Το «σύστημα» θέλει τέταρτο Μνημόνιο
Του
ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ
Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Για άλλη μια φορά κραυγαλέες και προκλητικού χαρακτήρα πολιτικές σκοπιμότητες επιχειρείται να καλυφθούν πίσω από ουδετεροποιημένες οικονομιστικές επιλογές που διατυπώνονται σε τεχνοκρατικό επίπεδο.
Έναν τέτοιο ρόλο φαίνεται ότι καλείται να διαδραματίσει η περίφημη προληπτική πιστωτική γραμμή στήριξης, που προτείνεται τόσο από κάποια κέντρα των δανειστών όσο και από τους εγχώριους κομματικούς και πολιτικούς εντολοδόχους τους. Η πρόταση μάλιστα αυτή παρουσιάζεται ως μια νέα σωτηριολογία, που θα μας διαφυλάξει από την καταστροφή μετά και το πέρας της ισχύος των Μνημονίων.
Η καθαρή πρόταση της προληπτικής πιστωτικής γραμμής διατυπώνεται «ευσχήμως» από την ΕΚΤ και τον Μ. Ντράγκι. Η έμμεση μορφή της πρότασης εκπορεύθηκε από τον Ντέκλαν Κοστέλο, εκπρόσωπο της Κομισιόν, ο οποίος υπέδειξε την ανάγκη «αυστηρής επιτήρησης της Ελλάδας, τουλάχιστον για μια δεκαετία, καθ’ όσον υφίσταται ο κίνδυνος μη εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων», αφήνοντας παράλληλα ο ίδιος ανοικτό το θέμα της προληπτικής πιστωτικής γραμμής…
Ασφαλώς, μια σειρά επίσημων θεσμικών εκπροσώπων, όπως ο ίδιος ο πρόεδρος της Κομισιόν, δεν συνηγορούν προς την πρόταση αυτή. Άλλωστε όλες οι χώρες που βγήκαν από τα Μνημόνια κινήθηκαν αυτόνομα προς τις αγορές χωρίς προληπτικές πιστωτικές πατρωνίες…
Όμως στον βασικό πυρήνα των επιλογών της κυρίαρχης ευρωπαϊκής οικονομικοπολιτικής ελίτ δεν φαίνεται να σημειώνονται σημαντικές αλλαγές. Ο Β. Σόιμπλε απομακρύνθηκε αλλά το σύστημα Σόιμπλε, προϊόν και έκφραση μιας ιστορικής δομής συμφερόντων, καλά κρατεί. Στη Γερμανία δεν φαίνεται ότι δρομολογούνται σημαντικές αλλαγές στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ ο Εμ. Μακρόν δεν πείθει ότι μπορεί να διαδραματίσει έναν πρωτεύοντα ή έστω έναν σημαντικό ρόλο στον αναπροσανατολισμό των ευρωπαϊκών πολιτικών. Άλλωστε το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία αποδεικνύει ότι η οικονομική, κοινωνική και πολιτικοϊδεολογική κρίση αποτελεί πλέον κυρίαρχο φαινόμενο, με διαλυτικές συνέπειες για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα!
Μέσα σ’ αυτό το αρνητικό περιβάλλον οι κυρίαρχες ελίτ χρειάζονται όμως κάποιες επιτυχίες… Η έξοδος της Ελλάδας από τα Μνημόνια θα μπορούσε να αποτελέσει ένα είδος άλλοθι έναντι των καταστροφικών πολιτικών που εφαρμόσθηκαν κατά της χώρας μας.
Μεταμνημονιακό «πειραματόζωο»
Όμως ορισμένοι κύκλοι της ευρωπαϊκής κυρίαρχης τάξης δεν μπορούν να αντισταθούν στον πειρασμό προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τη χώρα μας ως «πειραματόζωο» ακόμα και στη μεταμνημονιακή φάση με εργαλεία τόσο το χρέος όσο και την πιστοληπτική δυνατότητα της Ελλάδας μετά την 20ή Αυγούστου του 2018.
Το «μνημονιακό πειραματόζωο θα πρέπει, κατ’ αυτούς, να ανασχεδιασθεί ως «πιστοληπτικό πειραματόζωο», ώστε η δομή της επιτροπείας να επισημοποιηθεί και να ισχύσει μέσω ενός τέταρτου Μνημονίου, μετριασμένου ίσως στις απαιτήσεις του αλλά απολύτως αυστηρού όσον αφορά την πολιτική επικυριαρχία των δανειστών.
