Νέα ανακεφαλαιοποίηση στον ορίζοντα, νέα ευκαιρία για δημόσιο έλεγχο των τραπεζών

Του
ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ
Διδάκτορα Οικονομικών,
Υπεύθυνου Οικονομικής Πολιτικής της Λαϊκής Ενότητας

Το μίνι κραχ στις διεθνείς χρηματαγορές, που πιθανολογείται ως προάγγελος νέας κρίσης εξαιτίας της νέας χρηματοπιστωτικής «φούσκας» στα ισχυρά καπιταλιστικά κέντρα, κυρίως ΗΠΑ και ΕΕ, εντείνει το αρνητικό κλίμα στις οικονομίες, ιδιαίτερα στις αδύναμες, όπως η ελληνική. Ήδη η θρυλούμενη έξοδος στις αγορές αναβάλλεται λόγω ανόδου των επιτοκίων, ενώ υπάρχει πρόσθετη πίεση μείωσης της αξίας των τραπεζικών μετοχών, εντείνοντας την ανάγκη κεφαλαιακής στήριξής τους για να κλείσει ταυτόχρονα και η μεγάλη τρύπα των «κόκκινων» δανείων ύψους 100 δισ.

Τα stress tests κυοφορούν νέα ανακεφαλαιοποίηση
Τα λεγόμενα «stress tests» των τραπεζών (έλεγχος βιωσιμότητας), εντός του Φεβρουαρίου, φέρνουν στο προσκήνιο όλο το πακέτο των ανοικτών θεμάτων των τραπεζών («κόκκινα» δάνεια, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, χρηματοδότηση οικονομίας), καθώς και τον ιδιοκτησιακό έλεγχο των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.

Η πολιτική εκκαθάρισης των «κόκκινων» δανείων, με αρπαγή των λαϊκών περιουσιών, εκτός από μέτρο κοινωνικά ανάλγητο είναι και οικονομικά αναποτελεσματικό (λόγω μεγάλης υποτίμησης των παγίων) και δεν διασφαλίζει τελικά τη βιωσιμότητα των τραπεζών.

Η ανάγκη μιας νέας «αιμοδοσίας» κεφαλαίων, είτε με απ’ έξω νέα ανακεφαλαιοποίηση (bail-out) είτε εκ των έσω, με «κούρεμα» καταθέσεων (bail-in), διαφαίνεται αναπόφευκτη.

Η κυβέρνηση και οι συναρμόδιοι υπουργοί, και ειδικότερα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, που έχει την πολιτική ευθύνη χειρισμού των τραπεζών, έρχονται μια ακόμα φορά ενώπιον κρίσιμων επιλογών. Θα προχωρήσουν σε επιλογές που θα είναι υπέρ των τραπεζιτών και «αρπακτικών» funds, επιμένοντας στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και πετώντας στον δρόμο χιλιάδες οικογένειες, προκειμένου να στηριχτεί η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών;

Η εναλλακτική επιλογή, που εξυπηρετεί πάλι τα ίδια συμφέροντα, είναι η συγκέντρωση των «κόκκινων» δανείων σε μια «bad-bank» -μια λύση που συζητιέται ευρέως- με τη χρήση δημόσιων πόρων (20 δισ. από το υπόλοιπο του δανείου του τρίτου Μνημονίου). Μια τέτοια επιλογή, παρότι εξυπηρετεί ξένους και εγχώριους τοκογλύφους και funds που ελέγχουν σήμερα τις τράπεζες, θα αποτελέσει νέα, ωμή πρόκληση προς τον ελληνικό λαό.

Νέα ευκαιρία επιβολής δημόσιου ελέγχου στις τράπεζες
Ωστόσο υπάρχει και μια τρίτη επιλογή. Να γίνει υποχρεωτική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών και να περάσει ο έλεγχός τους στο Δημόσιο. Το λαϊκό συμφέρον επιτάσσει μια τέτοια λύση, χρησιμοποιώντας μέρος από το μαξιλαράκι του τρίτου δανείου, ώστε οι τέσσερις συστημικές τράπεζες να περάσουν στον δημόσιο έλεγχο.

Ο ελληνικός λαός πλήρωσε ως τώρα 40 δισ. για να κρατηθούν οι τράπεζες όρθιες, αλλά δυστυχώς ξεπουλήθηκαν… μπιρ παρά σε ξένους τραπεζίτες και σήμερα χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά χάνουν τα σπίτια τους από εγχώρια και ξένα «αρπακτικά» των αγορών έναντι πινακίου φακής (μόλις στο 3% της αξίας τους, όπως έγινε πρόσφατα).

Τα απαιτούμενα κεφάλαια για να περάσουν οι τράπεζες στον δημόσιο έλεγχο δεν είναι πολλά. Εκτιμώνται γύρω στα 8-9 δισ. ευρώ (περίπου 1,2 δισ. για Εθνική, 1,8 δισ. για Alpha, 2,9 δισ. για Πειραιώς και περί τα 2,5 δισ. για Eurobank) και μπορούν να καλυφθούν από τα υπόλοιπα 20 δισ. περίπου του τρίτου δανείου της «τρόικας».

Αυτό που χρειάζεται είναι μόνο πολιτική βούληση, που θα έχει ως άξονα την προστασία της λαϊκής κατοικίας, τη χρηματοδότηση των βιώσιμων επιχειρήσεων, την αύξηση των θέσεων εργασίας, τη βελτίωση εργατικών αμοιβών και συντάξεων και τη γενικότερη παραγωγική ανόρθωση της οικονομίας της χώρας.

Λύση υπάρχει. Πολιτική βούληση υπάρχει;