Το μαχαίρι στον λαιμό του Τσίπρα βάζουν οι «θεσμοί»
Βουνό οι απαιτήσεις για να κλείσει η 4η αξιολόγηση και να βγούμε από τα Μνημόνια
-Προπέτασμα καπνού η «καθαρή έξοδος» για να περάσουν από τη Βουλή τα 88 προαπαιτούμενα
Πολλά φαίνεται να είναι τα ακάνθινα στεφάνια που έχουν πλέξει για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και όλη την κυβέρνηση οι «θεσμοί», κάτι που κάθε άλλο παρά πρωτόγνωρο είναι, αφού την ίδια αντιμετώπιση είχαν και όλες οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις. Και η Μεγάλη Εβδομάδα φαίνεται ότι θα κρατήσει μέχρι τον Αύγουστο, με τους πραιτωριανούς των Βρυξελλών να εκβιάζουν με τις… λόγχες τους…
Μια μικρή γεύση των εξωφρενικών εκβιασμών των εταίρων και ομοτράπεζών μας δίνει το ότι απαίτησαν να είναι συμβαλλόμενο μέρος στην τροποποιημένη δανειακή σύμβαση η διάδοχος του ΤΑΙΠΕΔ, Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, για να μας έχουν δεμένους για 99 χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, αν επιμείνουν οι «θεσμοί» τα μέτρα μείωσης του αφορολογήτου και περικοπής των συντάξεων με βάση τον επανυπολογισμό του περιβόητου νόμου Κατρούγκαλου να ισχύσουν από το 2019, είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα προσφύγει σε πρόωρες εκλογές, κάτι που κουμπώνει και με την προεξόφληση από τον συνέταιρό του Πάνο Καμμένο ότι οι εκλογές θα γίνουν πριν από το 2019… Εξέλιξη που γράφτηκε στη γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt».
Ηρωική έξοδος αν επιμείνουν στη μείωση του αφορολογήτου και των συντάξεων
Με το ένα χέρι τα παίρνουμε και με το άλλο τα δίνουμε πίσω…
Στο μεταξύ, για να έχετε από πρώτο χέρι απάντηση στο πού πάνε τα χρήματα από τις δόσεις που μας δίνουν οι δανειστές, σας πληροφορούμε ότι από τα 6,7 δισ. της τρίτης αξιολόγησης εκταμιεύθηκαν τα 5,2 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 3,3 δισ. πήγαν στην εξυπηρέτηση του χρέους και το 1,9 δισ. για… μαξιλαράκι.
Συγκεκριμένα, στις 27 Μαρτίου εγκρίθηκε από το Eurogroup, κατόπιν τηλεδιάσκεψης, η εκταμίευση της δόσης της τρίτης αξιολόγησης, η οποία είχε ολοκληρωθεί, υποτίθεται, στη συνεδρίαση του Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου 2018, δηλαδή κάτι περισσότερο από δύο μήνες νωρίτερα! Τα περίεργα, όμως, δεν σταματούν εδώ. Με ανακοίνωσή του ο ESM διευκρινίζει ότι από τα 6,7 δισ. της δόσης εκταμιεύθηκαν 5,2 δισ.
Από αυτά 1,9 δισ. έμεινε ως «μαξιλάρι διαθεσίμων», ενώ 3,3 δισ. ευρώ διατέθηκαν για «την εξυπηρέτηση του χρέους». Το 1,5 δισ. ευρώ που δεν εκταμιεύθηκε αφορούσε την «εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου». Το ποσό αυτό θα εκταμιευθεί ως εξής: α) 500 εκατ. ευρώ με την επιβεβαίωση της μείωσης των οφειλών του 2017 κατά 150% των σχετικών δόσεων. Δηλαδή, πρέπει να επαληθευθεί ότι για κάθε 1 ευρώ του ESM που πήγε σε ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου διατέθηκε για τον ίδιο σκοπό και 0,5 ευρώ από το ελληνικό κράτος (στην κυβέρνηση θεωρούν ότι αυτό έχει επιτευχθεί). β) Το υπόλοιπο 1 δισ. ευρώ θα εκταμιευθεί μέχρι τις 15 Ιουνίου, υπό την προϋπόθεση ότι τα 500 εκατ. που θα εκταμιευθούν άμεσα θα χρησιμοποιηθούν μαζί με 500 εκατ. του Ελληνικού Δημοσίου για την κάλυψη οφειλών 1 δισ. ευρώ. Το τελευταίο θα το πιστοποιήσουν τα «ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα»!
Βέβαια, υπάρχουν κι άλλες προϋποθέσεις για την εκταμίευση, όπως η «αποτελεσματικότητα του συστήματος ηλεκτρονικών πλειστηριασμών», η αποστολή στοιχείων σε μηνιαία βάση για τη χρήση της δόσης και η θέσπιση ενός συστήματος εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών αν μείνουν για ικανό χρονικό διάστημα πάνω από ένα όριο. Τέλος, αν υπάρξει καθυστέρηση στη χρήση της δόσης άνω των τριών μηνών, ο ESM μπορεί να ζητήσει και επιστροφή των χρημάτων.
Όμως, όπως έλεγε και ο ποιητής, «τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο φαίνονται, είναι ακόμη χειρότερα». Η ανακοίνωση του ESM επισημαίνει επιπλέον ότι την 27η Μαρτίου 2018 έλαβε χώρα και «τροποποίηση της δανειακής σύμβασης» μεταξύ Ελλάδας και «θεσμών».
Και η τροποποίηση προβλέπει ότι «η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας θα καταστεί συμβαλλόμενο μέρος αυτής της δανειακής σύμβασης και θα αναλάβει διάφορες υποχρεώσεις στο πλαίσιο αυτής, όπως προβλέπεται από την αρχή του προγράμματος». Στην ανακοίνωση του ESM δεν αναφέρεται, πάντως, ποιες είναι αυτές οι υποχρεώσεις και καλό θα ήταν η κυβέρνηση να μας τις διευκρινίσει.
Τα παρελκόμενα της εκταμίευσης της δόσης έρχονται να ενισχύσουν την πεποίθηση ότι τα σενάρια περί «καθαρής εξόδου» που λανσάρει η κυβέρνηση είναι όνειρα θερινής νυκτός ή απλώς προπέτασμα καπνού για να υιοθετηθούν ανώδυνα από την Ελληνική Βουλή τα 88 επώδυνα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης, που έχει ήδη ξεκινήσει.
Τι έκρυβε η οργή του Τσακαλώτου στο Eurogroup του Φεβρουαρίου
Επιπλέον, η ανακοίνωση του ESM εξηγεί την ένταση του κ. Τσακαλώτου στο Eurogroup της 19ης Φεβρουαρίου αλλά και με το περιεχόμενο της έκθεσης του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος της ίδιας ημερομηνίας. Στην έκθεση αναφερόταν ότι ο σχηματισμός «μαξιλαριού ρευστότητας» από τις αγορές σε απαγορευτικά επιτόκια πάνω από 4% εκτροχιάζει τους δημοσιονομικούς στόχους της κυβέρνησης και προτεινόταν η θέσπιση «πιστωτικής γραμμής», που βέβαια «συνεπάγεται πρόγραμμα» (δηλαδή, Μνημόνιο). Η διατήρηση για πρώτη φορά «μαξιλαριού ρευστότητας» ύψους 1,9 δισ. από τη δόση παραπέμπει στον σχηματισμό πιστωτικής γραμμής, όπως προτείνει ο κ. Στουρνάρας.
Σε ανάλογο μήκος κύματος κινούνται και οι προϋποθέσεις της ντιρεκτίβας του ΔΝΤ που βγήκε στις 21/2/2018 και αφορά την εμπλοκή του Ταμείου σε «οικονομικές – νομισματικές ενώσεις».
Στο πλαίσιο της ντιρεκτίβας, το Ταμείο αναμένεται να ζητήσει εξασφαλίσεις για τις χρηματοδοτικές ανάγκες μέχρι το 2022, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν θα ανέλθουν σε 60 δισ. ευρώ.
Είναι μια πρακτική που παραπέμπει σε πιστωτική γραμμή και Μνημόνιο από την πλευρά των δανειστών αλλά και σε πιθανές πολιτικές εξελίξεις. Το ΔΝΤ μάλλον θα ζητήσει εφαρμογή των μέτρων για το αφορολόγητο και τις συντάξεις από το 2019, κάτι που θα σημάνει εκλογές το 2018.
Επίσης, δεν πρέπει να υποτιμηθούν και κάποια επιπλέον ζητήματα, που μπορεί να παίξουν ρόλο στη στάση κυβέρνησης και «θεσμών» καθώς πλησιάζει ο Ιούνιος. Κατ’ αρχάς, το κανονιστικό πλαίσιο και οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών βάσει των αποτελεσμάτων των stress tests, που θα δημοσιευθούν τον Μάιο.
Στη συνέχεια, τα προβλήματα στην πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, που απαιτούν επίμονα οι «θεσμοί».
Ενώ δεν θα πρέπει να υποτιμηθούν και οι εκτιμήσεις τραπεζών και παραγόντων της αγοράς για χρηματοπιστωτική αστάθεια το καλοκαίρι λόγω νέων επεισοδίων στην παγκόσμια κρίση. Επεισόδια που αναμένεται να εκτροχιάσουν τελείως τους δημοσιονομικούς στόχους του ελληνικού προϋπολογισμού.
Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα τα γεωπολιτικά ζητήματα της χώρας είναι ανοιχτά και μπορεί να δημιουργήσουν επιπλέον αβεβαιότητα.
Τα παραπάνω έχουν αποτυπωθεί σε σειρά άρθρων και μελετών για την Ελλάδα που δημοσιεύθηκαν τις τελευταίες ημέρες. Αφορούν την εκτίμηση της τράπεζας Citibank που τονίζει ότι η Ελλάδα θα μείνει σε καθεστώς σκληρής επιτήρησης μετά τον Ιούνιο και το άρθρο της «Handelsblatt» που μιλά για πρόωρες εκλογές ως αποτέλεσμα της επίσπευσης των μέτρων για συντάξεις και αφορολόγητο.
Το σημαντικότερο κείμενο των ημερών, όμως, είναι η μελέτη της ΕΚΤ που, στο πνεύμα της ντιρεκτίβας του ΔΝΤ, ζητά τη «θέσπιση δανειστή τελευταίας καταφυγής» για την Ευρώπη. Αυτό το «ταμείο» θα παρεμβαίνει στη βάση ανισορροπιών στο εμπορικό ισοζύγιο των κρατών-μελών. Το κείμενο καταδεικνύει ότι οι προϋποθέσεις συμμετοχής στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ θα είναι το κεντρικό ζήτημα που θα έχει να αντιμετωπίσει το ελληνικό πολιτικό σύστημα το επόμενο διάστημα.
Η τακτική της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στις εξελίξεις δεν είναι ξεκάθαρη. Άλλοι λένε ότι στο πλαίσιο παράτασης της κυβερνητικής θητείας η κυβέρνηση θα ζητήσει παράταση στην τέταρτη αξιολόγηση, παραπέμποντας έτσι την οικονομική ατζέντα στις ελληνικές καλένδες. Αυτό έχει νόημα εάν δεν υπάρχουν αρνητικές εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και στα stress tests των τραπεζών, κάτι διόλου βέβαιο. Στην αντίθετη περίπτωση, θα είναι μια καταστροφική επιλογή. Άλλοι μιλούν για ηρωική έξοδο στην απαίτηση των δανειστών για πιστωτική γραμμή και νέο Μνημόνιο, μπροστά και στον κίνδυνο επίσπευσης των μέτρων.
Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση θα ακολουθήσει την πάγια τακτική τού βλέποντας και κάνοντας. Το πρόβλημα είναι ότι, ανεξάρτητα από την τακτική της, η επιβολή νέων Μνημονίων μοιάζει το πιθανότερο σενάριο για τη χώρα στο πλαίσιο της ΕΕ.
Τελεσίγραφο με… γαλλικό κλειδί…
Το ότι η συζήτηση περί καθαρής εξόδου αφορά το να περάσουν τα μέτρα επιβεβαιώνεται και από την απολογιστική επιστολή του προέδρου του Eurogroup κ. Σεντένο, που δημοσιεύθηκε στις 27 Μαρτίου και τονίζει την ανάγκη ψήφισης των 88 προαπαιτούμενων και την πρεμούρα για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
Έναντι αυτών των μέτρων, δείχνει διατεθειμένος να συζητήσει ένα υποτιθέμενο «ελληνικό σχέδιο ανάπτυξης», τον συμψηφισμό των κερδών των Κεντρικών Τραπεζών με το χρέος (αναφέρεται στην αργκό των Βρυξελλών ως «γαλλικό κλειδί»), το ζήτημα του χρέους και τη μεταμνημονιακή εποπτεία.
Είναι μια επιστολή στο πνεύμα των μέχρι τώρα μνημονιακών «διαπραγματεύσεων».
Πρώτα δεσμεύουν την ελληνική πλευρά σε μέτρα και όταν έρθει η ώρα να τηρήσουν τις δικές τους δεσμεύσεις λένε ότι δεν απέδωσαν, «πάρτε κι άλλα μέτρα και αφού τα πάρετε θα γίνουν αυτά που συμφωνήσαμε».
Είναι χαρακτηριστικό ότι η επιστροφή των κερδών των Κεντρικών Τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα είχε συμφωνηθεί επί κυβερνήσεως Σαμαρά – Βενιζέλου, με υπουργό Οικονομικών τον Στουρνάρα, και τρία χρόνια μετά δεν έχει υλοποιηθεί.