Από την Πνύκα ο Γάλλος Πρόεδρος προανήγγειλε αναδόμηση της Ευρώπης

Ο Γάλλος Πρόεδρος προανήγγειλε συ­γκεκριμένα πρωτοβουλία, στις αρχές του 2018, για μια νέα Ευρωπαϊκή Συνθήκη, που θα διαμορφωθεί όχι πίσω από κλειστές πόρτες αλλά με ευρεία συζήτηση και υποβολή προτάσεων σ’ όλα τα κράτη-μέλη. Η δημόσια αυτή συζήτηση θα διεξαχθεί κατά τη διάρκεια ενός εξαμήνου και, στη συνέχεια, οι στόχοι που θα προβληθούν θα αποτελέσουν τους άξονες για τη διαμόρφωση μιας νέας Ευρωπαϊκής Συνθήκης και μιας νέας Ευρώπης, κατά τα επόμενα 10-15 χρόνια.

Ο Γάλλος Πρόεδρος παραδέχθηκε ανεπιφύλακτα ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίση και ότι απειλείται η αξιοπιστία της. «Στην Ευρώπη σήμερα», είπε, «η δημοκρατία, η εμπιστοσύνη απειλούνται». Στο ίδιο πνεύμα, υπεγράμμισε ότι «η Ευρώπη είναι μια μοναδική εναλλακτική λύση. Εάν όμως συνεχίσουμε να εθελοτυφλούμε, θα είμαστε η γενιά που θα αναλάβει την ευθύνη του θανάτου της Ευρώπης».

«Πιστεύουμε», συνέχισε, «σε μια κυριαρχία που μας επιτρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας. Πιστεύω στην εθνική και στην Ευρωπαϊκή κυριαρχία. Οι προκλήσεις δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν πια από κράτη-μέλη. Κοιτάξτε την κλιματική αλλαγή. Κοιτάξτε την προσφυγική κρίση. Απέναντι σε αυτές τις νέες απειλές, στην οικονομική κρίση, ποια είναι η προστασία; Μπορεί να προστατευθεί ένα έθνος μόνο του; Βεβαίως, το έθνος πρέπει να αποφασίζει, αλλά η σωστή κλίμακα για να προστατευθούμε είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να μη μας επιβάλλουν οι πιο ισχυροί, σήμερα οι Αμερικανοί, αύριο οι Κινέζοι, την άποψή τους».

Τι σημαίνουν ακριβώς τα όσα είπε ο Γάλλος Πρόεδρος για την Ευρωπαϊκή κυριαρχία και την επαναθεμελίωση της Ευρώπης; Υπονοεί ένα νέο άλμα προς την ίδια κατεύθυνση, που θα συμπεριλάβει τώρα και τον σκληρό πυρήνα της κυριαρχίας του εθνικού κράτους ή βλέπει πραγματικά την ανάγκη μιας νέας επανεκκινήσεως της Ευρώπης, με τη διόρθωση των πολιτικών και των δομών της που την οδήγησαν προς μια αδιέξοδη κατάσταση;Επικαλείται, π.χ., ο Γάλλος Πρόεδρος το επιχείρημα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι το εθνικό κράτος είναι η σωστή κλίμακα για την παροχή προστασίας στους Ευρωπαίους απέναντι στις νέες απειλές και προκλήσεις που ανέφερε. Ποια είναι όμως η προστασία που έδωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι σήμερα είτε σε ό,τι αφορά την οικονομική κρίση είτε σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, π.χ., πρόβλημα;

Η πικρή πραγματικότητα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ταυτιζόμενη με τις πολιτικές της παγκοσμιοποίησης, του ακραίου νεοφιλελευθερισμού και του άκριτου ανοίγματος των συνόρων προς κάθε κατεύθυνση, όχι μόνο δεν έδωσε προστασία στους Ευρωπαίους αλλά έγινε η ίδια πρόξενος, με τις πολιτικές της, πολύ μεγαλύτερων προβλημάτων.

Η βαθιά αιτία της κρίσεως της Ευρωπαϊκής Ενώσεως βρίσκεται στο γεγονός ότι με το δημοκρατικό έλλειμμα και με την εκ των πραγμάτων κατάλυση της ισοτιμίας και της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών-μελών και την αναγωγή της αγοράς σε καθοριστική αναφορά, διευρύνονται οι διαφορές μεταξύ των χωρών-μελών και προάγεται η ηγεμονία των ισχυρότερων.

