Κρίσιμες εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, επαναφορά «γκρίζων ζωνών» και ατζέντα τουρκισμού στη Θράκη
Άνοιξαν μέτωπα με Τουρκία
Aντιμέτωπη με τα ανοιχτά μέτωπα που υπάρχουν με την Τουρκία είναι η Αθήνα, καθώς, παρά τις προσδοκίες, η επίσκεψη Ερντογάν όχι μόνο δεν κατεύνασε τη γείτονα αλλά, τελικά, εξήψε τις αντιθέσεις και άνοιξε τις ορέξεις των εθνικιστών στην Τουρκία και όσων επενδύουν στην αντιπαράθεση με τη Δύση και συνεπώς και με την Ελλάδα.
Καθώς η περίοδος αυτή συμπίπτει με μια κρίσιμη φάση αναζήτησης ρόλου και ταυτότητας από τη νέα Τουρκία που οικοδομεί ο Τ. Ερντογάν, ο πειρασμός και του ίδιου του τούρκου ηγέτη να περιθωριοποιήσει ακόμη περισσότερο την Ελλάδα είναι μεγάλος και δεν είναι άσχετος όχι μόνο με τον στρατηγικό σχεδιασμό του αλλά και με τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες. Ο κ. Ερντογάν, εν όψει των βουλευτικών και των προεδρικών εκλογών του 2019, έχει απόλυτη ανάγκη τις ψήφους των εθνικιστών, καθώς δείχνει να χάνει κουρδικές ψήφους. Και το εύκολο αφήγημα γι’ αυτόν τον χώρο είναι το Αιγαίο και η Κύπρος…
Παρά τις εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί, και δικαιολογημένα, από την προκλητικότητα των Τούρκων σε Αιγαίο και Θράκη, το πεδίο αναμέτρησης το επόμενο διάστημα θα είναι η Κύπρος και συγκεκριμένα η κυπριακή ΑΟΖ.
Στην Κύπρο έχει ξεκινήσει ένας αγώνας δρόμου για την εγκατάσταση, εντός της προσεχούς εβδομάδας, στο οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, του πλωτού γεωτρύπανου που θα πραγματοποιήσει γεωτρήσεις για λογαριασμό της ιταλογαλλικής κοινοπραξίας ENI/TOTAL.
Η κίνηση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για όλο το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου, καθώς το οικόπεδο 6 είναι εκείνο που ευθέως αμφισβητεί η Τουρκία, θεωρώντας ότι ένα μέρος του ανήκει στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Βέβαια, οι υπολογισμοί που γίνονται από την Άγκυρα είναι εντελώς παράνομοι και δεν στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο, καθώς προβλέπουν την υφαρπαγή όλης της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο, αφήνοντας στην Ελλάδα και στην Κύπρο μόνο την υφαλοκρηπίδα που αντιστοιχεί στα χωρικά ύδατά τους (6 ν.μ. για την Ελλάδα και 12 ν.μ. για την Κύπρο).
Η Τουρκία έχει απειλήσει και την Κύπρο και τις ξένες εταιρείες ότι «θα προστατεύσει με κάθε τρόπο τα δικαιώματά της στην περιοχή» και γι’ αυτό είναι σημαντικό ότι οι δύο πετρελαϊκοί κολοσσοί αψηφούν τις τουρκικές απειλές.
Όμως η Τουρκία ετοιμάζει την αντίδρασή της. Ξεκίνησε με την έκδοση ενός μπαράζ Navtexs-Notams, με τις οποίες δεσμεύει σταδιακά και τμηματικά το μεγαλύτερο μέρος της κυπριακής ΑΟΖ, με σκοπό να στείλει το μήνυμά της στις ξένες εταιρείες και, το πιο σημαντικό, ολοκλήρωσε τις διαδικασίες αγοράς δικού της πλωτού γεωτρύπανου, το οποίο έχει αποπλεύσει από τη Νορβηγία, όπου ήταν αγκυροβολημένο, προς τη Μεσόγειο.
Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, το τουρκικό γεωτρύπανο θα φτάσει στην Τουρκία στις 31 Δεκεμβρίου και αφού γίνουν οι αναγκαίες εργασίες και η εγκατάσταση του τουρκικού πληρώματος και του επιστημονικού-τεχνικού προσωπικού θα αποπλεύσει και πάλι με στόχο την πραγματοποίηση γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Άγκυρα δεν έχει ανακοινώσει φυσικά πού θα γίνουν οι γεωτρήσεις, αλλά θεωρείται δεδομένο ότι θα επιχειρήσει την ανατροπή των δεδομένων που δημιούργησε η Κύπρος με την οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, στέλνοντας το τουρκικό γεωτρύπανο εντός της κυπριακής ΑΟΖ, πιθανότατα στο οικόπεδο 6, όπου παράνομα τους τελευταίους μήνες έχει πραγματοποιήσει σεισμογραφικές έρευνες το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Barbaros». Οι δυνατότητες αντίδρασης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια τέτοια πειρατική κίνηση είναι περιορισμένες, αλλά είναι δεδομένο ότι θα δημιουργηθεί σοβαρή πηγή έντασης στην περιοχή, καθώς και η Ελλάδα δεν μπορεί να αποδεχθεί τέτοιου είδους τετελεσμένα, αφού επόμενος στόχος, μετά την Κύπρο, θα είναι η ελληνική υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο.
