμπιστοσύνη απέναντι σε όσους καινοτομούν και επιχειρούν, και η θετική στάση απέναντι στην επιστήμη και την τεχνολογία, είναι καθοριστικές για να ξεφύγουμε από τις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ψηφιακή Οικονομία. Είναι πολύ σημαντικό που οργανώνονται διαγωνισμοί όπως ο σημερινός. Στηρίζουν τη νεανική επιχειρηματικότητα στο χώρο της τεχνολογίας και βραβεύουν και αναδεικνύουν μικρές ελληνικές επιχειρηματικές προσπάθειες που πήγαν κόντρα στο ρεύμα και στο γκρίζο περιβάλλον των καιρών, για να τολμήσουν να επενδύσουν, να καινοτομήσουν και να διακριθούν. Χρειαζόμαστε περισσότερα τέτοια παραδείγματα δημόσιας αναγνώρισης -και από την πολιτική ηγεσία- της υγιούς επιχειρηματικής προσπάθειας.
Φίλες και φίλοι, η καινοτομία δεν αφορά μόνο τον ιδιωτικό τομέα. Αφορά και το δημόσιο. Η αποτελεσματική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει το Κράτος σε κρίσιμους τομείς και ο ρόλος της στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας αποτελούν σημαντικά ζητήματα. Η επίτευξη αυτών των στόχων προϋποθέτει μία σειρά από συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: Η ύπαρξη μιας συνεκτικής, μετρήσιμης και εφαρμόσιμης στρατηγικής ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η διοικητική ανασυγκρότηση και μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, η αξιολόγηση, η μέτρηση των επιδόσεων, η επίσπευση και απλούστευση των διαδικασιών, η βελτίωση της υφιστάμενης δραματικής κατάστασης κακονομίας και πολυνομίας.
Είχα πρόσφατα την ευκαιρία να μιλήσω για τον Ψηφιακό Χάρτη, μια πρωτοβουλία του Τεχνολογικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Και θυμήθηκα και από τις δικές μου μέρες ως Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, πόσα ηλεκτρονικά συστήματα του Δημοσίου παραμένουν σήμερα «τυφλά», δηλαδή είτε δεν έχουν ολοκληρωθεί είτε δεν είναι διασυνδεδεμένα μεταξύ τους. Είναι, δυστυχώς, δεκάδες και είναι διάσπαρτα σε Υπουργεία και Υπηρεσίες. Αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη, από τα νοσοκομεία μέχρι τα δικαστήρια και από τα βασικά γεγονότα της ζωής ενός ανθρώπου, όπως η γέννηση ή ακόμη και ο θάνατος, μέχρι την ίδρυση και λειτουργία μιας επιχείρησης. Είναι απίστευτο ότι δεν υπάρχει και σήμερα κανένα πραγματικό ενδιαφέρον να προχωρήσουν έργα αιχμής, έργα κορμού, όπως ο «Φάκελος του Ασθενή» στον Τομέα της Υγείας.
Είναι προκλητικό να τσακίζει η Κυβέρνηση στους φόρους τους Έλληνες και να κουρεύει τις συντάξεις τους, αλλά ταυτόχρονα να μην κάνει τίποτα για να προωθήσει σημαντικά έργα όπως την υποχρεωτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης σε συναλλαγές Βusiness to Business και την αποστολή των δεδομένων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για να περιορίσει με αυτόν τον τρόπο τη φοροδιαφυγή. Εδώ είναι σαφές ότι δεν αρκεί να αγκαλιάσει κανείς την τεχνολογική εξέλιξη και να κατανοήσει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Λείπει ένα συνολικό όραμα για το δραστικό ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης.
Ενώ οι ευκαιρίες υπάρχουν και είναι πολλές:
- Έχουμε, άριστο επιστημονικό προσωπικό στο χώρο της πληροφορικής. Ενδεχομένως όχι τόσο όσο θα θέλαμε, αλλά το δυναμικό μας είναι άριστο και αυτό επιβεβαιώνεται. Σύμφωνα με το World Economic Forum Report, η διαθεσιμότητα εξειδικευμένων επιστημόνων του κλάδου κατατάσσει τη χώρα μας 10η στον κόσμο, με τη Γερμανία 11η και την Αγγλία 17η.
- Υπάρχει, συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε. Μάλιστα πολύ περισσότερα κονδύλια, τα οποία θα διατεθούν για έργα ψηφιακού μετασχηματισμού από το καινούριο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021 – 2027.
