Το σκάνδαλο Novartis και οι κουκουλοφόροι της διαπλοκής
Του
ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ
Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Η υπόθεση Novartis, εξαιτίας τόσο των πολιτικών προσώπων που φαίνονται να ενέχονται στο κατηγορητήριο όσο και των τεράστιων οικονομικών επιπτώσεων του σκανδάλου, κλονίζει κυριολεκτικά το πολιτικό σύστημα, γι’ αυτό και η περίοδος που θα ακολουθήσει θα σηματοδοτηθεί από έντονες κομματικές συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις.
Πέραν όμως της κρίσιμης, της βαρύνουσας πολιτικής και οικονομικής του σπουδαιότητας, το σκάνδαλο Novartis έχει δύο δεσπόζουσας σημασίας διαστάσεις:
– Η πρώτη αφορά την ηθική πλευρά του ζητήματος. Γιατί στο επίκεντρο βρίσκεται το πλέον κρίσιμο πεδίο της ανθρώπινης ύπαρξης, η υγεία και η επιβίωση του ατόμου. Μέσω των σκανδάλων στον τομέα της Υγείας εμπορευματοποιείται η ίδια η ζωή, το δικαίωμα της διασφάλισης του ατόμου, προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει την ασθένεια. Γι’ αυτό και η υπονόμευση ή και ακύρωση στην πράξη του δικαιώματος αυτού αποτελεί έγκλημα, που βρίσκεται πολύ πέραν των υλικών αγαθών και των θεσπισμένων κανόνων και νόμων.
– Η δεύτερη διάσταση του σκανδάλου αυτού έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι η διαπλοκή και η διαφθορά έχουν αποκτήσει διεθνιστικό – θεσμοποιημένο χαρακτήρα. Αυτή ακριβώς η παγκοσμιοποιημένη διάσταση της διαφθοράς και της διαπλοκής των συμφερόντων αποτελεί σήμερα οργανικό στοιχείο του νεοφιλελεύθερου χρηματοπιστωτικού μοντέλου, δομικό στοιχείο της λειτουργίας και της αναπαραγωγής του. Δεν πρόκειται απλώς για μια απλή συναλλαγή και εξαγορά που συντελείται μεταξύ μεγάλων επιχειρήσεων και πολιτικών. Στη βάση αυτής της διαδικασίας, τόσο ο άκρατος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων όσο και η υποταγή της πολιτικής και των κυβερνήσεων στην κυριαρχία των οικονομικών συμφερόντων αποδεικνύουν ότι η διαφθορά, η συναλλαγή και η διαπλοκή αποτελούν απόλυτα αναγκαίους-λειτουργικούς όρους για τη διεύρυνση και αναπαραγωγή των συμφερόντων των μεγάλων επιχειρήσεων.
Από την οπτική, συνεπώς, του συστήματος, οι πράξεις και οι διαδικασίες αυτές συνιστούν μια κανονικότητα και νομιμοποιούνται ως αναγκαίοι λειτουργικοί μηχανισμοί για τη διεύρυνση του κέρδους.
Novartis: Διεθνοποιημένο σκάνδαλο
Η Novartis ανήκει πράγματι σ’ αυτήν ακριβώς τη διεθνοποιημένη δομή της διαφθοράς και της συναλλαγής.
Όλα ξεκίνησαν από τις ΗΠΑ, από τους «ναούς» των χρηματιστηρίων. Εκεί, μέσω ειδικών ελέγχων, που εκτελούνται για την ίδια τη διασφάλιση των μετόχων των μεγάλων επενδυτικών ομίλων, διαπιστώθηκε η υπερσυσσώρευση κερδών από τη Novartis, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις και οδήγησε σε ειδικές έρευνες των αμερικανών αρχών. Η υπόθεση δηλαδή ξεκίνησε από σύγκρουση επιχειρηματικών συμφερόντων.
Στην επόμενη φάση το πεδίο της έρευνας μεταφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γεγονός και μόνο ότι η Novartis τα τελευταία χρόνια διπλασίασε τον τζίρο και τα κέρδη της και στο πλαίσιο του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ στοχοποιήθηκε ευθέως, γιατί η άνοδος της αξίας των μετοχών της επηρέαζε το αμερικανικό χρηματιστηριακό σύστημα.
Πώς βρέθηκε όμως η Ελλάδα στο επίκεντρο αυτής της έρευνας; Αφετηρία είναι το γεγονός ότι οι τιμές των φαρμάκων στην Ευρώπη καθορίζονται από τον μέσο όρο των τιμών που ισχύουν σε πέντε, επιλεχθείσες γι’ αυτήν τη στάθμιση, ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων βρίσκεται η Ελλάδα.
Συνεπώς, μια αύξηση των τιμών στην Ελλάδα -και πιθανώς και σε κάποια άλλη χώρα από τις πέντε- θα επηρέαζε σημαντικά τις τιμές πώλησης σ’ ολόκληρη την Ευρώπη… Ίσως εδώ, στη χώρα μας, θεωρήθηκε από τους ειδικούς της Novartis ότι υπάρχει κτηθείσα εμπειρία από την εποχή του Χρηματιστηρίου, των εξοπλιστικών, των Ολυμπιακών, ώστε οι φορείς της συναλλαγής και της διαφθοράς να λειτουργούν χωρίς να φοβούνται αποκαλύψεις και τιμωρίες. Άλλωστε το σύστημα της διαπλοκής και το εντεταλμένο κομματικό-πολιτικό προσωπικό αποτελούσαν ασφαλείς εγγυήσεις για την πλήρη κάλυψη και προστασία κάθε ανομίας.
Φυσικά η έρευνα δεν ξεκίνησε μόλις πρόσφατα, όπως διατείνονται ορισμένοι καλοθελητές. Ήδη τον Δεκέμβριο του 2016 είχε διαβιβάσει ο Σταύρος Κοντονής στην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Ξένη Δημητρίου δημοσιεύματα που αφορούσαν το σκάνδαλο των υπερτιμολογήσεων της Novartis και την ενδεχόμενη σύνδεσή του με τον χρηματισμό δημοσίων λειτουργών. Και στην έρευνα αυτή υπήρξε συμμετοχή και συνεργασία των αμερικανικών αρχών και του FBI.
Ήδη σε έφοδο στα γραφεία της Novartis, έπειτα από εισαγγελική εντολή, βρέθηκαν στοιχεία που αφορούσαν 4.000 γιατρούς που συνταγογραφούσαν κατ’ εντολήν φάρμακα της Novartis, ενώ η έρευνα αποκάλυψε ένα ολόκληρο κύκλωμα -σε πυραμιδική μάλιστα ιεραρχική διάταξη- που ξεκινούσε από κρατικούς λειτουργούς, μέλη επιτροπών, γενικούς γραμματείς υπουργείων και ολοκληρωνόταν με κορυφαία πολιτικά πρόσωπα… Κι όλη αυτή η άρτια, επιστημονικώς οργανωμένη δραστηριότητα ασκείτο αδιαλείπτως, με κορύφωση τα χρόνια των Μνημονίων, από το 2006…
Πανικός και θεωρίες συνωμοσίας
Δεν υπάρχει συνεπώς καμιά συνομωσία. Δεν οργάνωσε η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με το FBI, χειραγωγώντας μάλιστα τη δικαιοσύνη, κάποιο σκοτεινό σχέδιο προκειμένου να εξοντώσει τους πολιτικούς της αντιπάλους. Πρόκειται για μια διεθνή έρευνα που διακτινίζεται σε 12 τουλάχιστον χώρες και διεξάγεται επίσημα από τις κρατικές και δικαστικές αρχές των χωρών αυτών. Θα πρέπει επιπρόσθετα να επισημάνουμε ότι ήδη η Novartis έχει καταδικαστεί από τις αρχές των ΗΠΑ και έχει καταβάλει ως αποζημίωση (μέσω εξωδικαστικού συμβιβασμού) ποσόν 500 εκατ. δολαρίων το 2005.
Ασφαλώς το πολιτικό βάρος του σκανδάλου Novartis είναι τεράστιο, καθώς στη χώρα μας ενέχονται και υψηλά πολιτικά πρόσωπα. Απαιτείται συνεπώς ψυχραιμία, νηφαλιότητα, αντικειμενική κρίση των γεγονότων, αποστασιοποίηση από κομματικές ή ιδεολογικές δουλειές. Όμως αυτήν τη στάση θα πρέπει να τηρήσουν πριν απ’ όλους όσοι ενέχονται στο κατηγορητήριο. Η αλήθεια και η αντικειμενικότητα αποτελεί το καλύτερο υπερασπιστικό τους επιχείρημα προκειμένου να αποδείξουν τον ισχυρισμό τους ότι είναι αθώοι.
Αντίθετα, οι ύβρεις, οι παλικαρισμοί, οι ανοικτές απειλές που εκτοξεύονται κατά των προσώπων που παρουσιάζουν με τις μαρτυρίες τους στοιχεία της υπόθεσης αποκαλύπτουν αδικαιολόγητο πανικό και ενοχικά συμπτώματα.
Η υπερασπιστική γραμμή των πολιτικών προσώπων που αναφέρονται στο κατηγορητήριο κινείται σε δύο γραμμές. Η πρώτη αποσκοπεί στη μετατροπή της εισαγγελικής έρευνας σε μια κατασκευασμένη, φανταστική συνωμοσία. Η δεύτερη επικεντρώνεται στην πλήρη απαξίωση των μαρτυρικών καταθέσεων, ενώ οι απειλές που εξαπολύονται εναντίον των μαρτύρων αποτελούν έναν ευθύ και ανοικτό εκβιασμό και εκφοβισμό ώστε να αναγκασθούν να σιωπήσουν.
Γι’ αυτούς όμως τους προστατευόμενους, με βάση τον ν. 4254/2014 που ψήφισε η συγκυβέρνηση Αντ. Σαμαρά – Ευ. Βενιζέλου, μάρτυρες ούτε το ακαταδίωκτο υφίσταται ούτε η απόκρυψη της πραγματικής τους ταυτότητας, εάν αποδειχθεί το ψευδές των μαρτυριών τους.
Οι ενεχόμενοι -με βάση την εισαγγελική έρευνα- πολιτικοί δεν έχουν συνεπώς κανέναν λόγο να απειλούν και να εκφοβίζουν τους μάρτυρες, εκτός και εάν επιδιώκουν να λειτουργήσει για άλλη μια φορά η γνωστή ομερτά.
Ασφαλώς με τις μαρτυρίες και τις αποκαλύψεις αυτές -που θα πρέπει πάντως να αποκαλυφθεί και να στοιχειοθετηθεί η αλήθεια τους- κλονίζεται ένα ολόκληρο καθεστώς, μια συστημική δομή εξουσίας, που θεωρεί τον εαυτό της πραγματικό ιδιοκτήτη της κυβερνητικής-κρατικής εξουσίας και των θεσμών. Για πολλά χρόνια έχει διασφαλίσει το καθεστώς αυτό το ακαταδίωκτο, κινείται πέραν των νόμων και διαθέτει ένα πολυπλόκαμο δίχτυ προστασίας, που διασφαλίζει σ’ αυτό την πλήρη ασυδοσία και κάλυψη.
Μέχρι σήμερα, όλες σχεδόν οι υποθέσεις των σκανδάλων είτε παρεγράφησαν, είτε τελματώνουν και ξεχνιούνται μέσα από πολύχρονες-ατέρμονες διαδικασίες, είτε καταλήγουν στην αθώωση των κατηγορηθέντων, λόγω έλλειψης στοιχείων…
Το σύστημα της διαπλοκής και οι πολιτικοί-κομματικοί του εκπρόσωποι διαθέτουν δύο πανίσχυρα όπλα:
Το πρώτο αφορά τους ελεγχόμενους θύλακες στο εσωτερικό της δικαστικής εξουσίας, θύλακες που ενεργοποιούνται «όταν η περίστασις το απαιτεί»…
Το δεύτερο όπλο αφορά τους μηχανισμούς προπαγάνδας, τα συστημικά ΜΜΕ, που αναλαμβάνουν τα ίδια τον ρόλο του συνηγόρου, υπερασπιζόμενα μετά πάθους τους ενοχοποιούμενους πολιτικούς και κομματικούς παράγοντες που ανήκουν στο σύστημα, ενώ ταυτόχρονα επιτίθενται λυσσαλέα σ’ όποιον τολμήσει να διατυπώσει μια αντικειμενική γνώμη.
Η διαπλοκή και οι προπαγανδιστικοί της μηχανισμοί δεν είναι μόνο φορείς και αυτουργοί σκανδάλων και διαφθοράς. Επιδιώκουν ταυτόχρονα να διαδραματίζουν τον ρόλο του πλυντηρίου των σκανδάλων και των προσώπων που ενέχονται σ’ αυτά, επιβάλλοντας τελικώς τον δικό τους «νόμο», το δικό τους «δίκαιο», το δικό τους «σύνταγμα»… Ο κόσμος της διαπλοκής και οι φορείς του κινούνται στο σκότος, πίσω από το επίσημο θεσμικό-δικαιικό δημοκρατικό πλαίσιο, το οποίο επιδιώκουν να ακυρώσουν και να καταπατήσουν όταν τα συμφέροντα και οι άνομες εξουσίες τους κινδυνεύουν.
Οι κουκούλες της διαπλοκής
Ο κόσμος αυτός της οικονομικοπολιτικής διαπλοκής, που δρα κρυπτόμενος και καλυπτόμενος από τις παραεξουσίες που έχει ο ίδιος διαμορφώσει, είναι οι πραγματικοί κουκουλοφόροι, που οδήγησαν τελικώς μια χώρα και τον λαό της στην καταστροφή. Φορώντας τις κουκούλες των σωτήρων ιδιοποιήθηκαν με παράνομες μεθόδους τον πλούτο της χώρας, κερδοσκόπησαν, αρνήθηκαν να καταβάλουν τους φόρους τους και διοχέτευσαν τα άνομα κέρδη τους στους «παραδείσους» της ατιμωρησίας.
Τις ίδιες κουκούλες φορούσαν όταν οδηγούσαν τη χώρα στα Μνημόνια και στην καταστροφή, όταν σε αγαστή συνεργασία και ομοθυμία με τους δανειστές διέλυσαν την παραγωγική και κοινωνική δομή της χώρας.
Κι είναι πάλι αυτοί οι ίδιοι που φορούν και τώρα τις κουκούλες των απελευθερωτών και θέλουν να πετύχουν τη μεγάλη παλινόρθωση, να πάρουν την ιστορική ρεβάνς, για να ξαναστήσουν στην παλιά του θέση το σύστημα της διαπλοκής και της διαφθοράς. Ένα σύστημα που, όπως συνέβη πολλές φορές στο παρελθόν, θα αντιμετωπίζει περιπτώσεις όπως της Ζήμενς και της Novartis, των λιστών της φοροδιαφυγής ως ασήμαντες λεπτομέρειες που δεν αξίζουν προσοχής…
Δυστυχώς, όμως, για όλους αυτούς, που εξακολουθούν με θράσος να παριστάνουν ακόμα και σήμερα τους τιμητές, οι κουκούλες τους είναι πια διάτρητες από την πολυετή χρήση… και τους αφήνουν παντελώς ακάλυπτους… Έκθετους στην κρίση των πολιτών και της ελληνικής κοινωνίας, που δεν ανέχονται πλέον τον εμπαιγμό από εκείνους που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή.