Ελπίδες για επανόρθωση των αδικιών κατά της Ελλάδας

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.

Η επίσημη επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ

Από τις 14 έως τις 18 Οκτωβρίου ο έλληνας πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας και οι υπουργοί που θα τον συνοδεύουν θα βρίσκονται στις ΗΠΑ για πενθήμερη επίσημη επίσκεψη, κατόπιν προσκλήσεως του αμερικανού Προέδρου κ. Ντόναλντ Τραμπ. Από το επίσημο πρόγραμμα των συναντήσεων, που θα καλύψουν συζητήσεις για αμοιβαία πολιτικά, οικονομικά, αμυντικά, ενεργειακά και άλλα θέματα, δεν θα λείψουν και επαφές με την ομογένεια και την Αρχιεπισκοπή Αμερικής.

Η επίσκεψη του κ. Τσίπρα στις ΗΠΑ πραγματοποιείται στην πλέον, πιστεύω, κατάλληλη και ευνοϊκή στιγμή και για τις δύο χώρες. Δεν έχουν λείψει βέβαια και οι γνωστές γκρίνιες του τύπου ότι πραγματοποιείται καθυστερημένα σε σύγκριση με τον τούρκο Πρόεδρο, ο οποίος έχει ήδη συναντηθεί με τον αμερικανό Πρόεδρο από καιρό.
Οι συγκρίσεις είναι μάλλον άστοχες, γιατί η αξία των διμερών ή πολυμερών συναντήσεων δεν κρίνεται από τη συχνότητά αλλά από το περιεχόμενο και κυρίως από τα αποτελέσματα…

Ασφαλώς, της επίσκεψης του έλληνα πρωθυπουργού έχουν προηγηθεί και διμερείς συναντήσεις με αξιωματούχους των ΗΠΑ και συνεννοήσεις διά της διπλωματικής οδού, μέσω των πρεσβειών και άλλων φορέων.
Αν ρίχναμε μια ματιά στον γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής μας και στα τεκταινόμενα διεθνώς, θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι οι εξελίξεις αναδεικνύουν τον ρόλο της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας και ειρήνης. Από πολιτικής άποψης είναι η πλέον δημοκρατική και η πλέον σταθερή χώρα της περιοχής των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου.

Σε αντίθεση, η όμορη και ανταγωνιστική Τουρκία, άλλοτε θεωρούμενη ως ακρογωνιαίος λίθος για τα δυτικά συμφέροντα στην περιοχή, έχει μετατραπεί σε απρόβλεπτο και επισφαλή εταίρο, ενώ οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις διανύουν μια από τις χειρότερες στιγμές της πρόσφατης ιστορίας τους.

Η στρατηγική αναβάθμιση της Ελλάδας δεν είναι συμπτωματική. Οφείλεται πρωτίστως στην ακολουθούμενη πολυδιάστατη και πολύπλευρη εξωτερική πολιτική και στις πρωτοβουλίες του υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Κοτζιά τόσο στα Βαλκάνια όσο και στον ευρωμεσογειακό χώρο, που έχουν αναδείξει την Ελλάδα σε παράγοντα ειρήνης, σταθερότητας, ασφάλειας και συνεργασίας. Σημαντική και η πρωτοβουλία του στον πολιτιστικό τομέα, με το Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών (AC Forum-Ancient Civilizations Forum), που θεσπίσθηκε με τη Διακήρυξη των Αθηνών τον περασμένο Απρίλιο.
Και από αμερικανικής πλευράς τα πράγματα εμφανίζονται να είναι θετικότερα. Η διακυβέρνηση (administration) του Προέδρου Τραμπ, μετά την παρέλευση των πρώτων μηνών της θητείας του, μια περίοδο που την χαρακτήριζαν οι απειλές και το θέαμα, σύντομα προσγειώθηκε και συμβιβάσθηκε με την εσωτερική και διεθνή πραγματικότητα…

Ελπίζουμε η Ουάσινγκτον να έχει αντιληφθεί τη σημασία της Ελλάδας, στρατηγικά, πολιτικά, αμυντικά και πολιτιστικά, για τον δυτικό κόσμο, όπως εύγλωττα την εξέφρασε ο προηγούμενος Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα κατά την ιστορική επίσκεψή του στην Αθήνα τα τέλη του περασμένου χρόνου.

Όμως η πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας δεν ήταν πάντοτε δίκαιη (fair).
Οι ΗΠΑ στήριξαν τη δικτατορία των συνταγματαρχών το 1967 και στη συνέχεια ουδέν έπραξαν για να αποτρέψουν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, που τόσα δεινά έχει επιφέρει στον κυπριακό Ελληνισμό και στην Ελλάδα.