Εάν μάλιστα ληφθεί υπ’ όψιν ότι αυτή η πιστοληπτική εγγύηση μπορεί να έχει ως χρονικό όριο το ένα έτος, τότε μετά και τη λήξη του διαστήματος αυτού, εάν από τους πάτρωνες κριθεί ότι ο πιστοληπτικά «διασωληνωμένος ασθενής» δεν μπορεί να αναπνεύσει μόνος του τον «αέρα των αγορών», τότε θα τεθεί και πάλι στην καταστολή μιας οιονεί πιστοληπτικής ασπίδας, μιας διαρκούς πολιτικής εποπτείας και υποτέλειας…
Μια ιδιαίτερα σοβαρή παράμετρος για την επιβολή των Μνημονίων ήταν η ιδεολογική και πολιτική διάσταση, η επιχειρηματολογία που στηρίχθηκε στην ενοχοποίηση των πολιτών, στην απαξίωση και στον εκμηδενισμό των δημιουργικών τους προσπαθειών. Η υποτέλεια και η υποδούλωση της χώρας και του λαού επιχειρήθηκε να νομιμοποιηθεί αξιακά-ιδεολογικά με την αποδοχή, εκ μέρους των πολιτών, της πεποίθησης ότι ανήκουν σε έναν κατώτερο θεό και ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν με τις δικές τους δυνάμεις.
Αυτή η αντίληψη, αυτή η πολιτική επιδίωξη επαναδιατυπώνεται σήμερα μέσω της πρότασης για προληπτική πιστωτική γραμμή, μέσα από τεχνικούς-οικονομιστικούς όρους. Όμως η πολιτική ουσία παραμένει η ίδια. Η υποτέλεια και η υποταγή στον κυρίαρχο είναι η εθνική μας μοίρα.
Καθαρή έξοδος: Οι θετικές πολιτικές και οικονομικές προοπτικές
Επί της ουσίας: Είναι μήπως μια αναγκαία, μια σοβαρή εναλλακτική λύση ή πρόταση αυτή; Ή μήπως η ίδια η πραγματικότητα αποδυναμώνει ή και ακυρώνει την περίφημη αυτή προληπτική πιστωτική γραμμή;
– Το συνολικό ποσόν που αντλούν σήμερα οι ελληνικές τράπεζες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αγγίζει τα 5 δισ. ευρώ. Μετά τον Αύγουστο το ποσόν αυτό θα μπορέσει να εξευρεθεί είτε μέσω του ELA είτε μέσω Repos από τη διατραπεζική αγορά. Εάν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι το επιτόκιο του ELA κυμαίνεται στο 1,5% και των Repos στο 0,75% τότε το συνολικό κόστος επιβάρυνσης μπορεί να κινηθεί μεταξύ των 35 και 75 εκατ. ευρώ κατ’ έτος. Οπότε το πρώτο κινδυνολογικό επιχείρημα που επιστρατεύει η πρόταση για προληπτική πιστωτική γραμμή καταρρέει αυτομάτως.
– Οι επίσημες συμφωνίες καθώς και οι τοποθετήσεις των ευρωπαίων θεσμικών εκπροσώπων προβλέπουν τη δημιουργία ενός αποθέματος της τάξεως των 18 δισ. ευρώ, ικανού να ανταποκριθεί στις ανάγκες της χώρας στην περίπτωση δυσχερειών χρηματοδότησης από τις αγορές. Ήδη τα πρώτα αποθέματα έχουν διασφαλισθεί, ενώ οι προοπτικές συμπλήρωσης του συνολικού αποθέματος αυτού είναι ιδιαίτερα θετικές και ευοίωνες.
– Ο πλέον αποφασιστικός παράγων για την πορεία της ανάπτυξης της χώρας είναι η ριζική διευθέτηση του ζητήματος του χρέους. Μια τέτοιου είδους διευθέτηση, που θα στηριχθεί μάλιστα στην καθιέρωση της ρήτρας ανάπτυξης για την αποπληρωμή του χρέους (όπως προβλέπει η γαλλική πρόταση), καθιστά περιττή την ύπαρξη μηχανισμού πιστοληπτικής προστασίας.
Αντίθετα, η ύπαρξη του μηχανισμού αυτού, που θα συνοδεύεται αναπόφευκτα από νέα περιοριστικά μέτρα και μια ενισχυμένη δημοσιονομική εποπτεία, θα ακυρώσει στην πράξη την αναπτυξιακή δυναμική, θα περιορίσει ασφυκτικά το πλαίσιο της κοινωνικής-δημοσιονομικής παρέμβασης και θα αναπαραγάγει τα φαινόμενα της καθήλωσης και της ύφεσης.
Στην πραγματικότητα, ο μηχανισμός πιστοληπτικής προστασίας θα δυναμιτίσει τις όποιες ευνοϊκές προϋποθέσεις προκύψουν από μια θετική αντιμετώπιση του χρέους και θα διαμορφώσει μια αντίρροπη, αρνητική δυναμική.
