Άρχισε η τέταρτη αξιολόγηση
Στην τέταρτη αξιολόγηση προβλέπονται 88 -τελευταίες- μνημονιακές απαιτήσεις, οι οποίες θα πρέπει να κλείσουν μέχρι τον Μάιο. Θα πρέπει να κλείσουν τα πάντα εγκαίρως για να τηρηθεί το ορόσημο που έθεσε στο Eurogroup της Δευτέρας ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί. Ο λόγος για την επίτευξη της συνολικής συμφωνίας για την αξιολόγηση, το χρέος και την επόμενη μέρα έως την υπουργική σύνοδο της 21ης Ιουνίου.
Οι «θεσμοί» προγραμματίζεται να μείνουν περίπου μία εβδομάδα, καθώς θα πρέπει να δώσουν αναφορά στο EWG της 1ης Μαρτίου που έχει στο επίκεντρο τα σενάρια για το ελληνικό χρέος. Η συζήτηση για το χρέος αρχίζει άμεσα, την 1η Μαρτίου, όταν, σύμφωνα με ενημέρωση του ΥΠΟΙΚ, θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των τεχνικών συζητήσεων για το χρέος, που έχουν εντατικοποιηθεί από την αρχή του έτους.
Μεταξύ των 88 νέων μνημονιακών απαιτήσεων το σημαντικότερο είναι αυτό του μεσοπρόθεσμου προϋπολογισμού (2019-2022), που πρέπει να ψηφίσει η Βουλή το αργότερο μέχρι τον Μάιο, περιλαμβάνοντας όμως το τελικό μείγμα μείωσης του αφορολόγητου και των συντάξεων τα έτη 2019-2020 καθώς και τα αντίμετρα που φιλοδοξεί να εφαρμόσει η κυβέρνηση.
Αλλά και στα υπόλοιπα 87 προαπαιτούμενα περιλαμβάνεται μια σειρά από παρεμβάσεις που έχουν δημοσιονομικό αντίκτυπο και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να συμφωνηθούν εγκαίρως. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται οι παρεμβάσεις για την αλλαγή των αντικειμενικών αξιών (και την πιθανή προσαρμογή του ΕΝΦΙΑ), η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, η ενίσχυση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η συγκράτηση της δαπάνης υγείας, συγκεκριμένα βήματα στη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους προς ιδιώτες και ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη φορολογία επιχειρήσεων. Περιλαμβάνεται και μια λίστα μεταρρυθμίσεων με υψηλό βαθμό δυσκολίας: Ένα πολύ ασφυκτικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και παρεμβάσεων στην αγορά ενέργειας αλλά και τομών στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
Επίσης περιλαμβάνονται μεταρρυθμίσεις σε Ασφαλιστικό, εργασιακά και κοινωνική πρόνοια, που συμφωνήθηκαν και θεσμοθετήθηκαν κατά τις τρεις προηγούμενες αξιολογήσεις. Τα θέματα αυτά κρύβουν παγίδες και ενδέχεται να δυσχεράνουν τη διαδικασία, προμηνύοντας μια δύσκολη άνοιξη, καθώς σταδιακά από τον επόμενο κιόλας μήνα έως και τον Μάιο θα πρέπει να οριστικοποιηθούν οι αλλαγές στη διαιτησία (αφού αξιολογηθεί το ισχύον σύστημα) και να κωδικοποιηθεί η εργατική νομοθεσία, με τα συνδικάτα να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι μέσω της κωδικοποίησης ενδέχεται να περάσουν επιπλέον αλλαγές στα εργασιακά και να καθοριστεί ο μηχανισμός μέτρησης της αντιπροσωπευτικότητας των συμμετεχόντων στις εργοδοτικές οργανώσεις.