Ο τότε αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Χένρι Τάσκα, σε γεύμα που του είχε παραθέσει επιφανής ομογενής και πρώην δήμαρχος του San Francisco, ο George Christopher, αποκάλυψε στους παρευρισκόμενους ότι πριν από την εισβολή είχε επικοινωνήσει με τον υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ, εισηγούμενος την παρεμβολή του 6ου Στόλου προς αποτροπή της, για να εισπράξει από τον πολιτικό προϊστάμενό του το επιτιμητικό «ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΚΑΤΕΥΕΣΑΙ».
Μεροληπτική κρίνεται και η στάση της Ουάσινγκτον στις ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο. Η τήρηση πολιτικής ίσων αποστάσεων στα πλαίσια του ΝΑΤΟ ή άλλα διεθνή φόρα μεταφράζεται σε εύνοια του παραβάτη.

Στον ίδιο βαθμό άδικη κρίνεται και η στάση των ΗΠΑ στο θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ. Ο τότε Πρόεδρος Μπους, ο νεότερος, λίγες μόνο ημέρες μετά την επανεκλογή του έσπευσε, όλως αιφνιδιαστικά, να αναγνωρίσει το κράτος των Σκοπίων με το συνταγματικό του όνομα. Να αποτρέψει, όπως υποστηρίχθηκε από ορισμένους, την κατάρρευση της ΠΓΔΜ ή για να εξουδετερώσει την επιρροή της Μόσχας στους σλαβόφωνους των Σκοπίων. Εξίσου, όμως, ισχυρή είναι και η εκδοχή της γνωστής πολιτικής του «διαίρει και βασίλευε».

Ο γράφων έχει προσωπική εμπειρία από την αποφασιστική επιρροή που οι ΗΠΑ ασκούσαν επί των κυβερνήσεων της γειτονικής μας χώρας… Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το θέμα της ονομασίας θα μπορούσε να είχε λυθεί από καιρό με ένα απλό νεύμα της Ουάσινγκτον.

Η ατζέντα των συνομιλιών περιλαμβάνει, εκτός από πολιτικής φύσεως -διμερούς ή γενικότερου ενδιαφέροντος- θέματα, και πλέον συγκεκριμένα, όπως την αμυντική συνεργασία, τα ενεργειακά, τις επενδύσεις και ασφαλώς την οικονομική κρίση και τον ρόλο του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, στο οποίο οι ΗΠΑ έχουν σημαίνουσα θέση και ασκούν αποφασιστική επιρροή.

Στον αμυντικό τομέα, σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει στον Τύπο, η αμερικανική πλευρά δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ενίσχυση του συμβατικού καθεστώτος της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη Σούδα που ανανεώνεται σε ετήσια βάση. Η Σούδα και η Κρήτη γενικότερα είναι ένα από τα σημαντικότερα στρατηγικά σημεία της Μεσογείου, που έχει καταστεί ακόμη σημαντικότερη με τη συνέχιση της εμπόλεμης κατάστασης στη Μ. Ανατολή αλλά και την αβεβαιότητα για την πορεία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.

Η αμερικανική πλευρά φέρεται να επιζητάει την επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας της ισχύουσας συμφωνίας σε πέντε χρόνια.
Αν τελικά ικανοποιηθεί το αίτημα, τι είδους ανταλλάγματα θα απαιτήσει η ελληνική πλευρά; Θα μπορούσαν να είναι στρατιωτικής και πολιτικής φύσης μαζί. Η ελληνική πλευρά δεν μπορεί παρά να ανησυχεί με την προοπτική αγοράς από την Τουρκία των ρωσικών S-400, που μπορεί να ανατρέψουν τις ισορροπίες στο Αιγαίο. Οι ξένες βάσεις δεν συνιστούν πάντοτε δουλείες. Συμβάλλουν και στην στρατηγική αναβάθμιση μιας χώρας.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε επιτύχει την απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων από την περιοχή της πρωτεύουσας. Δεν απαίτησε όμως και το κλείσιμο όλων των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα…

Συμπερασματικά, η επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού, όπως και των υπουργών και άλλων παραγόντων που θα τον συνοδεύουν, στις ΗΠΑ αποτελεί ευκαιρία και παρέχει τη δυνατότητα για μία ειλικρινή και αμοιβαίως επωφελή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, σε μια περίοδο που την ευρύτερη περιοχή μας χαρακτηρίζει η ρευστότητα, η αστάθεια και η ανασφάλεια. Η ελληνική πλευρά δεν χρειάζεται να αυτοπροβληθεί, γιατί η διαφορετικότητά της σε σύγκριση με τον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο που την περιβάλλει είναι αυταπόδεικτη. Ούτε όμως και να αυτοπροσφερθεί.