Οι πολιτικοί μεταπράτες της προληπτικής πιστωτικής γραμμής
Οι εγχώριοι μνημονιακοί-νεοφιλελεύθεροι εκφραστές, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και λοιπά μορφώματα, αφού όλοι οι επάλληλοι στόχοι τους διαψεύσθηκαν, ακυρώθηκαν και κατάρρευσαν, θέτουν τώρα ως πρωταρχική επιδίωξη την υπογραφή ενός τέταρτου Μνημονίου και την υπονόμευση της εξόδου από τα Μνημόνια τον Αύγουστο του 2018.
Η προληπτική πιστωτική γραμμή αποτελεί το οικονομιστικό επιχείρημα-πρόσχημα προκειμένου να υπηρετηθεί ο ύψιστος σκοπός: Η αποτυχία του κεντρικού στόχου της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ: Να απαλλαγεί η χώρα από τα Μνημόνια.
Στο διάστημα των τελευταίων εννιά περίπου ετών τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η ΝΔ αλλοιώθηκαν σε μείζονα βαθμό στο ιδεολογικό-πολιτικό επίπεδο αλλά και στο ζήτημα της εκπροσώπησης των κοινωνικών συμφερόντων.
Το περιβάλλον των νεοφιλελεύθερων-μνημονιακών πολιτικών έχει καταστεί τελεσίδικα ο ζωτικός τους χώρος, η τοξική ατμόσφαιρα την οποία αναπνέουν για να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν.
Η πορεία εκτός Μνημονίων, μέσα από ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανάπτυξης και οικονομικό-κοινωνικής ανασυγκρότησης, αποτελεί τον δικό τους πολιτικοϊδεολογικό «Γολγοθά». Γιατί αυτή η πορεία απαιτεί σοβαρό προγραμματικό λόγο, αυθεντική σχέση με την κοινωνία και τις ανάγκες της.
Απαιτεί παράλληλα αποδέσμευση από τις δομές της διαπλοκής και των στυγνών οικονομικών συμφερόντων, τα οποία σήμερα χειραγωγούν τις ηγεσίες των κομμάτων αυτών.
Το «μαύρο μέτωπο», συνεπώς, ανασυγκροτείται και εστιάζει πάνω σ’ αυτόν τον έσχατο στόχο: Η ηγεσία του ΣΕΒ δηλώνει ευθαρσώς ότι δεν την απασχολεί το θέμα της καθαρής εξόδου από τα Μνημόνια… Αρκεί να μείνουν στην «κατάψυξη» τα εργασιακά δικαιώματα και οι μισθοί.
Όμως εκείνοι που δίνουν τα ρέστα τους είναι οι κορυφαίοι παράγοντες και οι αυθεντικοί εκπρόσωποι της μακράς νεοφιλελεύθερης περιόδου, που ξεκινά από τον νεοφιλελεύθερο-εκσυγχρονισμό της οκταετίας Σημίτη και φθάνει μέχρι τη νεοφιλελεύθερη Ακροδεξιά των ημερών μας.
Την πρώτη κατηγορία εκπροσώπησε επαξίως το τρίδυμο Κ. Σημίτης – Ευ. Βενιζέλος – Γ. Στουρνάρας, ενώ τη δεύτερη το δίδυμο Αντ. Σαμαράς – Κυρ. Μητσοτάκης. Όλοι αυτοί, ομού αλλά και ο καθένας χωριστά, υποστήριξαν και υποστηρίζουν με πρωτοφανή εμμονή και φανατισμό το τέταρτο Μνημόνιο, μέσω της προληπτικής πιστωτικής γραμμής…
Όσο για τον ίδιο τον Γ. Στουρνάρα, αυτός είναι από μόνος του μία κατηγορία… Έχει υπηρετήσει επί εικοσαετία τουλάχιστον το νεοφιλελεύθερο-διαπλεκόμενο καθεστώς με απόλυτη συνέπεια και αποτελεσματικότητα, βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή και διορίσθηκε από το καθεστώς Σαμαρά στην ΤτΕ προκειμένου να αποτελέσει τον θεματοφύλακα των ακροδεξιών-νεοφιλελεύθερων πολιτικών απέναντι στην επέλαση των «συμμοριτών» του ΣΥΡΙΖΑ…
Ο Γ. Στουρνάρας έχει ασφαλώς κάθε δικαίωμα να λυπάται… Το ίδιο όμως δικαίωμα έχει και ο ελληνικός λαός, που λυπάται πράγματι γιατί επέτρεψε σε κάποιους «λυπημένους» να τον οδηγήσουν στην καταστροφή… Σε κάποιους που εξακολουθούν να τον τρομοκρατούν και να τον απειλούν και σήμερα.