Το «Ρόδι» της Κεντροαριστεράς!
Του
ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστή του Ομίλου
Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα»,
πρ. Προέδρου ΑΔΕΔΥ
Στην Οδύσσεια αναφέρεται η ροδιά στους κήπους του ευτυχισμένου Αλκίνοου. Ο βασιλιάς των ομηρικών χρόνων, ίσος προς ίσον, προήδρευε ενός συμβουλίου από 12 άρχοντες… Η θεά Αφροδίτη έχει συνδεθεί με τη ροδιά και ο μύθος θέλει την ίδια να έχει φυτέψει την πρώτη. Αυτά για την ιστορία και τη μυθολογία της «Βοτανικής» ενός σήματος που έκλεισε το Συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής. Λίγο πριν διαπληκτιζόταν το προεδρείο με συνταξιούχο, περισσότερο από δύο λεπτά, για το αν μπορούσε να μιλήσει δύο λεπτά, που ήταν ο χρόνος των συνέδρων.
Ας δούμε όμως τις τρεις περιόδους του χώρου:
Την πρώτη περίοδο, έως το 1981, το ΠΑΣΟΚ συγκροτείται ως κοινωνικό κίνημα και ακολουθεί ως κόμμα. Με ριζοσπαστική ιδεολογική αναφορά γίνεται η πρώτη και μόνη κυβερνώσα σοσιαλιστική αριστερά στη σύγχρονη ιστορία. Συνεχίζει με πράξη (εθνική αντίσταση, δικαιώματα, ΕΣΥ, ισότητα, αυτοδιοίκηση κ.ά.), τολμά και πετυχαίνει αλλαγή δομών και όχι μόνο εκλογικών συσχετισμών τόσο στο πολιτικό όσο και το κοινωνικοοικονομικό σύστημα.
Τη δεύτερη περίοδο, 1981-1995, διατηρεί ισορροπία μεταξύ κόμματος, κινήματος, κράτους, δηλαδή ιδεών με κέντρο βάρους την κοινωνία. Κάτι που ήταν το υπόβαθρο, η δύναμη αντοχής και επανόδου το 1993. Η τρίτη περίοδος είναι πορεία μετατροπής σε «κόμμα του κράτους» και εκλογικός μηχανισμός επαγγελματιών. Εδώ θυσιάστηκαν στον βωμό της εξουσίας οι αρχές. Αυτό το ΠΑΣΟΚ και όχι των σοσιαλιστικών οραμάτων, του ήθους, του αγώνα, της λογικής, της συμμετοχής, του σεβασμού του λαού ήταν αυτό που κατέρρευσε.
Το ζήτημα που προέκυψε από το συνέδριο στο ΣΕΦ δεν είναι επομένως μόνο οι εκλογές ή όχι για τα όργανα ή οι selfies ή τα φλάς ή τα περήφανα και αμετανόητα γηρατειά των πρώτων σειρών, δηλαδή το φαίνεσθαι. Έγκειται στο «είναι», στο κέντρο βάρους που επιζητείται μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ, με ή χωρίς ίσες αποστάσεις, αντί ανάμεσα στην κοινωνία και τα κατεστημένα και παρασιτικά συμφερόντα της εθνικής και κοινωνικής ενότητας και του πολιτικού μίσους ή τον διχασμό, στις αξίες, τη στρατηγική, το μέλλον και τη ρηχή διαχείριση των θεμάτων της τρέχουσας συγκυρίας, τους τακτικισμούς και τους λογαριασμούς του χθες; Πλήθος τα προβλήματα και τα θέματα για τη χώρα και τους πολίτες, πλούσια και η ρητορική επωνύμων και ανωνύμων στο συνέδριο αλλά και αξιόλογες προτάσεις, ιδιαίτερα στα εργαστήρια. Όμως όλη η δουλειά χωρίς κεντρικά «διά ταύτα» και συμπύκνωση παραμένει «ασύντακτη». Ο Θεόφραστος που μίλαγε για ροιά ή ρόα (ροδιά) μας άφησε και τη ρήση: «Περισσότερο πρέπει να εμπιστευόμαστε ένα άλογο χωρίς χαλινάρι παρά τα ασύνταχτα λόγια».
Με δεδομένο ότι η αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων δεν έχει τελειώσει στο έδαφος μιας πολιτικής κρίσης, που τείνει να γίνει χρόνια και κρίση δημοκρατίας, η αρχή μιας νέας Μεταπολίτευσης και η συνεργασία σοσιαλιστών, προοδευτικών φιλελεύθερων, ριζοσπαστών δημοκρατών δεν ανταποκρίνεται στην πρόκληση με συμμαχίες για καλύτερη εκλογική αποτελεσματικότητα. Γιατί τέτοιες επιλογές δεν αρκούν για τους πολίτες, ούτε αποτρέπουν την πολτοποίηση του διπολισμού σε ό,τι στέκεται ενδιάμεσα, όπως θα ‘λεγε και ένα ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, που είχε ευστοχία αναλύσεων και πολιτικών γραμμών.
Και όπως ο Γκράμσι υπογράμμιζε: «Ένας ιστορικός συνασπισμός αφορά μια ιστορική συμφωνία («συναλληλία») ανάμεσα σε υλικές δυνάμεις και ιδεολογίες ή, με πιο πλατιά έννοια, σε μια συμμαχία διαφορετικών ταξικών δυνάμεων, πολιτικά οργανωμένων γύρω από ένα σύνολο ηγεμονικών ιδεών που έχουν δώσει στρατηγική κατεύθυνση και συνοχή στα συστατικά του στοιχεία». Αλλά αυτά σε ένα δωμάτιο άδειο από ιδεολογία και χωρίς θέα στην κοινωνία και την ιστορία είναι άλμα σε αόρατο πήχη.
Σήμερα είναι αναγκαία η ανασύνθεση ενός σύγχρονου σοσιαλιστικού κινήματος. Οι διεργασίες γύρω από το «Ρόδι», στο μέτρο που δεν το στοχεύουν, πιθανά να αποκαλυφθούν θνησιγενείς μετεκλογικά. Η μετεξέλιξη του χώρου και η σαφής οριοθέτηση αναβλήθηκε και εξαρτάται από τις ποικίλες σκοπιμότητες των εκλογών και το αποτέλεσμά τους. Μπορούν όμως να απαντήσουν σε αυτήν την αναγκαιότητα; Ίσως ναι, αν και τα γεγονότα -πρόσφατα και ιστορικά- για αντίστοιχες διαδρομές απαντούν «Όχι»!