Αριστερή υποστύλωση στη δεξιά παλινόρθωση
Του
ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ
Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Όταν οι ιστορικές εξελίξεις οδηγούνται σε ακρότατα όρια, όταν οι κυρίαρχες οικονομικοκοινωνικές και πολιτικοϊδεολογικές αντιθέσεις εμφανίζονται γυμνές στο προσκήνιο -απαλλαγμένες από προσχήματα και καλλωπισμούς-, τότε αποκαλύπτεται σ’ όλη την έκτασή της και το βάθος της η πραγματική ταυτότητα και στρατηγική των φορέων ενός πολιτικού συστήματος.
Η εποχή των Μνημονίων, τα ακραία-νεοφιλελεύθερα προγράμματα, ο οικονομισμός και η μέθοδος της κοινωνικής μηχανικής, που λειτούργησαν ως ο κυρίαρχος ιδεολογικός-πολιτισμικός λόγος για τη νομιμοποίηση των μνημονιακών προγραμμάτων, υπήρξαν καταλυτικοί παράγοντες για τα πρόσωπα και τους κομματικούς φορείς του πολιτικού μας συστήματος.
Η ΝΔ μετατοπίσθηκε σε πλέον άκρατες – συντηρητικές περιοχές του πολιτικού φάσματος και ενσωματώθηκε πλήρως στο νεοφιλελεύθερο πρότυπο και σε όλες τις αγοραίες-αντικοινωνικές πτυχές του. Το νεοφιλελεύθερο κοσμοείδωλο επιβάλλει τις αντιλήψεις, τις αρχές και τις αξίες του στα κόμματα και τα πρόσωπα που το υπηρετούν, κι όχι το αντίστροφο.
Από την άποψη αυτή, η ΝΔ δεν μετατράπηκε σε μια ακροδεξιά-υπερσυντηρητική παράταξη λόγω των επιλογών του Αντ. Σαμαρά ή της εισπήδησης της χουντικής Ακροδεξιάς του ΛΑΟΣ στη ΝΔ, ούτε ακόμα εξαιτίας μιας λανθασμένης πολιτικής που ακολουθεί σήμερα ο Κυρ. Μητσοτάκης.
Η πλήρης ενσωμάτωση της ΝΔ στο νεοφιλελεύθερο-αγοραίο πρότυπο αποτέλεσε τον ιστορικό καταλύτη που διαμόρφωσε σε σύντομο χρονικό διάστημα τη σημερινή της ταυτότητα και την πολιτική της.
Ασφαλώς, το πλέον χαρακτηριστικό υπόδειγμα των κοσμογονικών αυτών αλλαγών αποτελεί στη χώρα μας το ΠΑΣΟΚ. Συνιστά, ίσως, το πιο εναργές αλλά και το πιο άκρατο παράδειγμα της κατάρρευσης ενός προοδευτικού-σοσιαλιστικού κόμματος, που συντελέσθηκε όταν αυτό απεμπόλησε την πολιτικοϊδεολογική του ταυτότητα και περιφρόνησε την ίδια την κοινωνική του βάση προκειμένου να διατηρηθεί στην εξουσία, υπηρετώντας ακόμα και τις πλέον άκρατες νεοφιλελεύθερες-μνημονιακές πολιτικές.
Η ιδιότυπη ασυλία του ΚΚΕ
Εάν όμως επεκτείνουμε την οπτική μας σ’ όλο το εύρος του πολιτικού-κομματικού φάσματος θα διαπιστώσουμε ότι η κριτική ανάλυση περιλαμβάνει και γκρίζες ζώνες, δηλαδή περιοχές και κόμματα που βρίσκονται στο απυρόβλητο, που τελούν σε μια ιδιότυπη ιδεολογικοπολιτική ασυλία, διεκδικώντας το προνόμιο της «απόλυτης αλήθειας» όσον αφορά τις αντιλήψεις και τις πρακτικές τους.
Το ΚΚΕ ήδη από τον καιρό της Μεταπολίτευσης έχει διαμορφώσει έναν δικό του περιχαρακωμένο χώρο στα πλαίσια του πολιτικού συστήματος και ευρύτερα των δημοκρατικών θεσμών. Μέσα σ’ αυτόν τον απόλυτα στεγανό χώρο αναπαράγεται και επιβιώνει ως κλειστός μηχανισμός, αμόλυντος από οποιεσδήποτε ιδεολογικοπολιτικές προσμείξεις…
Μία φορά έκανε το λάθος να συγχρωτισθεί και να συμπορευθεί με την αποκαλούμενη «ανανεωτική Αριστερά», μετά από δεκαετίες ενός εσωτερικού εμφυλίου που ξεκίνησε επίσημα με τη Μεταπολίτευση!
Όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ο τότε Συνασπισμός ανέλαβε μαζί με τη ΝΔ και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη την επιχείρηση της περίφημης «κάθαρσης», που απέβλεπε στη διάλυση του ΠΑΣΟΚ και την απαξίωση και αποστράτευση του Ανδρ. Παπανδρέου.
Όπως διεκήρυττε τότε το δεξί χέρι του Χαρίλαου Φλωράκη, ο Μίμης Ανδρουλάκης, έπρεπε «να φύγουν από τη μέση οι ενδιάμεσοι», γιατί οι ιστορικές ευθύνες για την τύχη της χώρας ανήκουν στις παρατάξεις που συγκρούσθηκαν στον εμφύλιο… δηλαδή στο ΚΚΕ και στη ΝΔ, που συμπορεύονται πλέον σε κοινούς «εθνικούς στόχους»…
Βεβαίως ο Συνασπισμός διαλύθηκε σε σύντομο διάστημα και έκτοτε το ΚΚΕ ζει στη δική του πολιτική και κομματική σφαίρα, που διαμορφώνεται ως αντίπαλο δέος απέναντι σε όλο το υπόλοιπο κομματικό και πολιτικό σύστημα.
Αυτός ο αυτόνομος κόσμος στηρίζεται κατ’ αρχάς στις δικές του κοσμοθεωρήσεις, που ανήκουν κατά βάση στις κλασικές μαρξικές αναλύσεις του πρώιμου βιομηχανικού καπιταλισμού.
ΚΚΕ: Ένας αυτόνομος, κλειστός κόσμος
Η παγκοσμιοποίηση, το νεοφιλελεύθερο-χρηματοπιστωτικό πρότυπο, η σχέση κεφαλαίου-εργασίας, όπως αυτή διαμορφώνεται στη μετεξέλιξη των μορφών του κεφαλαίου, στις αλλαγές των παραγωγικών και κοινωνικών σχέσεων με τις ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές, όλα αυτά αποτελούν για το ΚΚΕ ένα ανορθολογικό συμπίλημα, μια ρεφορμιστική-οπορτουνιστική εκδοχή που αντίκειται και παραβιάζει τις κλασικές ορθόδοξες αναλύσεις. Γι’ αυτό και η λέξη «Μνημόνια» δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ από το ΚΚΕ καθ’ όλη την τελευταία περίοδο, καθ’ όσον η αναφορά της κινδυνεύει να αλλοιώσει και να σκιάσει την αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας.
Μέσα στο ίδιο πλαίσιο ανάλυσης, η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και η επικράτηση ενός άγριου καπιταλισμού στις χώρες του πρώην Ανατολικού Συνασπισμού αποδόθηκε σε μια συνομωσία, στην καπιταλιστική περικύκλωση, που μπόρεσε να διεισδύσει, μέσω των μηχανισμών της, στο εσωτερικό των χωρών αυτών και να προκαλέσει αντιθέσεις και ρήγματα…
Ποτέ δεν μπόρεσε να κατανοήσει αυτή η ρηχή και απολιτική στη βάση της προσέγγιση ότι οι παραγωγικές και κοινωνικές σχέσεις δεν μπορούν να εμποδιστούν από τείχη και σύνορα, αλλά, αντίθετα, διεισδύουν και επικρατούν σε χώρες και συστήματα όταν οι δικές τους παραγωγικές δομές και σχέσεις, όταν τα δημοκρατικά-θεσμικά τους ελλείμματα υποκαθίστανται από τη σύμφυση κόμματος-κράτους και από «απρόσβλητες»-δογματικές ιδεολογίες.
Γι’ αυτό και σήμερα το ΚΚΕ είναι το μοναδικό από τα τρία κομουνιστικά κόμματα που υπάρχουν στην Ευρώπη (Γαλλικό, Πορτογαλικό και Ελληνικό), που απορρίπτει τις ευρύτερες αριστερές-προοδευτικές συμμαχίες. Γι’ αυτό και έφθασε στο σημείο να αποκηρύξει το Πορτογαλικό ΚΚ, που συμμετέχει στη σημερινή κυβέρνηση με τους σοσιαλιστές.
Ένας είναι ο εχθρός: Ο ΣΥΡΙΖΑ
Από το 2015 μέχρι σήμερα το ΚΚΕ βρήκε, επιτέλους, τον πραγματικό του αντίπαλο. Μπορεί στα λόγια να ισχυρίζεται ότι η δική του στρατηγική είναι αντίθετη προς όλα τα υπόλοιπα κόμματα του πολιτικού συστήματος, όμως ο πραγματικός του εχθρός είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση.
Θα πρέπει επιπρόσθετα να σημειώσουμε ότι καθ’ όλη την προηγούμενη μνημονιακή περίοδο, από το 2010 έως το τέλος του 2014, το ΚΚΕ ουδόλως ενόχλησε το σύστημα συμφερόντων. Αφού συμπεριέλαβε τον νεοφιλελευθερισμό και τα μνημονιακά προγράμματα ως υποσημειώσεις στη στρατηγική του ρήξη με τον καπιταλισμό, τήρησε διακριτική στάση με αποτέλεσμα και σε πολιτικό και σε κομματικό και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο να μην απασχολήσει ουδόλως τα κυβερνητικά κόμματα και το ευρύτερο σύστημα των διαπλεκομένων συμφερόντων.
