Το μέλλον της εργασίας και των μισθών στην ψηφιακή οικονομία

Του
ΣΠΥΡΟΥ
ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ*

Η εξέλιξη προς την ψηφιακή οικονομία έχει και επιπτώσεις στην εργασία. Ένα νέο ζήτημα που ακόμη δεν έχει την εκτεταμένη διερεύνηση που απαιτείται.
Οι μακροοικονομικές πτυχές όπως η περιφερειακή επίδραση στη ζήτηση εργασίας, τη σταθερότητά της ή την κατανάλωση, η διάσταση του φύλου στην ψηφιοποίηση και η αντιμετώπιση της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών είναι τα κρίσιμα πλέον για εργαζόμενους, συνδικάτα, κοινωνικούς εταίρους.
Ήδη οι διαφορές των μισθών μεταξύ των κρατών-μελών αποτελούν τη βασική πηγή ανισότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεταξύ δυτικής και ανατολικής ή βορειοκεντρικής και νότιας. Ωστόσο οι ανισότητες δεν φαίνεται να αντιστοιχούν στις διαφορές στα επίπεδα παραγωγικότητας. Για παράδειγμα, η προστιθέμενη αξία που παράγεται από μια μονάδα κόστους εργασίας στον τομέα της μεταποίησης είναι πολύ μεγαλύτερη στις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες από ό,τι στη Γερμανία. Στο έδαφος αυτό, εάν προστεθεί, στο άμεσο μέλλον, και ψηφιακό χάσμα ή μεγάλες διαφορές στις δεξιότητες των εργαζομένων, τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, την αποτελεσματικότητα των διοικητικών στελεχών, την ποιότητα υποδομών, κ.ά., τα πράγματα μπορούν να γίνουν πιο αγεφύρωτα στο πεδίο παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Κάτι που μπορεί να αυξήσει την πόλωση και να υπονομεύσει ακόμη πιο πολύ τη συνοχή της ΕΕ στο διηνεκές.
Προφανώς και η κρίση και η στάση στα εργασιακά δικαιώματα δεν είναι αποσυνδεδεμένες από το αύριο της ψηφιακής παραγωγής υπηρεσιών και προϊόντων. Αντίθετα αντικατοπτρίζουν τη μάχη για τις εργασιακές σχέσεις, τους μισθούς, την κοινωνική ασφάλιση. Μπορεί από τη Γερμανία έως τη Σουηδία ή από τη Μολδαβία μέχρι τη Νότιο Κορέα κυβερνήσεις, εργοδότες και συνδικάτα, μέσα από την ποικιλομορφία των εθνικών και κλαδικών υποθέσεων, να προσπαθούν να δημιουργήσουν το νέο εργασιακό, μισθολογικό, κοινωνικό τοπίο, αλλά εδώ δεκάρικοι και κατά παραγγελία δάκρυ. ΝΔ και, δυστυχώς, και ορισμένοι υποψήφιοι ηγέτες της Συμπαράταξης κάνουν «πολιτική μπουγάδα» την περιστροφή και του ήλιου, του τροχού της τύχης ή της ρόδας του λούνα παρκ, που δεν γύρισε στο Σύνταγμα, με τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες και επενδυτές που τρομάζουν.
Η αναδυόμενη νέα οικονομία έχει προς το παρόν επιπρόσθετους οδηγούς-κλειδιά για το μέλλον της εργασίας τις εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες.
Επομένως και ανεξάρτητα από το τι αντιλαμβάνεται ή όχι και τι επιδιώκει η κυβέρνηση -και κάθε που για να συντηρηθεί θέλει ναφθαλίνη παρελθόντος-, οφείλουμε ως κοινωνία να απαιτούμε διαφάνεια και έλεγχο σε κάθε συμφωνία, να διευρύνουμε τους όρους, να μην παρασυρθούμε από την ύστερη και ξεπεσμένη νεοφιλελεύθερη φιλολογία. Χρειάζεται περίσκεψη και βάθος για να πορευτούμε στην πολυπλοκότητα των προκλήσεων, με αλυσίδα αξίας και όχι απαξίας. Κυρίως μακριά από τους μύθους για «μπουμ επενδύσεων ή αποεπενδύσεων», δηλαδή φθηνές παραστάσεις μικροδιπολισμού.
Γιατί άλλο πραγματικοί επενδυτές που θέλουν καθαρούς κανόνες και σχέσεις, που βλέπουν το μέλλον -που δεν περνά από καζίνα στην παραλιακή- και άλλο αετονύχηδες που πάντα προτιμούν τη σύγχυση, τα αδιευκρίνιστα συμφωνιών, τα υπόγεια, τον τζόγο, για γρήγορο και υψηλό κέρδος, αδιαφορώντας για το γενικό όφελος και την πρόοδο!
Γιατί η αξιοπρέπεια της εργασίας, ο πολιτισμός της χώρας -που βέβαια οι δεξιοί της τσιμεντοποίησης της ζωής μας σαρκάζουν- είναι σημαντικά και πολύτιμα κεφάλαια, εφόδια, διακυβεύματα, για να αφήνο­νται στην τύχη ή στον ρηχό σχεδιασμό, πρωτίστως, άλλων.

* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού “Ακτίδα”, πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