Νεκρά Θάλασσα ο Σαρωνικός

Ένα μικρό δεξαμενόπλοιο, το «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ II», φορτωμένο με 2.500 τόνους πετρελαιοειδών, που βρισκόταν στη ράδα μεταξύ Ψυτάλλειας και Κυνόσουρας, στη βραχονησίδα Αταλάντη, βυθίστηκε ξαφνικά γύρω στις 2 το πρωί της Κυριακής με αποτέλεσμα το πετρέλαιο που είχε στις δεξαμενές του να δημιουργήσει ρύπανση ενάμισι χιλιομέτρου και να μεταμορφώσει τις ακτές της Κυνόσουρας και των Σεληνίων σε «Νεκρά Θάλασσα»! Οι πανέμορφοι κολπίσκοι των Σεληνίων είχαν γίνει… κατάμαυροι από τη ρύπανση και η θάλασσα είχε γεμίσει ψόφια ψάρια, ενώ ανέδυε μια αφόρητη δυσοσμία. Μια νεκρή φύση στην κυριολεξία και ολοσχερής καταστροφή μιας εξαιρετικά γραφικής και γόνιμης γωνιάς της Σαλαμίνας. Οι κάτοικοι της περιοχής αλλόφρονες δεν μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια τους. Η θάλασσα, που ήταν πόλος έλξης για πολύ κόσμο, και οι μαγευτικές παραλίες, που αποτελούσαν πηγή οικονομικής ανάπτυξης για την περιοχή, αφού προσέλκυαν παραθεριστές που γέμιζαν τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και επισκέπτες που γέμιζαν τα παραλιακά μαγαζιά ακόμα και τον χειμώνα, δεν υπήρχαν! Ένας απίστευτος κόλπος, ένας παραδοσιακός τουριστικός προορισμός έσβησε μέσα σε δύο ώρες! Κανένας δεν μπορούσε να πιστέψει τη συμφορά.

Το πλοίο «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ II» ανήκει στον εφοπλιστή Κουντούρη, στην εταιρεία του οποίου συμμετέχει και ένας κουλουριώτης επιχειρηματίας που κρύβεται. Για το ναυάγιο ακούγονται πολλά. Και τα ερωτήματα είναι ακόμα περισσότερα. Όπως για ποιους λόγους το πλοίο ήταν στη ράδα συνέχεια τους τελευταίους μήνες, με το πλήρωμα εκτός πλοίου, και έχοντας μέσα μόνο έναν μηχανικό κι έναν ναύτη, οι οποίοι δεν αντιλήφθηκαν ότι έμπαζε νερά στο μηχανοστάσιο κι όταν το πλοίο πήρε κλίση κι άρχισε να βυθίζεται με την πρύμνη, έπεσαν στη θάλασσα για να σωθούν. Επίσης δεν έχει προσαχθεί ακόμα ο πλοίαρχος, ενώ οι λιμενικοί, αντί να πάνε όλους αυτούς τους μήνες να κάνουν έναν έλεγχο σε ένα πλοίο έμφορτο πετρελαίου, που παρέμενε μυστηριωδώς επί μήνες στη ράδα, έκαναν ελέγχους κι έκοβαν πρόστιμα ως… ερασιτέχνες ψαράδες! Το κεντρικό λιμεναρχείο Πειραιά ισχυρίζεται ότι είχε κάνει τον Αύγουστο έλεγχο στα έγγραφα του πλοίου και τα βρήκε σωστά, όμως η ισχύς τους έληγε στο τέλος Σεπτεμβρίου. Από αυτό και μόνο δεν θα έπρεπε να υπάρχει μια αυξημένη επιτήρηση σε ένα υπέργηρο πλοίο και μάλιστα με έγγραφα που έληγαν σε μερικές μέρες. Εκτός και εάν ο έλεγχος απόλυτα τυπικός και έγινε έτσι για να γίνει.