Δυστυχώς και πάλι ο στρουθοκαμηλισμός κυριαρχεί σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική εξωτερική πολιτική αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει την Τουρκία.
Η κυβέρνηση, που σχεδόν πανηγύριζε για την «επιτυχία» της επίσκεψης Ερντογάν, είχε σπεύσει να αθωώσει όλες τις αναφορές του τούρκου ηγέτη για τη Συνθήκη της Λωζάννης («δεν υποκρύπτουν εδαφική απειλή για την Ελλάδα»), για τη Θράκη («έκανε… λιγότερες ομιλίες από την προηγούμενη επίσκεψή του και παραδέχθηκε ότι είναι ελληνική αρμοδιότητα τα θέματα της μειονότητας») και για το Κυπριακό («τάχθηκε υπέρ της δίκαιης λύσης του Κυπριακού»).
Από την επόμενη ημέρα, ωστόσο, βρέθηκε μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών.
Βίντεο που ήρθε στη δημοσιότητα αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο του Τ. Ερντογάν στη Θράκη, καθώς, απευθυνόμενος σε μικρούς έλληνες μουσουλμάνους μαθητές, ανέφερε ότι «μία είναι η σημαία, μία η θρησκεία, ένα το έθνος και όλοι μαζί είναι Τουρκία», ενώ ο πρωθυπουργός Μπ. Γιλντιρίμ, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Κ. Τσαβούσογλου και ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου ανέλαβαν να εξειδικεύσουν την ατζέντα την οποία άνοιξε ο Τ. Ερντογάν με την επίσκεψή του στην Ελλάδα.
Ο πρωθυπουργός και ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας, απαντώντας σε ερωτήσεις της αντιπολίτευσης στη Βουλή, επανέφεραν με επίσημο τρόπο το θέμα των «γκρίζων ζωνών», που αφορά έναν αριθμό περίπου 150 νησίδων και βραχονησίδων, που με βάση την αυθαίρετη ερμηνεία των Συνθηκών (Λωζάννης, Ιταλοτουρκικής και Συνθήκη Ειρήνης Παρισίων) έχουν περιέλθει παράνομα στην Ελλάδα, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, γιατί δεν αναφέρονται ονομαστικά στις Συνθήκες.
Ο Μ. Τσαβούσογλου μάλιστα προχώρησε ακόμη περισσότερο, λέγοντας ότι επιχειρείται το ζήτημα να λυθεί με διπλωματικό τρόπο (ισχυρισμός που δεν απαντήθηκε από την Αθήνα, καθώς υπονοείται η ύπαρξη διαλόγου για το θέμα αυτό), γιατί οι άλλοι δύο τρόποι που απομένουν είναι το Διεθνές Δικαστήριο ή και ο πόλεμος! Δήλωσε μάλιστα στην Εθνοσυνέλευση ότι έχει ήδη συγκροτηθεί επιτροπή στο υπουργείο Άμυνας που εξετάζει το ζήτημα αυτό.
Σε ό,τι αφορά τη Θράκη, ο Χ. Τσαβούσογλου με συνέντευξή του έσπευσε να… καλωσορίσει την επίσημη δήλωση της ελληνικής κυβέρνησης για αλλαγή τρόπου εκλογής των μουφτήδων, εκτιμώντας ότι αυτή η εξέλιξη οφείλεται στην παρέμβαση του Τ. Ερντογάν. Ο Χ. Τσαβούσογλου παρουσίασε όλο το πακέτο των διεκδικήσεων του τουρκισμού στη Θράκη, όπως εκλογή μουφτήδων, νέος τρόπος εκλογής βακουφικών διαχειριστικών επιτροπών, εκπαιδευτικό μειονότητας, μειονοτικά δίγλωσσα νηπιαγωγεία, εθνική ταυτότητα και αναγνώριση των συλλόγων που χρησιμοποιούν στον τίτλο τους τον όρο «τουρκικός».
Το πιο σημαντικό, βέβαια, είναι ότι ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης δήλωσε ότι η Τουρκία είναι ο «εγγυητής» των δικαιωμάτων της «τουρκικής» μειονότητας, με ό,τι αυτό σημαίνει όχι μόνο σε επίπεδο συμβολισμού (καθώς παραπέμπει στον ρόλο προστάτη και εγγυητή που διεκδικεί η Τουρκία και στην Κύπρο για τους Τουρκοκύπριους) αλλά και πρακτικά, καθώς ουσιαστικά διεκδικεί ρόλο τοποτηρητή στη Θράκη και έναντι ελλήνων μουσουλμάνων πολιτών…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος