Ευρωσκεπτικισμός και πραγματικότητα

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Το 2017 αξιολογήθηκε αρχικά ως έτος πανικού. Η χρονιά που θα κρινόταν το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Είχαν προηγηθεί τα σοκ από την εκλογή Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες -που, κατά δυσερμήνευτο και πάντως όχι λειτουργικό τρόπο, κάποιοι επέλεξαν να χαρακτηρίσουν, πρόδηλα με βάση τη δική τους ατζέντα προτεραιοτήτων, ως πισωγύρισμα στη διεθνή τάξη πραγμάτων- και την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καίριο πλήγμα, που συνιστά σε κάθε περίπτωση ακρωτηριασμό της ευρωπαϊκής ιδέας.

Οι ως άνω αιφνιδιασμοί προϊδέαζαν για τα χειρότερα τους μέχρι πρότινος αναλυτές, που αποκομμένοι από τον πραγματικό κόσμο είχαν θέσει δικούς τους στόχους κανονικότητας και θεσμικής τελείωσης για το ευρωπαϊκό σχέδιο. Τα εκλογικά ωστόσο αποτελέσματα σε Ολλανδία και Γαλλία διέψευσαν τις «Κασσάνδρες» και τους καταστροφολόγους, που με περισσή ευκολία είχαν μετακινηθεί στο άλλο άκρο βεβαιότητας ως προς τις συντελούμενες συνέπειες. Σε σημείο μάλιστα που με περισσή αφέλεια οι κάθε είδους επιπόλαιοι κριτές επανέρχονται για να προδικάσουν ότι η κρίση λαϊκισμού ξεπεράστηκε και οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις ηττήθηκαν. Είναι όμως έτσι;

Η πραγματικότητα δείχνει εκ νέου να διαψεύδει τα αβασάνιστα αυτά συμπεράσματα. Στην Τσεχία επανεξελέγη Πρόεδρος ένας γηραιός πολιτικός, με κριτική ματιά έναντι της Ευρώπης και πρόσφατων κοινοτικών πολιτικών, όπως αυτή της Μετανάστευσης. Στην Αυστρία και τη Βουλγαρία, κόμματα που βρίσκονται στο άκρο του δεξιού τόξου συμμετέχουν με καίρια υπουργεία στις κυβερνήσεις. Και από κοντά οι στενές σχέσεις με τη Ρωσία του Πούτιν. Στην Ιταλία, το ευρωσκεπτικιστικό Κόμμα των Πέντε Αστέρων δείχνει να διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στις δημοσκοπήσεις, η Ουγγαρία και η Πολωνία κινούνται σε τροχιά σύγκρουσης με τα ευρωπαϊκά όργανα ενώ και στη Ρουμανία υπερψηφίζονται νόμοι αντίθετοι με τις κοινοτικές προειδοποιήσεις. Από κοντά και η σχετική κινητικότητα σε σκανδιναβικές χώρες. Εξελίξεις που, αναμφισβήτητα, σηματοδοτούν προβληματισμό, εν όψει μάλιστα των ευρωεκλογών του Μαΐου του 2019.

Οι διαμορφούμενες συνθήκες δεν είναι και οι πλέον ενθαρρυντικές. Δεν είναι όμως και μη αναστρέψιμες. Καταγράφουν μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Και σίγουρα δεν προσφέρεται για υπεραπλουστεύσεις. Στην κατεύθυνση αυτή δεν μπορούν να δαιμονοποιούνται ως ευρωσκεπτικιστές όσοι έχουν κριτική θεώρηση έναντι συγκεκριμένων κοινοτικών πολιτικών και επιλογών και να εκχωρούνται στο αντιευρωπαϊκό στρατόπεδο. Ούτε και να υποστηρίζονται άκριτα πολιτικές και επιλογές που έχουν κοστίσει τραυματικά στην ευρωπαϊκή προοπτική, όπως οι σχετικές με το Προσφυγικό και τη Μετανάστευση. Ούτε και να αγνοούνται τα προβλήματα των ευρωπαίων πολιτών στην καθημερινότητα και την οικονομία της. Η δέσμευση εξάλλου για τη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και την πρόοδό τους ήταν αυτή πάνω στην οποία δημιουργήθηκε το κοινοτικό οικοδόμημα.

Και είναι αυτοί οι ίδιοι πολίτες που το στήριξαν και το ανέδειξαν. Και είναι αυτοί ακριβώς που θα αποφασίσουν για την τύχη του.