Αντί εισαγωγής
Τώρα, λοιπόν, που το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας, μετά βασάνων και κόπων, αντιλήφθηκε ότι για να αισθάνονται ασφαλείς οι εταίροι μας, καθώς μας δάνεισαν με χρήματα των φορολογουμένων τους, έπρεπε τουλάχιστον να μπορούμε να πληρώνουμε τους τόκους (δέσμευση για 3,5% πλεόνασμα), ξύπνησαν από τον λήθαργο.
Περνώντας πλέον στη δεύτερη περίοδο προσαρμογής, άρχισαν να αναρωτιούνται αν υπάρχει ή δεν υπάρχει κοινωνική οικονομική και πολιτική ανάπτυξη της χώρας μέσα στο Μνημόνιο. Προβληματίζονται αν:
Θα ενταχθούμε στο κοινωνικό κράτος που προσφέρουν στους πολίτες τους οι χώρες της Ευρωζώνης.
Θα απολαύσουμε τη δημοκρατική ισορροπία των εταίρων μας.
Θα δούμε ανάπτυξη πρόοδο και ευημερία μέσα στην Ευρωζώνη.
Προβληματίζονται αν μπορούμε να πετύχουμε ανάπτυξη αξιοποιώντας τις μνημονιακές πολιτικές ή αν πρέπει να γυρίσουμε στην εποχή της ανάπτυξης τύπου Τσοχατζόπουλου.
***
«Κόκκινα» δάνεια
Το Ελληνικό Δημόσιο έδωσε 50 δισ. για να ενισχύσει τα προβληματικά χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Τα χρήματα δόθηκαν με έναν αποκλειστικό σκοπό. Να σωθεί ο παραγωγικός ιστός της χώρας και όχι οι ενδιάμεσοι, όπως οι τράπεζες. Είχαν ένα τεράστιο σε αξίες, μη ρευστοποιήσιμο δανειακό χαρτοφυλάκιο και έπρεπε να το μετατρέψουν σε εξασφαλισμένο και ρευστοποιήσιμο. Τον έλληνα φορολογούμενο δεν τον ενδιέφερε το διαχειριστικό λάθος των επιχειρήσεων και των τραπεζών τους. Δεν τον ενδιέφερε πώς θα διαγραφούν οι υποχρεώσεις και αν θα χρειαστεί νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Τον ενδιέφερε απλώς και μόνο ένα θέμα. Όσο το δυνατόν ταχύτερα, αποτελεσματικά και αμερόληπτα, να μπει και πάλι ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός της χώρας στην παραγωγή. Πέντε χρόνια το κοιτάμε με γουρλωμένα μάτια και δεν κάνουμε τίποτα.
***
Φορολογική συνέπεια
Δεν χρειάζεται βαθιά γνώση των οικονομικών για να καταλάβουμε, γιατί όσο αυξάνονται οι φορολογικοί συντελεστές και μειώνονται τα πραγματικά εισοδήματα, τόσο θα αυξάνεται η φορολογική ασυνέπεια και η μη απόδοση φόρων. Όσο ανεβαίνει η τιμή ενός αγαθού, λέει ο νόμος της ζήτησης, τόσο πέφτει η ζητούμενη ποσότητα. Αν το αγαθό είναι η φορολογική συνέπεια και η τιμή, ο φορολογικός συντελεστής, τότε, σύμφωνα με τον νόμο της ζήτησης, ανεβάζοντας τον φορολογικό συντελεστή μειώνεται η συνέπεια των φορολογουμένων. Οι φορολογούμενοι δεν έχουν κίνητρο να ρισκάρουν επιχειρώντας. Έχουν κίνητρο να ρισκάρουν φοραποφεύγοντας.
Ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου: Δεκαετίες τώρα ακούμε για επιχειρηματικά κίνητρα και για κυβερνητικές ενέργειες με στόχο την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Ορισμένοι ρομαντικοί μάλιστα συλλέγουν και τους λόγους των πρωθυπουργών στην Έκθεση Θεσσαλονίκης. Ίσως για να θυμούνται, όταν γεράσουν, τις εξαγγελίες. Για να μπορέσει να δημιουργήσει όμως ο παραγωγός, είτε από μόνος του είτε συνδυάζοντας παραγωγικούς συντελεστές, με στόχο την ανάπτυξη, πρέπει να προσδοκά κέρδος αντίστοιχο του κινδύνου που αναλαμβάνει. Το παραμύθι που λέγεται επιχειρηματικότητα πρέπει να τον πείθει και να πείθει κι άλλους. Όχι τον βουλευτή ή τον πολιτικό της περιοχής, για επιδότηση, αλλά αυτόν που θα δώσει τις αποταμιεύσεις του για καλύτερες αποδόσεις αύριο. Το ότι τώρα, με αρνητικά επιτόκια προεξόφλησης, κανείς δεν αγοράζει κίνδυνο στη χώρα μας είναι κάτι που θα έπρεπε να μας προβληματίσει. Ας θυμόμαστε ότι εξαγγελίες περί κινήτρων μόνο αρνητικό αποτέλεσμα έχουν γενικά στη βιώσιμη ανάπτυξη.
***
Αξιολόγηση στο Δημόσιο
Σε ποιο δημόσιο αγαθό μπορούμε αξιόπιστα να επιχειρηματολογήσουμε με την έκφραση «μολών λαβέ», δηλαδή θα πολεμήσουμε για να μην το χάσουμε;
Στην άμυνα και στην εσωτερική ασφάλεια, όπου, πίσω από τις γραμμές των ιδεολογικών μας αγκυλώσεων, τα Ίμια είναι ακόμη νωπά; Στην παιδεία, όπου όλοι όσοι έχουμε μεγαλώσει παιδιά με θλίψη αναπολούμε τον ταπεινό υπηρέτη της αριστείας την εποχής των δικών μας εκπαιδευτικών χρόνων; Στη δικαιοσύνη, όπου, αν μπορούσαμε, θα μεταφέραμε όλες τις διαδικασίες σε Αγγλικό Δίκαιο; Στην κοινωνική ασφάλιση, που η ενοποίηση των Ταμείων αντί για εξοικονόμηση δαπανών έφερε μείωση παροχών; Στα δίκτυα, όπου η κρατική επιχορήγηση αποτελεί εφαλτήριο για να δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερα χρέη στον προϋπολογισμό και στους φορολογούμενους; Για να μη θυμηθούμε τη δημόσια διοίκηση, που αντί να διαφυλάττει τους νομοταγείς πολίτες, υποθάλπει την παραβατικότητα.
Όταν η Θάτσερ αποφάσιζε αξιολόγηση στο Δημόσιο έκανε κάτι πολύ απλό. Ζήτησε από κάθε δημόσιο υπάλληλο να περιγράψει ο ίδιος εγγράφως τι κάνει στον χρόνο εργασίας του και να αξιολογήσει τη σημασία αυτού που κάνει. Στη συνέχεια προχώρησε πρώτα στην κατάργηση των μη ουσιωδών και στη συνέχεια προσδιόρισε ποιοτικά κριτήρια αξιολόγησης των ουσιωδών. Σʼ εμάς ο αστυνομικός δίνει βεβαιώσεις ταυτοπροσωπίας. Αν θέλουμε λοιπόν οικονομική ανάπτυξη, οφείλουμε να έχουμε δημόσιες υπηρεσίες που να αξιοποιούν, αξιολογούμενες, τους φόρους μας. Αλλιώς γιατί να τους πληρώνουμε;
***
Κανόνες δικαίου και θεσμοί
Όπως το να έχεις πτυχίο δεν σε κάνει επιστήμονα, έτσι και με το να έχεις κανόνες δικαίου και θεσμούς που τους θεραπεύουν δεν δημιουργείς ανάπτυξη. Η τυπική έκφραση «και οι άλλοι τα ίδια κάνανε» είναι μια πραγματικότητα. Άριστα όμως γνωρίζουμε ότι ανάπτυξη υπάρχει και συντηρείται μόνο μέσω των κανόνων δικαίου και σεβασμό των θεσμών. Αν ο πολίτης θέλει να ζει σε ανοικτή κοινωνία και όχι στην Ιερά Μονή Εσφιγμένου, γνωρίζει ότι η κοινωνία και όχι η πολιτική ηγεσία δημιουργεί και προστατεύει τους κανόνες και τους θεσμούς. Για παράδειγμα, δεν μπορείς να ανήκεις θεσμικά στη ζώνη του ευρώ και να σχεδιάζεις κρυφά έξοδο. Αν θέλεις κάνεις δημοψήφισμα, όπως οι Άγγλοι, και αποχωρείς έντιμα και συντεταγμένα. Θα μπορούσαμε να πούμε άπειρα παραδείγματα για βιασμούς και αμφισβητήσεις θεσμικών παρεμβάσεων και κοινοτικών οργάνων. Υπογραμμίζουμε όμως ότι δεν είναι τα πάντα πολιτική. Και πολλά δεν είναι πλέον εθνική πολιτική, στον βαθμό που είμαστε μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Επειδή λοιπόν όλοι θέλουμε την οικονομική ανάπτυξη και επειδή θεμελιακός κανόνας οικονομικού δικαίου είναι ο νόμος περί ανωνύμων εταιρειών, και επειδή στη χώρα μας μόνο νόμος δεν λέγεται αυτό το συνονθύλευμα διατάξεων και τροπολογιών, και επειδή η γραφή του στα σύγχρονα δεδομένα αποτελεί μνημονιακή αλλά και αναπτυξιακή δέσμευση για την τρίτη αξιολόγηση, περιμένουμε να δούμε με πόση σοβαρότητα θα προστρέξουν οι ταγοί μας να εφαρμόσουν τη συγκεκριμένη μνημονιακή υποχρέωση.