Οι ελλείψεις δεν είναι μόνο υλικές – Ανάγκη για ριζικές αλλαγές
Και τούτο είτε επειδή τα προβλήματα και οι καταστάσεις είναι ποικίλα και πολλές φορές δύσκολα αντιμετωπίσιμα είτε επειδή οι υπηρεσίες παρουσιάζουν ελλείψεις σε προσωπικό και εξειδικευμένα στελέχη, όπως και σε υλικά μέσα. Πολλές από αυτές τις περιπτώσεις αληθεύουν για τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό, δεν απαντούν όμως στο ερώτημα γιατί σε σύγκριση με άλλες κοινοτικές χώρες, κυρίως δυτικές, να υστερούν και η κατάσταση αντί να βελτιώνεται μοιάζει να χειροτερεύει. Υπερβολές; Ίσως ναι, αλλά εκφράζουν την πραγματικότητα, αν κρίνουμε από την εντύπωση που έχουν οι περισσότεροι πολίτες για την απόδοση των κρατικών και δημοτικών υπηρεσιών.
Σε προηγούμενο άρθρο μας θίγαμε το θέμα των θερινών διακοπών, με τη νωχέλεια και τη ραστώνη που τις χαρακτηρίζει, αναγκαία για όποιον εργάζεται χειρωνακτικά ή πνευματικά. Παράλληλα σημειώναμε ότι η ευλογημένη αυτή εποχή του χρόνου δυστυχώς συνοδεύεται και από έξαρση των φαινομένων παραβατικότητας, όπως κλοπές, διαρρήξεις ακόμη και ένοπλες ληστείες, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αισθήματα ανασφάλειας στους πολίτες, με επιπτώσεις και στην εντύπωσή τους για το κράτος και τις κρατικές υπηρεσίες που είναι εντεταλμένες για την προστασία των άυλων και υλικών αγαθών. Ιδιαίτερα δυσμενείς είναι οι εντυπώσεις όταν πολλά κρούσματα παραβατικότητας αποδίδονται από τα ειδησεογραφικά και αστυνομικά δελτία σε σπείρες αλλοδαπών, που οδηγούν σε σκέψεις αν η Ελλάδα είναι ξέφραγο αμπέλι. Θέταμε το ερώτημα για το κατά πόσο ελέγχεται η παραμονή των αλλοδαπών στη χώρα μας και αν δεν μπορούν να εφαρμόζονται και στην Ελλάδα τα μέτρα εκείνα που είναι και εύκολα εφαρμόσιμα και αποτελεσματικά. Ελπίζουμε ότι θα τύχουν της προσοχής των αρμοδίων αρχών και υπηρεσιών.
Οι μεγάλες πυρκαγιές που ξέσπασαν τις τελευταίες ημέρες στην Αττική αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας και κατέστρεψαν δασικές αλλά και κατοικήσιμες περιοχές θέτουν επιτακτικά το ερώτημα της αποτελεσματικότητας των κρατικών και δημοτικών αρχών. Ο πολίτης διαπιστώνει ότι τα υπουργεία συνεχώς αλλάζουν ονομασίες, πληθαίνουν αντί να ελαττώνονται σε αριθμό και ανταλλάσουν αρμοδιότητες. Ορισμένα υπουργεία είναι υπερδιογκωμένα σε αρμοδιότητες ενώ άλλα έχουν εξαιρετικά περιορισμένο αντικείμενο. Τυπικό παράδειγμα το υπουργείο Εσωτερικών. Στις αρμοδιότητες του αναπληρωτή υπουργού, του άκρως διακριτικού, σεμνού, άοκνου και αποτελεσματικού στρατηγού ε.α. κ. Νίκου Τόσκα, υπάγονται οι αστυνομικές δυνάμεις, η ΓΓ Προστασίας του Πολίτη, που σε πολλές χώρες, π.χ., στη γειτονική μας Ιταλία, έχει αυξημένες αρμοδιότητες, η Πυροσβεστική Υπηρεσία και η ΕΥΠ, μια ευαίσθητη, ως γνωστόν, κρατική υπηρεσία, που παλαιότερα υπαγόταν απευθείας στον πρωθυπουργό. Τελευταίως υπήρξαν εντονότατες συζητήσεις και αντεγκλήσεις γύρω από τη δικαιοσύνη και τις δικαστικές αρχές. Όσοι έχουν μια ελάχιστη εμπειρία από άλλες προηγμένες χώρες διαπιστώνουν ότι στην Ελλάδα η απονομή της δικαιοσύνης είναι άκρως χρονοβόρα και καταντάει τελικά ταξική λόγω του υψηλού κόστους από δικονομικές δυνατότητες, που παρέχουν συνεχώς και εύκολα αναβολές, κάτι που ισοδυναμεί σχεδόν με αρνησιδικία. Η δικονομία, πολιτική και ποινική, ο συντακτικός τύπος των αποφάσεων, κ.λπ., χρήζουν ριζικών μεταρρυθμίσεων, αντλώντας και από τις πρακτικές άλλων χωρών. Γίνεται αντιληπτό ότι ελάχιστα ωφελούν οι ατέρμονες διαμάχες σχετικά με το αν η δικαιοσύνη πολιτεύεται ή όχι. Η τοπική αυτοδιοίκηση λειτουργεί στα πρότυπα και βαδίζει στα χνάρια των κρατικών υπηρεσιών. Σε αντίθεση με τις κρατικές, έχουν μεγαλύτερη αμεσότητα στις καθημερινές ανάγκες του πολίτη, ενώ ο βαθμός πραγματικής αυτοδιοίκησης είναι και δείκτης δημοκρατικότητας μιας χώρας. Προ ετών και επί υπουργίας Αλέκου Παπαδόπουλου (κυβέρνηση Κ. Σημίτη), έγινε μια μεγάλη προσπάθεια αναδιάρθρωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης υπό την ονομασία «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ», τιμώντας έτσι τον πρώτο κυβερνήτη της χώρας, που ανέλαβε το τιτάνιο έργο να οργανώσει το νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος. Προβλεπόταν, όπως συμβαίνει σε κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η επανεξέταση του σχεδίου μετά την παρέλευση πενταετίας με το «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ 2». Τούτο επιχειρήθηκε με το σχέδιο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», μια ονομασία εντελώς άσχετη με το αντικείμενο, γνωστού όντως ότι ο αρχιτέκτονας Καλλικράτης ήταν ένα είδος εργολάβου της εποχής, που είχε αναλάβει την κατασκευή των έργων της Ακρόπολης. Πρόκειται περί συγχύσεως των ιστορικών ρόλων δύο προσωπικοτήτων της σύγχρονης και αρχαίας Ελλάδας ή περί των γνωστών αντιζηλιών μεταξύ των πολιτικών ανδρών και κυβερνήσεων; Η συνένωση δήμων και κοινοτήτων -αποτελεί κοινή διαπίστωση- ελάχιστα συνέβαλε στην αποτελεσματικότητά τους στην παροχή υπηρεσιών προς τους δημότες και στην αντιμετώπιση γενικότερων θεμάτων της περιοχής τους. Ο αριθμός των δήμων στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας παρέμεινε σχεδόν ο ίδιος. Το Παρίσι, π.χ., με πάνω από δέκα εκατομμύρια κατοίκους, ή η Ρώμη, με πέντε και πλέον, έχουν έναν δήμαρχο. Τα κτίρια και οι εγκαταστάσεις που στεγάζουν τις Δημοτικές Αρχές σίγουρα δεν μειώθηκαν, αν δεν αυξήθηκαν κιόλας. Πολλοί δημοτικοί άρχοντες αποδίδουν τη δυσλειτουργία των καλλικρατικών δήμων στις συνενώσεις! Οι πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική, Κάλαμο, Καπανδρίτι και αλλού, μαρτυρούν την αναποτελεσματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Λείπουν οι σχεδιασμοί αντιμετώπισης και κυριότατα η επικέντρωση στην πρόβλεψη και όχι απλώς στην καταστολή. Η επισήμανση προέρχεται από δήμαρχο που τυγχάνει γενικής αναγνώρισης από τους κατοίκους της περιοχής Πεντέλης. Συμμεριζόμαστε τις δηλώσεις και την έκκλησή του ότι οι υπηρεσίες της τοπικής αυτοδιοίκησης χρήζουν πλήρους και άμεσης αναδιαμόρφωσης. Θα ήταν πάντως παράλειψη αν, εκτός των κριτικών για την αποδοτικότητα των κρατικών και δημοτικών υπηρεσιών, δεν κρίναμε και τη συμπεριφορά ημών των πολιτών. Απουσία συνείδησης και κουλτούρας, έλλειψη συνεργασίας με τις τοπικές αρχές, οι οποίες το ανταποδίδουν στον ίδιο βαθμό. Οι λόγοι πολλοί και διάφοροι. Μήπως χρειάζεται μια πολιτιστική επανάσταση; Όχι αναγκαστικά τύπου ΜΑΟ!