Οι πυρηνικές δοκιμές της Β. Κορέας και η προμήθεια των S-400 από την Τουρκία
Το πρώτο θέμα μονοπώλησε, σχεδόν, το διεθνές ενδιαφέρον λόγω των συναφών κινδύνων που συνεπάγονται οι πυρηνικές δοκιμές για την παγκόσμια ασφάλεια όπως και της αυξανόμενης έντασης στις σχέσεις Β. Κορέας – ΗΠΑ, εξαιτίας των δοκιμών. Αλλά και η ρωσοτουρκική συμφωνία δεν στερείται σημασίας, καθώς μπορεί να επιδράσει δυσμενώς στους σημερινούς συσχετισμούς δυνάμεων σε μια πολύ ευαίσθητη περιοχή του κόσμου. Οι πυρηνικές δοκιμές της Β. Κορέας δεν είναι κάτι το καινοφανές. Το νέο και ανησυχητικό στοιχείο είναι αφενός η συχνότητά τους και αφετέρου η ένταση και η ισχύς των εκρήξεων. Συγκεκριμένα, το 2016 η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας (ΛΔΚ) προέβη σε σειρά πυρηνικών δοκιμών, με προφανή στόχο την επίδειξη της βαλλιστικής τους ισχύος. Τον Απρίλιο του 2016 πραγματοποίησε υποβρύχια βαλλιστική δοκιμή (Sea Lanched Ballistic Missile Test-SLBMT) και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους την πέμπτη κατά σειρά πυρηνική δοκιμή της. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους προέβη σε εκτόξευση διηπειρωτικού πυραύλου μικρού βεληνεκούς υπεράνω της Ιαπωνίας (!). Προ ημερών (3 Σεπτεμβρίου) πραγματοποίησε δοκιμή βόμβας υδρογόνου, πολλαπλάσιας ισχύος εκείνων που κατέστρεψαν τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Η αντίδραση από τη διεθνή κοινότητα ήταν άμεση αλλά, ως συνήθως, αναποτελεσματική. Οι δοκιμές χαρακτηρίστηκαν προκλητικές και ακολούθησε η ανακοίνωση ένταξης της Β. Κορέας στην Παγκόσμια Αντιπυραυλική Ομπρέλα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Όπως και στο παρελθόν, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε και νέες αποφάσεις, επιβάλλοντας κυρώσεις στη ΛΔΚ, ειδικότερα σε κρατικές εταιρείες, οντότητες αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα που άμεσα ή έμμεσα εμπλέκονται στην ανάπτυξη της πυραυλικής ικανότητας της Β. Κορέας. Τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας συγκηδεμόνευσε και η Ελλάδα. Οι κυρώσεις ουδόλως επτόησαν τον ιδιόμορφο ηγέτη της Β. Κορέας, που ορισμένοι, αφελώς, του αποδίδουν ψυχιατρικής φύσεως χαρακτηρισμούς, τις οποίες και αγνόησε επιδεικτικά. Σε αντίθεση με τη ΛΔΚ, η οποία παραβιάζει τη διεθνή νομιμότητα και θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την παγκόσμια ασφάλεια, η περίπτωση της Τουρκίας με την προμήθεια του αντιπυραυλικού συστήματος των S-400 από τη Ρωσία, που ουδέν μεμπτόν παρουσιάζει από πλευράς διεθνούς νομιμότητας, προκάλεσε την ιδιαίτερη προσοχή των ευρωατλαντικών κύκλων, κυρίως για τις δυνατές επιπτώσεις στις σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και τον δυτικό κόσμο, όπως και τις πιθανές γεωπολιτικές ισορροπίες σε μια από τις πλέον ευαίσθητες περιοχές του κόσμου. Αν επιχειρούσαμε μια σύγκριση μεταξύ της συμπεριφοράς της Β. Κορέας και Τουρκίας, που φαινομενικά δεν παρουσιάζουν καμιά συνάφεια, θα διακρίναμε ένα κοινό στοιχείο, που δεν είναι άλλο από το πολιτικό κίνητρο στις ενέργειες αμφοτέρων των χωρών. Γιατί χρειάζεται η Β. Κορέα το πυρηνικό οπλοστάσιο; Προφανώς για να προστατεύσει και να διαφυλάξει το απολυταρχικό της καθεστώς, όπως και να αποτρέψει απόπειρες ενοποίησης των δύο Κορέων, υπέρ της Νότιας, που είναι πλήρως ενσωματωμένη στο δυτικό – καπιταλιστικό σύστημα. Ασφαλώς, το πυρηνικό οπλοστάσιο της Β. Κορέας εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της Κίνας, από την οποία ενισχύεται -και όχι μόνο διπλωματικά-, αφού διά της Β. Κορέας αποτρέπει τη μεταβολή των γεωπολιτικών ισορροπιών στην περιοχή προς όφελος των ΗΠΑ. Ακριβώς για τον λόγο αυτό το Πεκίνο και -διακριτικότερα- η Μόσχα υποστηρίζουν τη λύση του διπλού παγώματος («double freeze»), δηλαδή η Β. Κορέα να παγώσει τα πυρηνικά και βαλλιστικά της προγράμματα και οι ΗΠΑ να πράξουν ομοίως, με πάγωμα των κοινών στρατιωτικών γυμνασίων με τη Ν. Κορέα. Στόχος η αποπυρηνικοποίηση της Κορεατικής Χερσονήσου και η εμπέδωση της σταθερότητας στην περιοχή. Μια πυρηνική αναμέτρηση ή ένα πυρηνικό ατύχημα θα είχε καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, πυρηνικό οπλοστάσιο της Β. Κορέας και των S-400, εκτιμώ ότι το βασικό κίνητρο είναι πολιτικής φύσης. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τους S-400, η προμήθειά τους πολύ λίγα μπορεί να προσφέρει στην αμυντική ικανότητα της γείτονος χώρας. Η Τουρκία αντικειμενικά δεν απειλείται από καμιά όμορη χώρα, ούτε μπορεί να απειληθεί, εκτός βέβαια από χώρες πέραν των συνόρων της. Προς τι λοιπόν η απόκτηση του ρωσικής κατασκευής αντιπυραυλικού συστήματος; Επισήμως η Μόσχα τηρεί σιβυλλική στάση. Ανάλογη είναι και η σιγή από πλευράς ΝΑΤΟ και ΕΕ, με εξαίρεση μεμονωμένες αντιδράσεις κύκλων του Αμερικανικού Πενταγώνου. ʼγομαι στην εκτίμηση ότι η ʼγκυρα στοχεύει περισσότερο στην αποστολή μηνυμάτων προς τη Δύση, στη βάση ότι αν δεν ληφθούν υπόψη τα συμφέροντά της στο Μεσανατολικό, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το Κουρδικό, έχει και άλλες επιλογές με στροφή προς τη Μόσχα και χώρες της Κεντρικής Ασίας. Πρόκειται για τακτικές εκβιαστικού χαρακτήρα, στις οποίες έχει ιδιαίτερη επίδοση η τουρκική διπλωματία. Η Τουρκία ήδη από το Συνέδριο του Βερολίνου είναι συνδεδεμένη με τις δυτικές χώρες και κατ επέκταση τα δυτικά συμφέροντα. Η αποσύνδεση θα ήταν, για πολλούς λόγους, πολύ δύσκολη έως αδύνατη. Αλλά και η Ρωσία, για αντίστοιχα σοβαρούς λόγους, δεν μπορεί να προχωρήσει, πέραν ενός σημείου, τις σχέσεις της με την Τουρκία Και ολίγα σχόλια σχετικά με τη στάση της Μόσχας σε ό,τι αφορά το φλερτ με την ʼγκυρα. Ασφαλώς θέλει να επωφεληθεί του κλίματος δυσπιστίας που έχει δημιουργηθεί στις σχέσεις της Τουρκίας με τους δυτικούς συμμάχους της. Λέγεται ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν ξεχνούν τις ήττες τους. Αυτό φαίνεται να μην ισχύει στην περίπτωση της σημερινής Ρωσίας, όσο και αν γίνονται αντιληπτοί οι λόγοι. Ωστόσο οι εντυπώσεις μένουν. Η Μόσχα «κατάπιε» την κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους στη Συρία από την Τουρκία, την εν ψυχρώ εκτέλεση του διασωθέντος ρώσου πιλότου όπως και την εν ψυχρώ δολοφονία του διαπιστευμένου πρέσβη της στην ʼγκυρα! Όλα προς χάριν της διάβρωσης των σχέσεων της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και τη Δύση; Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, κατά τη διάσημη ρήση του Νικολό Μακιαβέλι