Το Κέντρο Επιχειρήσεως του Λιμενικού ενημερώθηκε για το ναυάγιο από διπλανά πλοία που ήταν στη ράδα και από παραπλέοντα σκάφη. Όντως η αντίδραση του Λιμενικού ήταν άμεση. Αλλά μέχρι εκεί. Γιατί στη συνέχεια όλες οι διαδικασίες χαρακτηρίζονται από εντυπωσιακή βραδύτητα κι εδώ υπάρχουν πολλά ερωτηματικά. Κατ’ αρχάς, το Λιμενικό έστειλε αμέσως στην περιοχή δύο ρυμουλκά κι ένα πλωτό που περισυνέλεξε τους ναυαγούς. Αργότερα πήγε και γερανός εκεί.

Το θέμα είναι γιατί τα σκάφη αυτά δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την εκτεταμένη ρύπανση. Δεν είχαν τον κατάλληλο εξοπλισμό; Δεν διέθεταν τα κατάλληλα μέσα; Αυτά είναι τα πρώτα ερωτήματα. Γιατί υπάρχουν κι άλλα. Αφού όμως οι ακτές της Σαλαμίνας μεταβλήθηκαν σε… «Νεκρά Θάλασσα», ολόκληρη την Κυριακή δεν έγινε καμιά προσπάθεια για την καταπολέμηση της ρύπανσης. Τη Δευτέρα το πρωί ανέλαβε δράση εξειδικευμένο αντιρρυπαντικό συνεργείο, του Γιάννη Πολυχρονόπουλου, με μεγάλη εμπειρία στα συγκεκριμένα θέματα. Γιατί, άραγε, χρειάστηκαν δύο μέρες για να πάει κάποιο συνεργείο στις ακτές; Γιατί περίμεναν να… μαυρίσουν όλες οι παραλίες μέχρι να επιλέξουν την εταιρεία που θα έκανε την απορρύπανση;

Οι κάτοικοι της περιοχής και τοπικοί παράγοντες, πικραμένοι και οργισμένοι που έβλεπαν της ακτές και τις θάλασσές τους να αφανίζονται, έλεγαν πολλά. Ένα πελώριο «ΓΙΑΤΙ» έβγαινε απ’ όλα τα στόματα. Αν υπήρχε έγκαιρη παρέμβαση, τόνιζαν, δεν θα προλάβαινε η ρύπανση να σκεπάσει τα πάντα. Δεν θα ήταν ολική η καταστροφή. Γιατί όμως καθυστέρησε τόσο πολύ η παρέμβαση των αρμοδίων; Γιατί άργησαν τα συνεργεία να πάνε; Η επίσημη εξήγηση είναι… γραφειοκρατικοί λόγοι.

Κυκλοφορεί όμως ότι κάποιοι όλες αυτές τις ώρες έψαχναν να βρουν εταιρείες… της αρεσκείας τους. Ο υπουργός Ναυτιλίας είπε ότι φταίνε τα θαλάσσια ρεύματα που «νίκησαν» τα αντιρρυπαντικά δίχτυα και έφερα την κηλίδα στις ακτές τις Αττικής. Δεν θα έπρεπε, όμως, σε μια περιοχή που υπάρχει ράδα, στην οποία φιλοξενούνται καθημερινά 15-20 πλοία, που διέρχονται καθημερινά δεκάδες σκάφη, που διαθέτει δύο από τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου, εμπορικό και επιβατικό-τουριστικό, να υπάρχει ένα σχέδιο αντιμετώπισης μιας τέτοιας κατάστασης;

Έγκλημα!

Ό,τι και αν συνέβη, πάντως, είναι εγκληματικό. Γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρξει άμεση αντίδραση από το υπουργείο για να μάθει ο κόσμος την αλήθεια. Ωστόσο, αχτίδα ελπίδας έδωσε, μιλώντας αποκλειστικά στο «Π», ο πρόεδρος της εταιρείας που έχει αναλάβει το έργο της απορρύπανσης των ακτών της Σαλαμίνας και του Πειραιά Γιάννης Πολυχρονόπουλος. Όπως μας είπε, σε δύο-τρεις μήνες όλες οι παραλίες που έχουν ρυπανθεί θα είναι πεντακάθαρες και καλύτερες από πριν! Υπάρχουν ειδικά μέσα, σκόνες, χημικά κ.λπ., που διαλύουν και απορροφούν το πετρέλαιο. Και ειδικά συνεργεία που καθαρίζουν τις ακτές και τον βυθό.

Όλοι… ανεύθυνοι!

