Σκηνικό με παγίδες στήνουν τα Σκόπια
Εν όψει προτάσεων Νίμιτς
Αντιμέτωπη με ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό βρίσκεται πλέον η Αθήνα σε ό,τι αφορά το Σκοπιανό, καθώς, όπως είχε διαφανεί, η νέα σκοπιανή κυβέρνηση έχει κάνει σημαντικά βήματα για να βελτιώσει τη διαπραγματευτική θέση της και είναι πλέον έτοιμη να δώσει από καλύτερη θέση τη μάχη για να κερδίσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.
Για την Ελλάδα, φυσικά, προϋπόθεση για αυτές τις δύο κινήσεις παραμένει η επιλογή της διαφοράς της ονομασίας και συνεπώς η συνάντηση που θα έχουν στις 11-12 Δεκέμβριου, στις Βρυξέλλες, ο Μ. Νίμιτς με τους διαπραγματευτές των δύο χωρών Αδ. Βασιλάκη και Β. Ναουμόφσκι προσλαμβάνει καθοριστική σημασία.
Η κυβέρνηση Ζάεφ από την πρώτη στιγμή έπαιξε το χαρτί της φιλοευρωπαϊκής, εκσυγχρονιστικής δύναμης, που επιδιώκει καλές σχέσεις με την Ελλάδα και την επίλυση της διαφοράς της ονομασίας. Συγχρόνως, με τη βοήθεια του πολύ έμπειρου και εντελώς δυτικότροπου ΥΠΕΞ Ν. Δημητρόφ, η σκοπιανή κυβέρνηση έκανε σημαντικά ανοίγματα στις Βρυξέλλες και στην Ουάσινγκτον, θέλοντας να στείλει το μήνυμα ότι αποτελεί -όχι μόνο λόγω του Μεταναστευτικού- παράγοντα σταθερότητας στα Βαλκάνια.
Το νέο ισχυρό επιχείρημα, το οποίο μάλιστα ακούγεται πολύ πειστικό, είναι ότι οποιαδήποτε κίνηση αποσταθεροποίησης της ΠΓΔΜ ουσιαστικά θα προσφέρει την ευκαιρία για να επιτύχει η Μόσχα τη διείσδυση που τόσο καιρό επιδιώκει στα Δυτικά Βαλκάνια.
Και με τον τρόπο αυτό προσδίδει η σκοπιανή ηγεσία γεωστρατηγική σημασία στη σταθεροποίηση της χώρας, η οποία περνά μέσα από την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.
Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ τις τελευταίες εβδομάδες επιχείρησε να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με όλους τους γείτονές της: Υποδέχθηκε στα Σκόπια τον αλβανό Προέδρο Ιλ. Μέτα, ο κ. Ζάεφ επισκέφθηκε το Βελιγράδι, ενώ ο βούλγαρος πρωθυπουργός Μπορίσοφ, επικεφαλής πολυμελούς κυβερνητικού κλιμακίου, βρέθηκε στην ΠΓΔΜ και προήδρευσε από κοινού με τον Ζ. Ζάεφ σε συνάντηση των δύο κυβερνήσεων. Συγχρόνως, και ο επίτροπος Γ. Χάαν επισκέφθηκε τα Σκόπια, όπου μίλησε και αυτός με θερμά λόγια για την πρόοδο που έχει επιτελέσει η χώρα και ζήτησε να συνεχισθούν έτσι οι μεταρρυθμίσεις ώστε να καταστεί δυνατή η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Όμως και η Κροατία, την οποία επισκέφθηκε η υπουργός Άμυνας της ΠΓΔΜ, και οι κεντροευρωπαϊκές χώρες, τις οποίες επισκέφθηκαν σκοπιανοί αξιωματούχοι, τάχθηκαν υπέρ της ευρωατλαντικής πορείας της χώρας και έτσι διαμορφώνεται ένα ευρύ μέτωπο στήριξης της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ και έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, αποφάσεις οι οποίες θα τεθούν στο τραπέζι, τον επόμενο Μάιο και Ιούλιο, στις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Ο κ. Ζάεφ αυτήν την εβδομάδα δήλωσε και πάλι ότι επίκειται η λύση του θέματος της ονομασίας, δημιουργώντας έτσι ένα κλίμα ευφορίας και αισιοδοξίας που μοναδικό στόχο έχει να δυσκολέψει διαπραγματευτικά την Αθήνα, καθώς όσο εμπεδώνεται η εντύπωση ότι πλέον η λύση είναι κοντά, τόσο δυσκολότερα η Αθήνα θα μπορέσει να στηρίξει τη θέση της και, σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών, να επιμείνει στη θέση της τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ.
