Οι Χαιρετισμοί…

Του
ΝΙΚΟΥ ΑΜΜΑΝΙΤΗ

Ας μας επιτραπεί σήμερα, λόγω της ημέρας, να ξεφύγουμε από τα τετριμμένα θέματά μας για να ασχοληθούμε ολίγον με εκκλησιαστικά ενδιαφέροντα. Μόλις προχθές, Παρασκευή, και χθες, Σάββατο, η Ορθόδοξη Εκκλησία τίμησε, όπως κάθε χρόνο, δύο μεγάλα εκκλησιαστικά γεγονότα: Τους πρώτους Χαιρετισμούς και την ημέρα των κολλύβων. Καθώς η επιθυμία μας είναι να μην ταράξουμε, κυριακάτικα, την ευχάριστη διάθεση των αναγνωστών μας, παραλείπουμε τα κόλλυβα (για να έχουμε ήσυχη τη συνείδησή μας, λέμε «οι ζωντανοί με τους ζωντανούς») και περιοριζόμαστε στους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου, που αποτελούν ένα έξοχο ποιητικό δημιούργημα.

Την εποχή της Μικρασιατικής Καταστροφής, η γιαγιά μου, έχοντας διασωθεί από το μαχαίρι του Τούρκου, έγινε ένας βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος. Γέμισε, θυμάμαι, το σπίτι με συναξάρια, εκκλησιαστικά βιβλία και εικόνες αγίων και κάθε απόγευμα κλεινόταν στο δωμάτιό της και τελούσε μια «ιδιωτική» Θεία Λειτουργία. Θυμάμαι την εποχή των Χαιρετισμών, που το σπίτι μεταβαλλόταν σε… παρεκκλήσιο και τα κεριά και τα λιβάνια έδιναν τη σχετική εκκλησιαστική ατμόσφαιρα, λες και βρισκόσουν στη Μονή Πετράκη.

Θυμάμαι, μπόμπιρας τότε εγώ, με τι περιέργεια κοιτούσα τα τεκταινόμενα και μου έλεγε η κακομοίρα η γιαγιά μου: «Άμα μεγαλώσεις και μάθεις γράμματα, τότε εγώ θα έχω γεράσει και εσύ θα μου διαβάζεις τους χαιρετισμούς…». Ντρέπομαι που το λέω, αλλά η γιαγιά πέθανε αρκετά μεγάλη, εγώ γράμματα έμαθα, αλλά δεν αξιώθηκα να της διαβάσω ούτε έναν στίχο από τον Ακάθιστο Ύμνο. Είναι -και αυτή- μία από τις τύψεις που με βασανίζουν. Αλλά το θέμα μας σήμερα δεν είναι τι γινόταν τότε σπίτι μας, μα το γεγονός πως γεμίζουν οι εκκλησίες με πιστούς τώρα, που είναι μοντέρνο να είσαι άθεος. Έχει γεμίσει η πρωτεύουσα με μεγαλοπρεπείς εκκλησίες, που γεμίζουν κάθε Κυριακή με άνδρες και γυναίκες μέσης ηλικίας, λες και είναι απομεινάρια ενός ξεπερασμένου παρελθόντος. Χαίρονται και οι «τερμίτες» επειδή πιστεύουν πως έπεισαν το ανώνυμο πλήθος να γίνει άθεο, σαν την αφεντιά τους, και ο χορός καλά κρατεί.

Έρχεται όμως μια εξέχουσα ημέρα, που είναι εορτή της θρησκείας μας. Οι Χαιρετισμοί και τόσες άλλες μεγάλες εορτές, που βλέπεις να γίνεται στις εκκλησιές το «σώσε». Είναι, παραδείγματος χάρη, η Μεγάλη Πέμπτη με τα 12 Ευαγγέλια, εκεί που σβήνουν τα φώτα και ο παππάς, μεταφέροντας εντός της εκκλησίας τον Εσταυρωμένο, ψέλνει γεμάτος κατάνυξη το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας». Είναι εργάσιμη η Μεγάλη Πέμπτη. Και ο πιο πολύς κόσμος βρίσκεται στις δουλειές του. Όμως δεν βρίσκεται θέση ούτε στο πιο απομακρυσμένο ξωκλήσι να σταθείς από την πολυκοσμία, έστω και όρθιος. Και δεν είναι τυπική η παρουσία του κόσμου που προσέρχεται. Έρχεται για να αισθανθεί με τον ψαλμό ένα ρίγος να του διαπερνά το σώμα.

Η εποχή που μας οδηγεί στο Πάσχα είναι η ωραιότερη του έτους. Είναι η εποχή της άνοιξης, τότε που θα μας ξαναρθούν τα χελιδόνια. Θα ψάχνουν να βρουν, τα πιο φυγόπονα, τις περυσινές φωλιές, ενώ τα πιο μοντέρνα θα πέσουν «στο μυστρί, στο πηλοφόρι» για να φτιάξουνε καινούργιες. Θα ανθίσουνε τα αγριολούλουδα του βουνού και του κάμπου και δεν θα χορταίνει το μάτι σου να τα κοιτά. Θα παίζουν κυνηγητό οι πεταλούδες και θα κάνουν την εμφάνισή τους τα ενοχλητικά κουνούπια. Η ζωή ανασταίνεται πριν ακριβώς χτυπήσει η καμπάνα της Ανάστασης.

Φωτο: Μήτηρ Θεού (ψηφιδωτό), Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Τσακός, Αγ. Παρασκευή – Αθήνα) / wikipedia.org