Η αντιμετώπιση των τουρκικών παραβάσεων και παραβιάσεων στο Αιγαίο και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο

Υπό του
Δρος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΟΥΝΑΡΗ
Εμπειρογνώμονος Πρεσβευτού ε.τ.,
Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (F.U. Berlin)

Η Τουρκία, τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο -περιοχές Καστελλόριζου και παρακείμενων μικρονησίδων-, κατά παράβαση όλων των διεθνών κανόνων, δεν δέχεται ούτε αναγνωρίζει το δικαίωμα των ελληνικών νησιών να έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ ισχυριζόμενη ότι τα νησιά αυτά συνιστούν μια ειδική περίπτωση, όπως επίσης δεν δέχεται την κυριαρχία της Ελλάδας επί σειράς μικρονησίδων και βράχων στην περιοχή αυτή, κάτι που ρητώς αναφέρεται σε διεθνείς συμβάσεις, όπως στη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης του 1923, στις ιταλοτουρκικές συμφωνίες του 1932 για τη Δωδεκάνησο, όπου με βάση την αρχή της διαδοχής των κρατών οι συμβάσεις του 1932 δεσμεύουν πλέον την Τουρκία και την Ελλάδα, αφού με βάση τη Συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία το 1947 τα νησιά αυτά έχουν περιέλθει στην Ελλάδα.

Μία παραδοχή των τουρκικών θέσεων θα είχε ως συνέπεια το μισό Αιγαίο να περιέλθει στην Τουρκία, να ευρίσκονται τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου πάνω σε τουρκική υφαλοκρηπίδα και να μην υπάρχουν κοινά θαλάσσια σύνορα 23 ν.μ. υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, αφού ακόμη και αν ληφθεί υπόψη σε μια οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο το Καστελλόριζο, χωρίς όμως την μικρή νήσο Στρογγύλη, δεν μπορούν να υπάρχουν κοινά σύνορα υφαλοκρηπίδας Ελλάδος – Κύπρου και ελαττώνονται κατά πολύ τα κοινά σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Η όλη κατάσταση δυναμιτίζεται με τις παράλογες τουρκικές θέσεις περί γκρίζων ζωνών, κάτι που δεν στηρίζεται στο διεθνές δίκαιο.

Στη συνέχεια οι παράλογες τουρκικές θέσεις αφορούν τo FIR Αθηνών, τις περιοχές έρευνας και διάσωσης (search and rescue) και τη δυνατότητα της Ελλάδος να επεκτείνει τα 6 και 10 ν.μ. στις θαλάσσιες και εναέριες αιγιαλίτιδες ζώνες της μέχρι τα 12 ν.μ., κάτι που έχουν κάνει σχεδόν όλα τα υπόλοιπα παράκτια κράτη. Φαινομενικά, οι παραβάσεις και παραβιάσεις αυτές και γενικά η ανθελληνική πολιτική της Τουρκίας φαίνεται να προέρχονται μόνο από τον τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν. Στην πραγματικότητα, όμως, στους ενορχηστρωτές της τουρκικής αυτής πολιτικής συγκαταλέγεται και η αντιπολίτευση της Τουρκίας.

Εν πάση περιπτώσει, προς αντιμετώπιση της επιθετικής αυτής τακτικής της Τουρκίας, θα πρέπει η Ελλάδα να προβεί στα κάτωθι μέτρα:

α) Να υιοθετήσει κλείσιμο κόλπων με ευθείες γραμμές βάσεως μέχρι 24 ν.μ., σύμφωνα με το άρθρο 10 της Σύμβασης ΔΘ (Δικαίου Θαλάσσης) του 1982.

β) Επέκταση της θαλάσσιας και εναέριας αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ., σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης ΔΘ, που, όπως αναφέραμε προηγουμένως, έχουν κάνει πλέον όλα τα παράκτια κράτη του κόσμου.

γ) Να υιοθετήσει συνορεύουσα ζώνη μέχρι 24 ν.μ., σύμφωνα με τα άρθρα 33 και 303 της Σύμβασης ΔΘ.

δ) Να διεθνοποιήσει το θέμα της ανοιχτής θάλασσας του Μαρμαρά, την οποία η Τουρκία θεωρεί, παρανόμως, εσωτερικά της ύδατα.

ε) Να εφαρμόσει το σύστημα των ευθειών γραμμών βάσεως, σύμφωνα με το άρθρο 7 της Σύμβασης ΔΘ για μέτρηση της αιγιαλίτιδας ζώνης.

στ) Να εφαρμόσει πλήρως για όλα τα συνορεύοντα με την Ελλάδα παράκτια κράτη, χωρίς ουδεμία εξαίρεση, τον ν. 4001/2011 για τη διενέργεια εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πόρων της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, χωρίς προηγούμενη οριοθέτηση, με παράλληλη γνωστοποίηση στον ΓΓ του ΟΗΕ των συντεταγμένων των θαλασσίων ζωνών της.

ζ) Να υιοθετήσει ΑΟΖ, σύμφωνα με τα άρθρα 55, 56, 57, 60 της Σύμβασης ΔΘ.

η) Να εφαρμόσει επακριβώς ό,τι προβλέπεται στη σύμβαση του ΔΘ του 1982 για τα παρανομούντα σκάφη στις θαλάσσιες ζώνες της.

θ) Να καταγγείλει η Ελλάδα σε όλα τα κράτη και στους διεθνείς οργανισμούς την τουρκική πρακτική και προκλητικότητα.

ι) Να διεθνοποιήσει την καταπάτηση από την Τουρκία των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Ίμβρο, στην Τένεδο και στην Κωνσταντινούπολη.

κ) Να απαγορεύσει κάθε διέλευση από την αιγιαλίτιδα ζώνη της Ελλάδος τουρκικής ή τουρκικών συμφερόντων εξέδρας άντλησης πετρελαίων στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα, διότι μια τέτοια διέλευση έρχεται σε αντίθεση με την αβλαβή διέλευση.

λ) Να προβεί σε οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με την Κύπρο. μ) Να καταγγείλει από κοινού με την Κυπριακή Δημοκρατία την καταπάτηση των δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων στα Κατεχόμενα.

μ) Να καταγγείλει την καταστροφή των νεκροταφείων των Ελλήνων Μικρασιατών στη μαρτυρική γη της Μικράς Ασίας.

ν) Να καταγγείλει τη λιπασματοποίηση των οστών των πεσόντων ελλήνων στρατιωτών στα μέτωπα της Μικράς Ασίας.

Μετά τα τελευταία γεγονότα της «μη εσκεμμένης» σύγκρουσης του τουρκικού πολεμικού με το ελληνικό σκάφος του Λιμενικού Σώματος στα Ίμια φαίνεται ότι η μόνη λύση στις τουρκικές προκλήσεις είναι η εφαρμογή εκ μέρους της Ελλάδος της ρήτρας της ανταπόδοσης, την οποία προβλέπει το διεθνές δίκαιο, σε απάντηση επιθετικής ενέργειας και την οποία δεν έχει ακόμη δεχθεί η Τουρκία. Κάτι τέτοιο βέβαια θα οδηγούσε σε άλλες καταστάσεις, κάτι που απευχόμεθα. Από την άλλη μεριά, οι παραινέσεις των ΗΠΑ και των ευρωπαίων «εταίρων» μας προς την Τουρκία δεν νομίζουμε ότι μπορούν να νουθετήσουν τη γείτονα χώρα και πέφτουν στο κενό.

Νομίζουμε ότι είναι καιρός πλέον να ανταποκριθεί η Τουρκία στην ειρηνική ελληνική πρόταση για επίλυση της μοναδικής νομικής διαφοράς για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, με βάση τη Σύμβαση του Δικαίου Θαλάσσης του 1982, η οποία -κατά γενική ομολογία- συνιστά πλέον διεθνές εθιμικό δίκαιο, δεσμεύον την Τουρκία και να αφήσει κατά μέρος τις προσπάθειές της να πετύχει την αναγνώριση της ρήτρας των ειδικών περιστάσεων για την οριοθέτηση των μεταξύ της και της Ελλάδος θαλασσίων ζωνών, όπως επίσης και να αφήσει κατά μέρος τις περιπλανήσεις της στην πάλαι ποτέ οθωμανική ιστορία.