Ο Μ. Νίμιτς, μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια, δεν έχει κάποια νέα, μαγική συνταγή για το θέμα του ονόματος. Όμως ο ίδιος, σε κάποια από τις τελευταίες επαφές του με τους διαπραγματευτές των δύο χωρών, είχε εξηγήσει αναλυτικά τα όρια εντός των οποίων προτίθεται πλέον να κινηθεί. Και οι αναφορές του κ. Νίμιτς είναι δύσκολα συμβατές με τις ελληνικές θέσεις, καθώς περιορίζονται στην αναζήτηση ενός ονόματος που θα έχει γεωγραφικό προσδιορισμό, αλλά όχι το πλήρες εύρος χρήσης που ζητά η Αθήνα. Είναι γνωστό ότι ο κ. Νίμιτς αναφέρεται συχνά και στο παράδειγμα της Ελλάδας, που καταγράφεται στον ΟΗΕ ως Hellenic Republic αλλά γενικώς αναφέρεται ως Greece και στο εσωτερικό Ελλάς ή Ελληνική Δημοκρατία…
ΑΝΕΛ και Π. Καμμένος δηλώνουν ότι δεν θα αποδεχθούν καν την αναφορά στον όρο «Μακεδονία» στο νέο όνομα
Για την Αθήνα, που έχει να ξεπεράσει και το ενδοκυβερνητικό πρόβλημα, καθώς οι ΑΝΕΛ και ο Π. Καμμένος δηλώνουν ότι δεν θα αποδεχθούν καν την αναφορά στον όρο «Μακεδονία» στο νέο όνομα, το θέμα του εύρους της χρήσης της ονομασίας είναι θέμα στο οποίο δεν μπορεί να υποχωρήσει…
Ο Ν. Κοτζιάς έχει ορθά θέσει, και μάλιστα εκτός διαδικασίας Νίμιτς (καθώς τυπικά δεν τον καλύπτει η εντολή που έχει από το ΣΑ του ΟΗΕ), θέματα που αφορούν τη συμφωνία για τη χρήση των παραγώγων και των συντμήσεων, για τα οποία ουσιαστικά παραπέμπει σε διμερή διαπραγμάτευση. Όμως για τα Σκόπια αυτή η συζήτηση θα ερμηνευθεί από την αντιπολίτευση του κ. Γκρούεφσκι, πρωτίστως, ως προσπάθεια παρέμβασης σε θέματα ταυτότητας, δημιουργώντας έτσι προβλήματα στην έγκριση μιας ενδεχόμενης συμφωνίας επί του ονόματος που θα προτείνει ο κ. Νίμιτς.
Σε αυτό το πολύ δύσκολο περιβάλλον θα εξελιχθεί το επόμενο τετράμηνο η τελική παρτίδα για το Σκοπιανό, όπου η ελληνική πλευρά κρατά το ισχυρό όπλο, το κλειδί της ευρωατλαντικής πορείας της γειτονικής χώρας, η χρήση του οποίου όμως δεν θα είναι χωρίς σημαντικό κόστος για τη χώρα μας, εφόσον δεν καταφέρουν προηγουμένως οι κ. Τσίπρας και Κοτζιάς να επιτύχουν μια αξιοπρεπή λύση στο θέμα της ονομασίας, η οποία θα είναι ανεκτή και από τον Π. Καμμένο.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος