Η αλήθεια για την ύπαρξη ευρωπαϊκών συνόρων
Υπό του
Δρος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΟΥΝΑΡΗ
Εμπειρογνώμονος, Πρεσβευτού ε.τ.,
Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (FU Berlin)
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για την ύπαρξη ή μη ευρωπαϊκών συνόρων αναφορικά με τις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες.
Στη δεκαετία του 1980 και στη δεκαετία του 1990, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα -μεταγενέστερα Ευρωπαϊκή Ένωση- θέσπισε το λεγόμενο τελωνειακό έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα λοιπόν με τη σχετική απόφαση, στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ υπάγονται οι χερσαίες και νησιωτικές επικράτειες των κρατών-μελών, τα εσωτερικά ύδατα και η θαλάσσια αιγιαλίτιδα ζώνη, όπως επίσης και η εναέρια αιγιαλίτιδα ζώνη.
Η διάκριση αυτή της αιγιαλίτιδος ζώνης έγινε δυνατό να επιτευχθεί μετά από σκληρές προσπάθειες του αρθρογράφου και του νυν πρέσβεως επί τιμή κ. Χαράλαμπου Δημητρίου, διότι η φράση «αιγιαλίτιδα ζώνη και ο υπεράνω αυτής εναέριος χώρος», που είχε αρχικά προταθεί, δεν μπορούσε να ισχύσει για την Ελλάδα, μιας και η θαλάσσια αιγιαλίτιδα ζώνη της χώρας μας είναι 6 ν.μ., η δε εναέρια 10 ν.μ. Εκ πρώτης, στην directive αυτή δεν αναφέρεται η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, όπου το παράκτιο κράτος ασκεί αντιστοίχως ειδικά αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα (υφαλοκρηπίδα) και ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα στον θαλάσσιο χώρο της ΑΟΖ, σε ορισμένες περιοχές της οποίας τα κυριαρχικά δικαιώματα είναι αποκλειστικά, όπως ο βυθός της ΑΟΖ, ο οποίος πάντα θεωρείται υφαλοκρηπίδα.
Από τη στιγμή όμως που, με βάση το ευρωπαϊκό δίκαιο, τα παράκτια κράτη της ΕΕ εκχώρησαν ορισμένες αποκλειστικές ή μεικτές αρμοδιότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις ζώνες αυτές τεκμαίρεται ότι στα ευρωπαϊκά σύνορα υπάγονται και τα εξωτερικά όρια των δύο αυτών ζωνών.
Βέβαια, η μη ύπαρξη ακόμη ευρωπαϊκού στρατού και ευρωπαϊκής αστυνομίας για την προστασία των συνόρων αυτών και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, παράλληλα με το παράκτιο κράτος, αποτελεί ένα μειονέκτημα, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι δεν υφίστανται ευρωπαϊκά σύνορα στις ζώνες αυτές. Τα ανωτέρω ευρωπαϊκά σύνορα στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες ισχύουν και de juris και de facto. Καλό θα ήταν λοιπόν η πολιτική ηγεσία της χώρας να συνεχίσει να αναφέρει ότι οι θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας συνιστούν ευρωπαϊκά σύνορα, κάτι που υποχρεώνει και την Ευρωπαϊκή Ένωση να τα προστατεύει.