Από εκεί και πέρα, όλη την εβδομάδα είχαμε ένα πινγκ πονγκ απόδοσης ευθυνών, τις οποίες κανένας δεν αναλαμβάνει, ενώ η πετρελαιοκηλίδα επεκτείνεται όλο και περισσότερο.

Η ρύπανση από τις ακτές θα κάνει πολλά χρόνια για να σβήσει. Το 2012, σε ένα παρόμοιο ναυάγιο στην Ελευσίνα, όπου είχαμε και έναν νεκρό, η θάλασσα έχει καθαρίσει αλλά τα βράχια είναι ακόμα μαύρα στις ακτές. Το Δίκτυο «Μεσόγειος SOS», που μετέχει μαζί με τον ΟΛΠ σε διεθνή προγράμματα και νέες τεχνολογίες μπορεί να εισφέρουν σημαντικά στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών κινδύνων, διερωτάται πώς είναι δυνατόν σε μια περιοχή που φιλοξενεί χιλιάδες πλοία όλων των ειδών και η οποία διέπεται από κανόνες ασφαλούς ναυσιπλοΐας να προκληθεί τέτοια ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή.

***

Γιατί τέτοιο πέπλο σιωπής;

• Ποιος είναι ο κύριος του πλοίου και του φορτίου;
• Ποιος τους καλύπτει
• Δεν προβλημάτισε κανέναν που τρεις μήνες ήταν… παρκαρισμένο και μάλιστα φορτωμένο;

Πολλά τα ερωτηματικά για το μέγα έγκλημα που έγινε στην μπούκα του λιμανιού, στον προστατευόμενο, θαλάσσιο αρχαιολογικό χώρο της Σαλαμίνας.

Το θέμα της βύθισης δεν είναι απλώς περιβαλλοντικό. Είναι και πολιτικό και οικονομικό:

Πρώτον, γιατί έγινε εντός της ουσιαστικής θαλάσσιας ζώνης ελέγχου του ΟΛΠ και της χωρικής αρμοδιότητάς του. ʼρα έχει ευθύνη η Cosco, η οποία, δυστυχώς, για διάφορους λόγους… ακόμα κοιμάται!

Δεύτερον, γιατί έγινε σε χώρο ευθύνης του υπουργείου Ναυτιλίας (VTS Πειραιά), άρα έχει ευθύνες το υπουργείο.

Τρίτον, από τον Ιούνιο 2016 έπρεπε να έχει συσταθεί η Αρχή Λιμένος Πειραιά προκειμένου να πάρει τις δημοσίου συμφέροντος αρμοδιότητες από τον ΟΛΠ, που ιδιωτικοποιήθηκε. Η Αρχή δεν έχει συσταθεί ακόμα, με αποτέλεσμα τις κρατικές αρμοδιότητες να ασκεί… η Cosco.

• Τα ναυάγια και τι συμβαίνει όταν γίνονται προσδιορίζονται στον ν. 2881/2001. Ποιος έχει την ευθύνη για το ναυάγιο και ποιος θα κινήσει τις διαδικασίες που προβλέπονται από τον νόμο; Το υπουργείο ή ο ΟΛΠ/Cosco;

• Τι γίνεται με τον ν. 4404/2016 για τη Σύμβαση Παραχώρησης του Ελληνικού Δημοσίου στον ιδιωτικό ΟΛΠ/Cosco; Ποιος έχει ευθύνη για το ναυάγιο και τα περιβαλλοντικά;

• Το πλοίο, που έχει ελληνική σημαία, ήταν μέχρι το 2009 στον νορβηγικό νηογνώμονα. Μετά πέρασε στην αρμοδιότητα επιθεώρησης του υπουργείου Ναυτιλίας. Ποιος έχει ευθύνη για ένα πλοίο 44 ετών, που ούτε είναι διπύθμενο -θα θυμάστε τον πόλεμο της ΝΔ κατά των διπύθμενων- ούτε, όπως λέγεται, ασφαλισμένο;

• Ποιοι είναι οι κύριοι του φορτίου; Γιατί τους κρύβουν; Ποιοι είναι οι κύριοι του πλοίου; Προς τι αυτό το πέπλο σιωπής επί τόσες μέρες;