Ακόμα και στις πορείες και στις συγκεντρώσεις που οργάνωσε όχι μόνο απέφυγε οποιαδήποτε πολιτική επιμειξία με τους εργαζόμενους, τους φορείς και τα υπόλοιπα κόμματα αλλά και ακολουθούσε διακριτικά ακόμα και γεωγραφικά τις δικές του οδικές διαδρομές. Γι’ αυτό και το σύστημα ουδέποτε ασχολήθηκε με το ΚΚΕ.
Τώρα, όμως, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση -και μάλιστα για τρία ολόκληρα χρόνια-, το ΚΚΕ ξαναβρήκε τον εαυτό του, αναγνώρισε τον γνήσιο ταξικό του αντίπαλο.
Τώρα λοιπόν όλα επιτρέπονται… Αντισυγκεντρώσεις, έφοδοι και καταλήψεις σε υπουργεία, τηλεοπτικά σόου που προγραμματίζονται σε συνεννόηση με τα συστημικά ΜΜΕ ώστε να προκαλέσουν φθορά και να απαξιώσουν την κυβέρνηση. Γι’ αυτό είδαμε τον κ. Μπάμπη Παπαδημητρίου να κυματίζει στον ΣΚΑΪ τη σημαία του ΠΑΜΕ προκειμένου να επιβεβαιώσει την ταξική εγγύτητα που χαρακτηρίζει το ΚΚΕ με το σύστημα της διαπλοκής…
Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρακτικές αυτές συνοδεύονται από χαμηλού ήθους και ύφους επιθέσεις κατά της κυβέρνησης αλλά και του ιδίου του πρωθυπουργού. Ο ίδιος ο γραμματέας του ΚΚΕ, ο Δ. Κουτσούμπας, φθάνοντας στο απόγειο της πολιτικής αθλιότητας, δήλωσε σε συνέντευξή του στα «Νέα» του Β. Μαρινάκη: «Ο Τσίπρας εξελίσσεται σε μεγάλο πολιτικό απατεώνα»… Θαυμάστε ακεραιότητα και πολιτικό ήθος!
Αριστερές πινελιές στον δεξιό πίνακα
Με την ακραία όξυνση και σύγκρουση την οποία δρομολογεί συστηματικά το ΚΚΕ προσφέρει χείρα βοηθείας και συμπαρατάσσεται έμμεσα σε πολιτικό επίπεδο με τις νεοφιλελεύθερες-συστημικές δυνάμεις της διαπλοκής και τους κομματικούς τους εκπροσώπους, διαμορφώνοντας -συνειδητά ή ασυνείδητα- ένα ευρύτερο αντικυβερνητικό μέτωπο.
Η περίοδος κατά την οποία το ΚΚΕ εντείνει τις επιθέσεις του συμπίπτει με αυτήν κατά την οποία η ελληνική κοινωνία -ύστερα από επώδυνες θυσίες- προσβλέπει στη σοβαρή προοπτική της εξόδου από τα Μνημόνια… Όμως, κατά την ηγεσία του ΚΚΕ, δεν έχει σημασία εάν θα υπονομευθεί αυτή η προοπτική, αρκεί η κατάρρευση της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ να οδηγήσει ένα τμήμα των απογοητευμένων ψηφοφόρων του στο «γωνιακό μαγαζάκι» του ΚΚΕ και στις αγκάλες της κομουνιστικής ορθοδοξίας…
Άλλωστε καπιταλισμός υπήρχε και πριν από τα Μνημόνια και μέσα στα Μνημόνια και καπιταλισμός θα υπάρχει και μετά τα Μνημόνια. Απόλυτος στόχος παραμένει η ενίσχυση του ΚΚΕ μέχρι να έλθει η «Δευτέρα Παρουσία»…
Κάποτε, το ΚΚΕ πλήρωσε πολύ ακριβά το δίλημμα «τι Παπάγος, τι Πλαστήρας»… Σήμερα, με την πρακτική και τις αντιλήψεις του, φαίνεται ότι ξεπερνά το ιστορικό δίλημμα και στηρίζει, έστω και εμμέσως, τους σύγχρονους «Παπάγους»… Προκαλώντας βεβαίως τη μεγάλη κοινωνική-ταξική πλειοψηφία, που έχει εδώ και χρόνια περιορίσει το ΚΚΕ στον ρόλο του κομματικού και πολιτικού κομπάρσου των εξελίξεων, αφού στην πραγματικότητα το ίδιο το ΚΚΕ επέλεξε να υπηρετεί και να αναπαράγει αυτόν τον ρόλο.