«Παι-δεμένη» Παιδεία

Κάθε υπουργός και το εξεταστικό του σύστημα, θα έλεγε κανένας. Μηδενός σχεδόν εξαιρουμένου, κάθε νέος υπουργός θέλει να λάβει τον κότινο του μεταρρυθμιστή της παιδείας, ασχέτως εάν όλοι οι προηγούμενοι απέτυχαν, πέραν των άλλων και γιατί κάθε επόμενος υπουργός φρόντιζε πριν από όλα να κατεδαφίσει ό,τι έφτιαξε ο προηγούμενος, ακόμη και εάν ανήκε στο ίδιο κόμμα. Φυσικά, υπήρξαν από κάποιους υπουργούς φιλότιμες και συνετές προσπάθειες βελτίωσης του εξεταστικού συστήματος, τις οποίες δεν πρέπει να μηδενίζουμε, αλλά αντιθέτως να προβάλλουμε, μόνο που δεν είναι του παρόντος.

Βεβαίως, το εξεταστικό σύστημα επηρεάζει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα το γυμνάσιο και το λύκειο, αφού ζούμε στη χώρα της θεοποίησης των εξετάσεων και οι Πανελλαδικές Εξετάσεις γίνονται κάθε χρόνο το πρώτο θέμα στην αρθρογραφία των εφημερίδων και γενικότερα στα ΜΜΕ. Όλα αυτά δημιουργούν την παραπλανητική εντύπωση ότι οι Πανελλαδικές Εξετάσεις αποτελούν την καρδιά του εκπαιδευτικού συστήματος, χωρίς αυτό να είναι αλήθεια. Στις άλλες, μάλιστα, χώρες ούτε στα ψιλά γράμματα δεν περνάει ως είδηση η διεξαγωγή των οποιωνδήποτε εξετάσεων των σχολείων, εκτός από τα αποτελέσματα διεθνών εκπαιδευτικών εξετάσεων-ερευνών, όπως, για παράδειγμα, του διαγωνισμού PISA.

Και τώρα μια ακόμη μεταρρύθμιση προ των πυλών. Πρόκειται για τη δεύτερη πρωτοβουλία αυτής της κυβέρνησης, μετά τον ν. 4327/2015. Ο υπουργός κ. Γαβρόγλου δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ότι «ο στόχος μας είναι η αναβάθμιση του λυκείου και ο τρόπος με τον οποίον τα παιδιά του λυκείου θα μπορούν να ξαναείναι στο σχολείο και το σχολείο θα μπορεί να παίζει τον εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό του ρόλο».

Και ενώ ο πρωθυπουργός στην τελευταία του επίσκεψη, τον περασμένο Μάιο, στο υπουργείο Παιδείας, δήλωνε ότι «σχεδιάζουμε τη ριζική αναβάθμιση των δύο τελευταίων τάξεων του λυκείου, που θα οδηγήσει στην κατάργηση των Πανελλαδικών», «στόχος μας είναι η ενίσχυση του σχολείου, η αναβάθμιση του λυκείου», «να δώσουμε χώρο και αξία στο λύκειο, με κέντρο τη διαδικασία της μάθησης και όχι της εξέτασης», είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι νέες αλλαγές που εξαγγέλθηκαν, εφόσον ψηφισθούν και εφαρμοσθούν, θα χειροτερεύσουν την κατάσταση που επικρατεί σήμερα, ιδιαίτερα στο γενικό λύκειο.

Ειδικότερα, τη νέα πρόταση του υπουργού Παιδείας για αλλαγή του συστήματος χαρακτηρίζουν τρία, κυρίως, στοιχεία:

1) Η καθιέρωση, για πρώτη φορά, πανελλαδικών εξετάσεων στο τέλος του πρώτου τετραμήνου στην Τρίτη Λυκείου, με αυτόματη ηλεκτρονική διόρθωση. Αυτό σημαίνει «κλειστές ερωτήσεις» (σωστό-λάθος και πολλαπλής επιλογής), που σίγουρα παραπέμπουν σε αποστηθίσεις ή στην τυχαιότητα-λοταρία αλλά και σε αύξηση της αγωνίας των μαθητών και των γονιών τους, άρα και ενίσχυση του φροντιστηρίου. Βέβαια, προ των καθολικών αντιδράσεων, ο υπουργός δήλωσε την Πέμπτη ότι το «το προαιρετικό της συμμετοχής στην προκειμένη περίπτωση είναι εγγενές στοιχείο της πρότασής μας»! Και οι άμεσες ερωτήσεις που εκ των πραγμάτων προκύπτουν είναι: Oι μαθητές που δεν θα θέλουν να συμμετέχουν στις εξετάσεις, την περίοδο που άλλοι θα εξετάζονται, θα κάθονται στο σπίτι τους; Πόσοι μαθητές θα θελήσουν να υποβληθούν εκουσίως στη διαδικασία εξετάσεων που είναι προαιρετικές;

2) Η καθιέρωση υποχρεωτικής εκτενούς εργασίας από κάθε μαθητή της παραπάνω τάξης σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα, που θα αξιολογείται από εξωτερικούς αξιολογητές, γεγονός που είτε θα δημιουργήσει στον μαθητή τεράστιο άγχος και κόπο, είτε θα «βρουν δουλειά» οι γονείς, είτε, το χειρότερο, θα ανθίσουν επαγγελματίες συγγραφείς εργασιών, έναντι αμοιβής – για τους έχοντες φυσικά.

3) Η ανακοίνωση αλλαγών μόνο για την Τρίτη Λυκείου, που σημαίνει ακύρωση της μαθησιακής διαδικασίας σε Αʼ και Βʼ Λυκείου.

Κατόπιν τούτου, αναρωτιέται κανείς πώς θα επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι του πρωθυπουργού και του υπουργού Παιδείας.

Ήδη έχει διαπιστωθεί ότι όσο μειώνονται τα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα στην Γʼ Λυκείου, χωρίς να λαμβάνονται μέτρα ενίσχυσης των άλλων γενικών μαθημάτων στις άλλες τάξεις, τα τελευταία αυτά ακυρώνονται στην πράξη. Τα μη «πανελλαδικά» γνωστικά αντικείμενα, λοιπόν, στο πυρ το εξώτερον. Δεν μας χρειάζεται η γενική, η καθολική μόρφωση, ο καθολικός άνθρωπος, ο πολύπλευρα μορφωμένος πολίτης, ο έχων κατάρτιση για την ορθή χρήση αγαθών και υπηρεσιών, αλλά ο ρομποτικός πολίτης. Γιατί τι άλλο μπορεί να επιδιώκει ένα, πανθολογουμένως, λύκειο όχι των απαιτήσεων αλλά της ήσσονος προσπάθειας, όπου δίνεται σημασία, ήδη από την Αʼ Λυκείου, σε ό,τι εξετάζεται πανελλαδικά και αυτό σημαίνει με το νέο σύστημα σε τέσσερα το πολύ μαθήματα. Τα άλλα απλώς θα συνεχίσουν να «διακοσμούν» το πρόγραμμα σπουδών και σε αυτό συμβάλλει η «περίφημη» ακώλυτη προαγωγή στο λύκειο, η οποία εξασφαλίζεται εάν ο μαθητής συγκεντρώσει μέσο όρο όλων των διδασκόμενων μαθημάτων το «θαυμαστό» 9,5, όταν ο μαθητής στο γυμνάσιο, που είναι και υποχρεωτική εκπαίδευση, χρειάζεται αντίστοιχα 13!

Πάντως, όλες οι μεταρρυθμίσεις (και η εξαγγελθείσα) έχουν ως στόχο την κατάργηση ή τη μείωση της ανάγκης της φροντιστηριακής εκπαίδευσης. Η στατιστική, όμως, είναι ανηλεής. Μετά από κάθε «μεταρρύθμιση» συνήθως αυξάνεται η φροντιστηριακή εκπαίδευση. Και ιδιαίτερα σήμερα, στο απόγειο της οικονομικής κρίσης, που οι έχοντες έγιναν λιγότεροι, φοβάμαι μήπως ισχύσει αυτό που χαρακτηριστικά σημείωσε για τη νέα μεταρρύθμιση μαχόμενος εκπαιδευτικός σε γνωστό ιστότοπο: «Το σχολείο της “Αριστεράς” θα είναι το πλέον ταξικό σχολείο»! Και μη χειρότερα.

ΝΕΣΤΟΡΑΣ