Πέρα από τις μνημονιακές απαιτήσεις, υπάρχουν και οι εθνικές πρωτοβουλίες. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου σε ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο, η ελληνική πλευρά δεσμεύεται να ανακοινώσει το δικό της Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης έως το τέλος Απριλίου. Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Πιερ Μοσκοβισί, με όχημα αυτό το σχέδιο (που θα γίνει σε συνεργασία με τους «θεσμούς») θα πρέπει να ενταχθεί το ταχύτερο δυνατό στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, δηλαδή στη διαδικασία επιτήρησης των κρατών-μελών της ΕΕ, ως το πρώτο βήμα για τη χάραξη του μεταμνημονιακού πλαισίου εποπτείας, που επίσης θα πρέπει να κλείσει τον Ιούνιο.
Ένα από τα μηνύματα του Eurogroup της προηγούμενης Δευτέρας είναι ότι οι «θεσμοί» θέλουν να υλοποιηθούν όλα μέχρι κεραίας. Είναι άτεγκτοι και απαιτούν τα συμφωνημένα. Και αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να τελειώσει με τις μνημονικές δεσμεύσεις αλλά και με τις δικές της πρωτοβουλίες στις τακτές ημερομηνίες.
Επομένως γίνεται αντιληπτή η μεγάλη σπουδαιότητα της τέταρτης αξιολόγησης, που θα δείξει με σαφή τρόπο τι θα ακολουθήσει μετά τη λήξη του προγράμματος δημοσιονομικής πολιτικής.
Το ζήτημα του ελληνικού χρέους αποτελεί έναν ακρογωνιαίο λίθο της όλης κατάστασης. «Εάν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους χρειαστεί περαιτέρω ελάφρυνση χρέους, η Ευρωζώνη είναι προετοιμασμένη για αυτό το ενδεχόμενο», ανέφερε ο Klaus Regling, περιγράφοντας -υπό μία έννοια- το πλαίσιο σε ομιλία του στο Τόκιο, συμπληρώνοντας ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή μέτρων ελάφρυνσης του χρέους είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Μάλιστα έκανε λόγο ότι οι τεχνικές συζητήσεις για το χρέος επικεντρώνονται στον μηχανισμό που θα συνδέει την αποπληρωμή του με τον ρυθμό ανάπτυξης της Ελλάδας, στο πλαίσιο που όρισε η πρόταση της Γαλλίας.
Η φράση «αν κριθούν αναγκαίες», που ακολουθεί τις δεσμεύσεις των δανειστών της Ελλάδας αναφορικά με τις αποφάσεις για παρεμβάσεις στο χρέος, ενυπάρχει μέσα στο σκεπτικό των αναλύσεων των διεθνών οίκων που συνοδεύουν τις αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας. Και παράλληλα τα κείμενα σκιαγραφούν την άμεση σύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στις παρεμβάσεις αυτές και στη νέα γενιά από προαπαιτούμενα, όπως προτείνεται να ονομάζονται στη μετά Μνημονίου εποχή.
Άλλωστε είναι κοινό μυστικό μεταξύ των «θεσμών» ότι η ειδική (υβριδική ή ολιστική ή όπως αλλιώς την ονοματίσουν) μεταμνημονιακή εποπτεία που υφαίνεται για την Ελλάδα θα είναι το αντίτιμο των παρεμβάσεων αυτών. Που, όπως φαίνεται, δεν θεωρούνται προς το παρόν δεδομένες.
Πάντως εξακολουθεί να διακρίνεται καθαρά ότι οι δανειστές δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν επ’ ουδενί το όπλο του χρέους. Με απλά λόγια, θα συνεχίσουν την ίδια λογική που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «μεταρρυθμίσεις αντί χρέους». Συνεπώς, αν πρέπει η Ελλάδα να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις που διέπονται από τη λογική του Μνημονίου, τίθεται το ερώτημα για το κατά πόσον θα κινούνται εκτός αυτής της λογικής οι μεταρρυθμίσεις που επικαλείται η κυβέρνηση ότι θα ενταχθούν στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης.