Novartis – Rothschild: Παράλληλα σκάνδαλα

Υπό
JOHN GALT

Η συζήτηση και το αποτέλεσμα της διαδικασίας στη Βουλή για την υπόθεση Novartis έχει στερήσει τον ύπνο από τέσσερις υπεύθυνους δημόσιους λειτουργούς, που αποδεδειγμένα πλέον εμπλέκονται στο μεγαλύτερο σκάνδαλο στη χώρα. Σκάνδαλο που η ιστορία Βαρουφάκη ωχριά μπροστά του. Αφορά τους κ. Τσακαλώτο, Χουλιαράκη, Παπαδόπουλο (πρόεδρο του ΟΔΔΗΧ) και προφανώς και τον κ. πρωθυπουργό. Η συσχέτιση των δύο υποθέσεων είναι το αντικείμενο του σημερινού άρθρου.
Φάρμακο – Novartis: Το υπουργείο Υγείας θέλει να προμηθευτεί σε ετήσια βάση ένα πλήθος (7.300 συγκεκριμένα) φαρμάκων σε μία συγκεκριμένη τιμή. Δεσμεύεται να μην υπάρχει στη ζήτηση πρόβλημα προμηθειών. Ο κάθε ασθενής ή/και θεράπων ιατρός θα έχει το φάρμακο στην ώρα του. Ας υποθέσουμε ότι όλα τα φάρμακα είναι ένα και η τιμή του συγκεκριμένου φαρμάκου είναι μία. Η κάλυψη της συγκεκριμένης δαπάνης γίνεται στο 100% από το δημόσιο ταμείο.

Στο γραφείο του κ. πρωθυπουργού εμφανίζεται κάποιος φερέγγυος παγκοσμίως χρηματοδότης που κάνει την εξής πρόταση: Η τιμή του φαρμάκου καθορίζεται από το υπουργείο σας. Ο υπουργός Οικονομικών εξασφαλίζει με δική μου χρηματοδότηση τα αναγκαία ποσά και όχι με επιτόκιο της αγοράς (π.χ. 4%), αλλά με 2%. Αυτή η προσφορά ισχύει όσο η χώρα σας δεν δημιουργεί διαταραχές στην τιμολόγηση και των δικών μου προμηθειών σε φάρμακα. Το δάνειο δεν είναι υποχρεωτικό και υπάρχει ως πρόταση αν και εφόσον το θέλει η χώρα. Η αγορά του δημόσιου δανεισμού υπάρχει πάντοτε ως εναλλακτική επιλογή σε όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ελέγχετε τις πραγματικές ανάγκες των ελλήνων ασφαλισμένων και να επιλέγετε τον φορέα χρηματοδότησης.

Ποιος διαπραγματεύεται την τιμή; Κανένας, είναι η απάντηση. Η τιμή δεν προσδιορίζεται με βάση τη ζήτηση και την προσφορά αλλά με βάση τη μέση τιμή των τριών χαμηλότερων φαρμάκων στην αγορά. Αν, για παράδειγμα, δεν είχαμε φάρμακο και είχαμε ομόλογο, η σύγκριση θα ήταν με βάση τη μέση απόδοση των τριών καλυτέρων – χαμηλότερων κρατικών ομολόγων στην Ευρωζώνη (Γερμανία, Ολλανδία, Λουξεμβούργο).

Οι κύριοι που αναφέρθηκαν, για καθαρά προσωπικούς τους λόγους, αποφασίζουν να ακολουθήσουν μια άλλη διαδικασία. Πάνε στους χονδρεμπόρους. Γνωρίζουν ότι αυτοί εκπροσωπούν τις εταιρείες τους, ότι έχουν ίδια κίνητρα και ότι διαπραγματεύονται τιμές και εξόφληση μέρους ενός σημαντικού αλλά και δύσκολου καταλόγου (7.300 φάρμακα). Γνωρίζουν ότι κάποια από αυτά έχουν προϊστορία ή πιθανά να έχουν λήξει οι πατέντες. Κάποια άλλα διακινούνται σε ελεγχόμενα δίκτυα, καθώς επειδή είναι ακριβά και σπάνια (π.χ. για τον καρκίνο,) δεν υπάρχει και μεγάλη ευκολία να αποσυνδεθεί η τιμή της συμφωνίας από την απρόσκοπτη παροχή. Κάποια άλλα είναι, τέλος, καινούργια αλλά η τιμή τους συνδέεται με τα προηγούμενα ανταγωνιστικά φάρμακα, είτε από την ίδια εταιρεία είτε από άλλη. Για κάποια μάλιστα υπάρχει και μεγάλη οφειλή, που δεν έχει πληρωθεί και θα πληρωθεί σταδιακά.

Οι υπουργοί επιλέγουν τη μορφή της αδιαφανούς διαδικασίας αγοράς του πλήθους των φαρμάκων αντί του δανεισμού από έναν προμηθευτή;

Δανείζονται από την αγορά για να αποπληρώνουν τις προμήθειες φαρμάκων, θεωρώντας ότι είναι συμφερότερο από την επιλογή του μοναδικού προμηθευτή. Η επιλογή -αδιαφάνεια και διαίρει και βασίλευε- γίνεται σε αντίθεση με τη διαφάνεια που προσφέρει η μια σχέση. Η κυβέρνηση μπορεί να πληρώσει τις ανάγκες για φάρμακα στις επιμέρους εταιρείες που θα την προμηθεύουν, γιατί θα δανείζεται, όσο χρειάζεται, από την ανοικτή αγορά, σε καλύτερους όρους από την εξασφαλισμένη πρόταση. Αν πρέπει να πληρώσει 6 δισ. για τα φάρμακα και μπορεί να τα δανειστεί με 2%, προτιμά να τα αγοράσει επί πιστώσει και όταν έρθει η στιγμή της αποπληρωμής να ψάξει να τα βρει με κατ’ ιδίαν συμβάσεις αποπληρωμής (π.χ. θα πληρώσω τη Novartis και δεν θα πληρώσω την Pfizer). Αν, τώρα, η Novartis ή η AstraZeneca, για να συνεχίσουν να σε προμηθεύουν και να αναχρηματοδοτούν την πίστωση, απαιτούν «καλύτερες» τιμές, αυτό θα το συντονίσει ο υπουργός Υγείας με όλο τον κίνδυνο της σκανδαλολογίας.

Rothschild – επταετή ομόλογα: Ας συγκρίνουμε την αγορά των φαρμάκων με την έξοδο στις αγορές. Όπως η ικανότητα της χώρας να προμηθεύεται φάρμακα, έτσι και η δυνατότητά της να έχει πόρους για να εξυπηρετήσει τα χρέη της, έχει περιορισμό. Στην πρώτη ο περιορισμός είναι η υγεία των πολιτών, στη δεύτερη η πτώχευση. Η Βουλή, στο θέμα των φαρμάκων, κατέληξε στην άποψη ότι η πολυπλοκότητα των διαδικασιών και η αδιαφάνεια των συναλλαγών με όλους τους επιμέρους προμηθευτές ενέχει κινδύνους παραβατικότητας. Πόσο, όμως, ορθή είναι αυτή η άποψη; Η διαφάνεια των αγορών είναι πάντοτε σε όφελος του δημοσίου συμφέροντος;

Στην πρόσφατη έξοδο της χώρας στις αγορές, οι υπουργοί γνώριζαν ότι υπάρχουν δύο πηγές για να προμηθευτούν το φάρμακο (δανεισμός). Η πρώτη ήταν ένας προμηθευτής (ο ESM) που δανείζει όσα απαιτούνται εισπράττοντας μία αμοιβή (επιτόκιο 2%), αποτρέποντας την πτώχευση. Εναλλακτικά με έναν ενδιάμεσο (Rothschild), που στα γραφεία του στο Παρίσι αντιπροτείνει σύμβαση δανεισμού από τις αγορές αντί αμοιβής 3 εκατ. Οι κ. υπουργοί συμφωνούν, βγαίνουν στις αγορές με τη μεσολάβηση του καλά αμειβόμενου ενδιάμεσου και καλύπτουν τις ανάγκες τους με κόστος 3,57%, αντί 2%.

Η χώρα πλήρωσε το ίδιο φάρμακο ακριβότερα, πληρώνοντας και προμήθεια στον ενδιάμεσο. Και όσοι αμφισβητούν την προμήθεια του ενδιάμεσου (Rothschild) ας ανατρέξουν στη Διαύγεια.

Και τι έγινε; Σκάνδαλο, θα απαντήσουμε εκ των υστέρων, καθώς η επιλογή της κυβέρνησης οδήγησε τη χώρα πιο κοντά στην πτώχευση. Από την αδιαφάνεια και τη θερμοκοιτίδα της εκτός των αγορών διακίνησης των κρατικών ομολόγων περάσαμε στη θύελλα των ανοικτών αγορών. Όπως η αδιαφάνεια στο φάρμακο δημιουργεί εστίες παραβατικότητας, έτσι και η διαφάνεια των αγορών στον δημόσιο δανεισμό, βεβαιωμένα και με προμήθεια στον ενδιάμεσο, δημιούργησε εστίες σκανδάλου.

Η απόφαση της κυβέρνησης, χωρίς την έγκριση των βασικών μας εταίρων, να βγούμε στην αγορά των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης για μια προμήθεια 3 εκατ. άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Η ΕΚΤ δεν μπορεί να κρατάει ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για την εξασφάλιση του χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Θα ζητήσει νέες εξασφαλίσεις. Ο ESM θα υποχρεωθεί να γράψει κεφαλαιακές ζημιές. Η αποτίμηση είναι αγοραία πλέον. Ο ESM, επιπρόσθετα, δεν θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τη χώρα με εκτός αγοράς επιτόκια. Τέλος το 1,86%. Οι ενδιάμεσοι, αν θελήσουμε να συνεχίσουμε να βγαίνουμε, θα συντονιστούν και είτε θα ζητούν μεγαλύτερες προμήθειες είτε θα εισηγούνται ακριβότερο δανεισμό. Τα αναγκαία πρωτογενή πλεονάσματα θα ξεπεράσουν το 3,5%, καθώς οι υπολογισμοί αναχρηματοδότησης θα γίνονται με τις τρέχουσες αποδόσεις. Τα μέτρα για δημοσιονομική στήριξη του πρωτογενούς πλεονάσματος θα βαθαίνουν την ύφεση, σε άμεσο επίπεδο με την εφαρμογή του «κόφτη». Οι συζητήσεις στα Μέσα Ενημέρωσης θα επανέλθουν στην εποχή του Grexit. Και, τέλος, οι εμπορικές τράπεζες θα επανέλθουν στα στάδια των πρώτων ημερών της περιόδου των capital controls.

Και όλα αυτά γιατί; Για να προμηθευτούμε ένα φάρμακο από τις αγορές, που δεν το έχουμε ανάγκη, ή για να εξασφαλίσουμε μία προμήθεια στον ενδιάμεσο;