Η Γαλλία είναι η χώρα που διεδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο για την προώθηση της Ευρωπαϊκής ιδέας και την οικοδόμηση της Ευρώπης. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι αυτή η Ντεγκωλική ιδέα της Ευρώπης επηρέασε βαθιά και την Ελληνική πολιτική τάξη και κοινή γνώμη και κατέστησε πολύ δημοφιλή την ιδέα της Ευρώπης στην Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή όμως Ένωση, όπως εξελίχθηκε, διέψευσε τις μεγάλες ελπίδες και προσδοκίες που είχε προκαλέσει. Η Ελλάδα ιδιαίτερα γεύθηκε και γεύεται τις Ευρωπαϊκές συνταγές για την έξοδο από την κρίση αλλά και σε άλλους τομείς, όπως η Ευρωπαϊκή πολιτική των ανοικτών συνόρων για το πολιτικό άσυλο, αν και στον τομέα αυτό οι ιδεολογίστικες και ανεδαφικές Ελληνικές ηγεσίες εξακολουθούν ακόμη, αναλώμασι της χώρας τους, να υπερακοντίζουν και να πλειοδοτούν.

Η Γαλλία ζει με τον δικό της τρόπο την κρίση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Βλέπει να μεγαλώνει η αμφισβήτησή της και μέσα στα ίδια τα σύνορά της. Βλέπει το κίνημα της εθνικής κυριαρχίας να επανέρχεται δυναμικά σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Βλέπει να υποσκελίζεται η ίδια από τη Γερμανία, που ως η οικονομικά ισχυρότερη χώρα αποκτά ηγεμονικό πλεονέκτημα, εφόσον η βάση αναφοράς της σημερινής Ευρώπης είναι η αγορά και το ευρώ.

Η Γαλλία έχει επενδύσει πολλά στην ιδέα της Ευρώπης και είναι δύσκολο να δει μια εναλλακτική πολιτική στο Ευρωπαϊκό σχέδιο. Θα προσπαθήσει γι’ αυτό να φέρει αλλαγές στην Ευρώπη, ώστε το Ευρωπαϊκό ιδεώδες να ξαναβρεί την έλξη και τη δυναμική του και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο να κατοχυρωθεί και η ισοτιμία της Γαλλίας με τη Γερμανία.

Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο, γιατί συνδέεται με την παγκοσμιοποίηση, που προτάσσει την κυριαρχία των αγορών και με την οποία, δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ταυτισθεί, με μεγάλο πρωταγωνιστή τη Γερμανία.

Η τελευταία έχει κάθε λόγο και κάθε συμφέρον να πρωτοστατεί υπέρ της παγκοσμιοποιήσεως γιατί είναι χώρα έντονα βιομηχανική και εξαγωγική και επιδιώκει να έχει ανοικτή στα προϊόντα της την παγκόσμια αγορά.

Μεγαλύτερα ακόμη είναι τα προβλήματα στην Ευρωζώνη. Το ενιαίο νόμισμα προϋποθέτει λογικά μια ενιαία πολιτική αρχή και σύγκλιση των οικονομιών και των επιπέδων ζωής των χωρών-μελών. Πάνω σ’ αυτήν τη βάση μπορεί να διαμορφωθεί μια κοινή δημοσιονομική πολιτική και μια πολιτική εσωτερικής συνοχής. Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην ομιλία του στην Πνύκα στο γεγονός ότι δεν χρειάζεται μόνο κοινός υπουργός Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και κοινός υπουργός Συνοχής. Ο Πρόεδρος Προκόπης Παυλόπουλος αναφέρθηκε σε ομοσπονδιακή μεταμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

Είναι γνωστή η διαμάχη που υπάρχει από καιρό στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεταξύ εκείνων που προτείνουν μια υπερεθνική Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία και εκείνων που υπεραμύνονται της εθνικής κυριαρχίας των Ευρωπαϊκών κρατών. Τα Ευρωπαϊκά κράτη είναι εθνικά κράτη, με ιστορική ταυτότητα και ιδιαίτερη το καθένα πολιτιστική φυσιογνωμία. Δεν μπορούν να εξομοιωθούν με τις Αμερικανικές Πολιτείες, η καθεμιά από τις οποίες δεν αντιπροσωπεύει μια ιδιαίτερη εθνική ομάδα και δεν έχει μια ιδιαίτερη εθνική ταυτότητα.

Το ιδεολόγημα του ενός, ενιαίου -δήθεν- Ευρωπαϊκού λαού έχει σαθρά θεμέλια, γιατί ενιαίος Ευρωπαϊκός λαός δεν υπάρχει. Υπάρχουν στην Ευρώπη εθνικά κράτη.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ομιλία του Γάλλου Προέδρου στην Πνύκα ανοίγει επισήμως τη συζήτηση για την Ευρώπη, λίγο πριν μάλιστα από τις Γερμανικές εκλογές. Έχει και αυτό τη σημασία του.

Αναγνωρίζεται πλέον από όλους ότι η πορεία της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενώσεως είναι σε αδιέξοδο και ότι χρειάζεται η συζήτηση μιας νέας Ευρωπαϊκής Συνθήκης. Η αναγνώριση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για τη λύση του, εάν τελικά αποδει­χθεί εφικτή.