- Υπάρχει τεχνογνωσία σημαντική από άλλες χώρες της Ε.Ε. Μπορεί εύκολα να μεταφερθεί στη χώρα μας.
- Υπάρχει πάντα και η δυνατότητα αξιοκρατικής πρόσληψης και υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης των νεότερων στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης. Αρκεί να επιλέξουμε να προσλαμβάνουμε στελέχη με αυτά τα χαρακτηριστικά.
- Διείσδυση έξυπνων κινητών συσκευών σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού και τεράστια εξοικείωση -αν κρίνω τουλάχιστον από τα παιδιά μου- με τη νέα τεχνολογία από την επόμενη γενιά.
- Και, βέβαια, υπάρχουν πάρα πολλές αναδυόμενες δυναμικές ελληνικές εταιρίες υψηλής τεχνολογίας με εξωστρεφή προσανατολισμό.
Όμως, εδώ θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση αποτελεί την πιο μεγάλη, ίσως την τελευταία, ευκαιρία ριζικού μετασχηματισμού για τη Δημόσια Διοίκηση και για τη λειτουργία του Δημοσίου. Δυστυχώς, έως σήμερα, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζεται έτσι στη χώρα μας. Εμείς έχουμε ετοιμάσει μια ολοκληρωμένη Ψηφιακή Στρατηγική με γνώμονα -όπως είπα και στην εισαγωγή μου- τη γρήγορη υλοποίησή της. Και μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού, του γκρεμίσματος του κομματικού Κράτους και του χτισίματος ενός νέου Κράτους με μοναδική αποστολή την εξυπηρέτηση του πολίτη, του επιχειρηματία, του επισκέπτη. Μόνο έτσι θα καταστήσουμε το Δημόσιο μοχλό ανάπτυξης και όχι τροχοπέδη. Πολλές φορές έχω πει, ότι το Δημόσιο δεν έχει να φοβάται τίποτα από τη μεγαλύτερη, την εντονότερη, συνεργασία με τον Ιδιωτικό Τομέα. Έχει μόνο να κερδίσει. Και οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, όχι μόνο στις υποδομές, αλλά και στις υπηρεσίες και η εκχώρηση δραστηριοτήτων (outsourcing) σε πεδία υποστηρικτικά, θα προχωρήσουν αποφασιστικά σε μια δική μας διακυβέρνηση.
Κυρίες και κύριοι, η ένταξη της γνώσης και της χρήσης της τεχνολογίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι, για μένα προσωπικά, καθοριστικός παράγοντας. Από το δημοτικό σχολείο το παιδί θα πρέπει να εξοικειώνεται με το τεχνολογικό περιβάλλον, να το χειρίζεται, να μην το φοβάται. Χρειάζονται νέα προγράμματα εκπαίδευσης που θα εντάσσουν τη γνώση προγραμματισμού συστηματικά στο μείγμα όσων διδάσκουμε στα παιδιά μας. Θέλουμε μαζί με την Ιστορία και τη Φιλοσοφία, τα παιδιά μας πια να διδάσκονται και Προγραμματισμό. Όμως, κατά την άποψή μου, η πιο σημαντική εκπαιδευτική παράμετρος της ψηφιακής εποχής είναι η δια βίου μάθηση. Είναι αλλιώς να τρέχεις ασθμαίνοντας πίσω από την τεχνολογία και αλλιώς να την παρακολουθείς συνέχεια.
Η δια βίου μάθηση είναι μία “υποχρέωση” όλων. Των πολιτών, των επιχειρήσεων και της Πολιτείας. Ιδίως σε μια αγορά εργασίας, όπως η ελληνική, όπου τα προσόντα των αναζητούντων εργασία, απέχουν αρκετά από όσα ζητούν οι προσφέροντες εργασία, δηλαδή οι επιχειρήσεις. Η δια βίου μάθηση, λοιπόν, η κατάρτιση και επανακατάρτιση, δεν είναι απλά ο εύκολος τρόπος να απορροφώνται τα κοινοτικά κονδύλια. Είμαστε αρκετά καλοί στο να επενδύουμε σε ντουβάρια, αλλά όχι σε δεξιότητες. Και αυτό πρέπει να αλλάξει. Έχω δεσμευθεί για ένα επιθετικό πρόγραμμα επανακατάρτισης ανέργων έως 35 ετών σε δεξιότητες προγραμματισμού. Μπορούμε, μέσα σε μία τριετία, να προσφέρουμε προγράμματα 500 ωρών, τρίμηνα έως εξάμηνα σεμινάρια, σε 50.000 άνεργους συμπολίτες μας. Ειδικά όσοι προέρχονται από stem background μπορούν να βρουν μια ευκαιρία να χτίσουν μια νέα καριέρα. Ας είμαστε ειλικρινείς. Είναι καλύτερα να επιχειρήσεις να γίνεις προγραμματιστής παρά να περιμένεις εσαεί να διοριστείς καθηγητής σε ένα δημόσιο σχολείο.
