Πώς απεικονίζεται στα μάτια η υγεία της καρδιάς

Αίσθηση προκάλεσε πριν από λίγες ημέρες η είδηση ότι η Google δημιούργησε ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να «προβλέψει» ένα μελλοντικό έμφραγμα και άλλα καρδιολογικά προβλήματα εξετάζοντας τα μάτια.

Όπως έγραψαν οι ερευνητές της Google στο επιστημονικό περιοδικό Nature Biomedical Engineering, το πρόγραμμα αναλύει εικόνες του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού για να αξιολογήσει παράγοντες όπως η ηλικία, η αρτηριακή πίεση και το αν κάποιος είναι καπνιστής. Στη συνέχεια, χρησιμοποιεί τα στοιχεία αυτά για να υπολογίσει αν κάποιος κινδυνεύει να υποστεί κάποιο σοβαρό καρδιαγγειακό επεισόδιο, όπως το έμφραγμα. Αν και η μέθοδος δεν έχει ακόμα την προγνωστική ακρίβεια των καρδιολογικών εξετάσεων, οι επιστήμονες της Google πιστεύουν ότι μπορεί να βελτιωθεί και πως σε λίγα χρόνια θα μπορεί να εφαρμοσθεί στην κλινική πρακτική.

Πόσο μπορεί όμως να «αποτυπώνεται» η καρδιαγγειακή υγεία στα μάτια; Και πόσο εφικτό είναι να μπορούμε μια μέρα να μάθουμε, αν θα πάθουμε έμφραγμα από μια απλή οφθαλμολογική εξέταση;

«Η αξιολόγηση της καρδιαγγειακής υγείας μέσω της εξέτασης των ματιών όχι μόνο είναι εφικτή, αλλά αρκετές φορές ανιχνεύονται από τον οφθαλμίατρο οι πρώτες ύποπτες ενδείξεις για σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα», απαντά ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School. «Αυτό οφείλεται στο ότι τα μάτια αποτελούν το μοναδικό όργανο στο οποίο μπορεί ένας γιατρός να δει ανεμπόδιστα τα αιμοφόρα αγγεία, το σχήμα, το μέγεθος και η κατάσταση των οποίων αντανακλά ό,τι συμβαίνει σε όλο τον οργανισμό».

Στην πραγματικότητα, ολοένα περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι το είδος και η σοβαρότητα των αλλαγών στα αγγεία του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, που βρίσκεται στο πίσω μέρος των ματιών, μπορεί να αποτελούν προάγγελο εγκεφαλικού, υπέρτασης και άλλων δεινών.

Διαβήτης και υπέρταση
Οι ασθένειες που συχνότερα αποτυπώνονται στα μάτια είναι η υπέρταση και ο διαβήτης. Παρότι, όμως, όλοι οι διαβητικοί είναι ενημερωμένοι για την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και τις καρδιαγγειακές επιπλοκές του αυξημένου σακχάρου, πολλοί υπερτασικοί δεν γνωρίζουν ότι η αυξημένη αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει την υγεία των ματιών τους.

Κάπνισμα
Και το κάπνισμα, όμως, αλλοιώνει τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, ακριβώς όπως αλλοιώνει τα αγγεία όλου του σώματος. Μελέτες έχουν δείξει πως στους μανιώδεις καπνιστές (πάνω από ένα πακέτο ή 20 τσιγάρα την ημέρα) τα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς είναι πιο λεπτά και πιο στενά από το φυσιολογικό. Το ίδιο και τα αιμοφόρα αγγεία ενός άλλου χιτώνα των ματιών, του χοριοειδούς.

«Ο χοριοειδής χιτώνας είναι το αγγειακό στρώμα του ματιού και βρίσκεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή», εξηγεί ο Δρ. Κανελλόπουλος.

«Η κυκλοφορία του αίματος είναι τόσο έντονη σε αυτόν τον χιτώνα, ώστε συχνά απεικονίζονται κόκκινα τα μάτια όταν τραβήξουμε μία φωτογραφία με φλας στο ημίφως, εξαιτίας της αντανάκλασης του φωτός πάνω του».

Καρδιαγγειακά επεισόδια
Στα μάτια μπορεί επίσης να γίνουν για πρώτη φορά αντιληπτά και πολλά άλλα καρδιαγγειακά προβλήματα. Όταν, λ.χ., χάνει κανείς παροδικά την όραση από το ένα μάτι για λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά και ύστερα η όρασή του αποκατασταθεί πλήρως, χρειάζεται αμέσως έλεγχο από τον οφθαλμίατρο, διότι μπορεί να αποτελεί ένδειξη επαπειλούμενου καρδιαγγειακού επεισοδίου.

«Υπάρχουν αρκετές αναφορές για ανθρώπους που παρουσίασαν παροδική απώλεια όρασης εξαιτίας αθηροσκλήρωσης και αργότερα υπέστησαν ένα πιο σοβαρό καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο», εξηγεί ο Δρ. Κανελλόπουλος.