Αν η Ψηφιακή Οικονομία γεννά ευκαιρίες για τους περισσότερους, υπάρχουν ορισμένοι που μπορεί να νιώθουν ότι απειλούνται. Σε πολλές συζητήσεις τίθεται το θέμα των θέσεων απασχόλησης και της πιθανής απώλειας θέσεων εργασίας που θα επιφέρει ο αυτοματισμός και η υψηλή τεχνολογία. Διάφορες μελέτες και αναλύσεις από Πανεπιστήμια, διεθνείς οργανισμούς και φορείς καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα, όχι τόσο από μεθοδολογικά σφάλματα, αλλά από δικαιολογημένη αδυναμία να προδικάσει κανείς με ακρίβεια ένα αβέβαιο μέλλον, μια διαρκή και γρήγορη εξέλιξη. Καμία μελέτη δεν μπορεί να μας απαντήσει με ασφάλεια αν, πώς, πότε και σε ποιους κλάδους, θα υπάρξει απώλεια θέσεων απασχόλησης και αντίστοιχα δημιουργία νέων. Όμως, αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι όλες οι θέσεις απασχόλησης, όλα τα επαγγέλματα θα επηρεαστούν από την τεχνολογία. Και για αυτό το λόγο πολίτες, κυβερνήσεις και επιχειρήσεις πρέπει να προετοιμαστούν.
Χρειάζονται νέες πολιτικές που θα ενισχύσουν τις δομές για την ομαλή μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και την ψηφιακή οικονομία. Νέες μορφές απασχόλησης και νέα επαγγέλματα κάνουν την εμφάνισή τους. Η λεγόμενη platform economy δημιουργεί ένα νέο τελείως διαφορετικό, σε σχέση με το παρελθόν, περιβάλλον απασχόλησης. Οι σημερινές αγορές εργασίας, κυρίως στις ανεπτυγμένες κοινωνίες και σε κάθε τομέα, υφίστανται βαθιές θεμελιώδεις αλλαγές. Δεν είναι υπερβολή αν πει κανείς ότι σήμερα δεν βιώνουμε μία κρίση στην απασχόληση, αλλά μία επανάσταση στο χώρο της απασχόλησης: Η δια βίου απασχόληση στον ίδιο τομέα είναι κάτι που μάλλον πια ανήκει στο παρελθόν. Σήμερα, οι εργαζόμενοι μπορεί να αλλάξουν όχι μόνο δουλειά, αλλά και κλάδους πολλές φορές στον εργασιακό τους βίο.
Το κλασικό «δυτικό» ωράριο «9 με 5», στην ίδια δουλειά, να παίρνει κανείς σύνταξη από την ίδια δουλειά, από αυτήν στην οποία ξεκίνησε, αυτό είναι μάλλον ξεπερασμένο. Σε περιβάλλον τέτοιας τεχνολογικής επανάστασης οι ίδιοι οι πολίτες, αλλά και οι επιχειρήσεις θα θέλουν συχνά να οργανώνουν ευέλικτα το χρόνο εργασίας τους, σύμφωνα με τις δικές τους επιθυμίες. Για αυτό, η ευελιξία στην αγορά εργασίας και η προώθηση νέων τύπων συμβάσεων απασχόλησης μπορεί να ιδωθεί και ως ευκαιρία αύξησης της απασχόλησης, σε ένα περιβάλλον γήρανσης του πληθυσμού, ιδίως στην Ευρώπη και στις αναπτυγμένες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Η προώθηση πιο ευέλικτων και εξειδικευμένων μορφών απασχόλησης θα επιτρέψει την προσέλκυση ευάλωτων ομάδων (γυναικών, ατόμων με αναπηρία, μειονοτήτων) στην αγορά εργασίας. Θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων από το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Όλα τα παραπάνω, πάντα με τρόπο που θα επιτρέπει στους εργοδότες να οργανώσουν αποτελεσματικά την παραγωγή και διάθεση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους, αλλά και που θα διασφαλίζει όλα τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Κυρίες και κύριοι, μην έχουμε αυταπάτες, η μετάβαση στην Ψηφιακή Οικονομία θα συντελεστεί. Είναι στο χέρι μας να είναι γρήγορη και αποδοτική, προς το συμφέρον πολιτών και επιχειρήσεων, αλλά και της εθνικής οικονομίας. Εμείς έτοιμοι, αξιοποιώντας και την ευνοϊκή συγκυρία που φαίνεται να διαμορφώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και μετά και τις δικές μας πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, εστιάζει στην επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού στις οικονομίες των μελών της. Και εισηγείται στο νέο προϋπολογισμό της περιόδου 2021 – 2027 τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος, ύψους 9,2 δισ. ευρώ για το σκοπό αυτό. Πρόκειται για έναν πολλαπλασιασμό των διαθέσιμων πόρων κατά 9 φορές σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο.
Δυστυχώς, φοβάμαι ότι η σημερινή Κυβέρνηση δεν μπορεί να επωφεληθεί από αυτήν τη θετική εξέλιξη. Όχι μόνο γιατί δεν μπορεί να σχεδιάσει, όπως προανέφερα ούτε ένα αναπτυξιακό σχέδιο εδώ και τρία χρόνια. Αλλά και γιατί συχνά, δεν μπορούν καν να συνεννοηθούν τα στελέχη τους μεταξύ τους. Στην πολυδιαφημισμένη Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής έχουν τοποθετηθεί δύο Γενικοί Γραμματείς σε λιγότερο από δύο έτη λειτουργίας, με τον τελευταίο μάλιστα να μην έχει εμπειρία στο αντικείμενο. Στο ίδιο διάστημα έχουν οδηγηθεί σε παραίτηση, δύο φορές, οι διευθυντές των υπηρεσιών της Γραμματείας, παρότι επιλέχθηκαν από τους Γενικούς Γραμματείς του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα -το ξέρετε καλύτερα από μένα- είναι να μην υπάρχει ούτε ένα νέο έργο πληροφορικής που να έχει προκηρυχθεί την τελευταία τριετία. Το γνωρίζετε πολύ καλά εσείς, ενώ το ομολογεί και ο αρμόδιος Υπουργός στις απαντήσεις που δίνει στον στενό κοινοβουλευτικό έλεγχο που του ασκούμε. Τα μόνα έργα που υλοποιούνται είναι αυτά στα οποία είχε ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία από προηγούμενες Κυβερνήσεις. Ακόμη και εκεί, όμως, καθυστερούν αδικαιολόγητα μέχρι και να τα κατακυρώσουν. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το «ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ» που, αφού το πάγωσαν για 3 χρόνια, αποφάσισαν (για ένα μέρος του) πριν από 2 μήνες ότι, ναι, είναι σύμφωνο με την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική. Ταυτόχρονα, ένα έργο προτεραιότητας, η εφαρμογή των ψηφιακών υπογραφών στο Δημόσιο παίρνει αλλεπάλληλες παρατάσεις, ενώ έργα πληροφορικής εκατοντάδων εκατομμυρίων, που παρελήφθησαν στο τέλος του 2015, υπολειτουργούν στερώντας από πολίτες και επιχειρήσεις αναγκαίες ψηφιακές υπηρεσίες.
Το γνωρίζετε καλά ότι το Δημόσιο έχει στο παρελθόν, καταφέρει να υλοποιήσει σημαντικά έργα πληροφορικής όπως το Τaxis, η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, η Διαύγεια, το Εθνικό Σύστημα Δημοσίων Προμηθειών. Μόνο που η αποσπασματική εφαρμογή μεγάλων έργων δεν συνιστά στρατηγική. Ο κλάδος σας, ένας κλάδος που συμβάλλει σήμερα κατά 8% στο Α.Ε.Π., αποτελείται, από πάνω από 5.000 επιχειρήσεις, απασχολεί πάνω από 250.000 εργαζόμενους, περιμένει κάτι περισσότερο. Το δικό μας πρόγραμμα, περιλαμβάνει 7 κρίσιμους τομείς παρέμβασης:
1. Συντονιστική δομή σε επίπεδο Υπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ για τον αποτελεσματικό συντονισμό όλων των έργων. Ας μην κοροϊδευόμαστε, εάν δεν υπάρχει ισχυρή βούληση, από το κέντρο παραγωγής πολιτικής, δηλαδή από το πρωθυπουργικό γραφείο, είναι αδύνατον ένας Υπουργός μόνος του, χωρίς την απόλυτη κάλυψη του Πρωθυπουργού, να πετύχει τον απαραίτητο συντονισμό και την ομόνοια που απαιτείται, για την υλοποίηση περίπλοκων έργων.
2. Προώθηση της ανάπτυξης δικτύων νέας γενιάς υψηλών ταχυτήτων στο σύνολο της χώρας.
3. Πραγματική επένδυση στην Οικονομία των Δεδομένων, με προώθηση των ανοικτών δεδομένων και υποστήριξη της εφαρμογής λύσεων τεχνητής νοημοσύνης για την ανάλυσή τους.
4. Ευρύ πρόγραμμα ανάπτυξης δεξιοτήτων υψηλής εξειδίκευσης στις Τ.Π.Ε. για όλους τους ανέργους, αλλά κυρίως για αποφοίτους, Τ.Ε.Ε. Εισαγωγή του μαθήματος του προγραμματισμού με μεγαλύτερη ένταση στα σχολεία.
5. Πέμπτον και ίσως σημαντικότερο από όλα. Πραγματικός Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Κράτους με ταχεία εισαγωγή ψηφιακών υπογραφών, αξιοποίηση του μεγάλου όγκου των δεδομένων και την ενεργοποίηση όλων των συστημάτων πληροφορικής που έχουν παραδοθεί, και τη συμπλήρωση και επέκταση τους, όπου αυτό απαιτείται.
Και απόλυτη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί σε μια σειρά από έργα κορμού τα οποία είναι κρίσιμα για το ψηφιακό άλμα της Πατρίδας μας: Αναφέρω 7 μεγάλα έργα τα οποία, για μένα, αποτελούν απόλυτη προτεραιότητα. Ψηφιακές ταυτότητες με two way authentication, δυνατότητα ψηφιακής υπογραφής, ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης δικαστικών υποθέσεων, ηλεκτρονικό εισιτήριο τουριστικών χώρων σε συνδυασμό με μια αναβαθμισμένη, τουριστική πύλη, απόλυτη αναβάθμιση του Ερμή και θέσπιση της απομακρυσμένης εξυπηρέτησης του πολίτη και έβδομον, κεντρικό ψηφιακό οργανόγραμμα δημόσιας διοίκησης με στοιχεία τα οποία υπάρχουν σήμερα.
6. Εκτεταμένη εφαρμογή ευέλικτων διαφανών διαδικασιών στην ανάθεση των έργων πληροφορικής, όπως οι συμβάσεις-πλαίσιο, με τον τρόπο που αυτές εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
7. Υποστήριξη ενός οικοσυστήματος επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας με ένα πλέγμα φορολογικών κινήτρων, όπως, φορολογικές απαλλαγές για R&D και μειωμένη φορολογία για έσοδα από πνευματική ιδιοκτησία.
Όλα αυτά, όλες οι 7 αυτές κεντρικές προτεραιότητες, κάτω από ένα ενιαίο όραμα: Την άριστη εξυπηρέτηση, πολιτών, επιχειρήσεων, αλλά και επισκεπτών, μέσα από το δραστικό ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης.
Κυρίες και κύριοι, μέχρι σήμερα, η απουσία ενός οράματος για τη χώρα σε θέματα ψηφιακής πολιτικής ήταν ξεκάθαρη. Με το Πρόγραμμά μας πιστεύουμε ότι θα πετύχουμε σύντομα να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και ότι θα αρχίσουμε επιτέλους να συγκλίνουμε με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας προς όφελος των πολιτών της χώρας μας. Είναι ίσως η τελευταία, μεγάλη ευκαιρία ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Πατρίδας μας. Το τελευταίο μεγάλο όραμα, αυτή η δύναμη η ενοποιητική, η οποία θα μας επιτρέψει, να κάνουμε όλοι μαζί, ένα μεγάλο άλμα, στο μέλλον. Θα το ξαναπώ: Δεν έχουμε την πολυτέλεια, να παραμείνουμε, ουραγοί της Ευρώπης, στα θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού. Εμείς έχουμε τη βούληση. Προσωπικά, έχω τη βούληση, αυτό το άλμα να το κάνουμε πράξη. Η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει άλλο πίσω. Το μέλλον μας ανήκει. Έχουμε το σχέδιο. Και σύντομα θα κληθούμε να το κάνουμε πράξη. Γιατί πραγματικά όλοι μας και ειδικά ο κλάδος, της τεχνολογίας, αξίζουμε καλύτερα. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας.