Με το «σπαθί» του Αυγούστου!
Αν ανατρέξουμε στα χρόνια, γεγονότα αντίστοιχης έκτασης συναντάμε πολλά: Χρεοκοπίες, εμφύλιες έριδες και συγκρούσεις, άναρχη δόμηση και αστυφιλία. Κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα φυσικού πλούτου στην πυρά, όγδοο χρόνο στην κρίση και η ανούσια πολιτική αναμέτρηση να μεσουρανεί -ευθύνεσαι εσύ, όχι εσύ, για πολλοστή φορά- στα αποκαΐδια των Κυθήρων, που μπορεί να μη βρούμε αλλά μη χάσουμε και την πέτρα του γιαλού με το χέρι αντήλιο, για μια χούφτα θάλασσα και ήλιο. Δυστυχώς η δύναμη της γνώσης κα των διδαγμάτων δεν μοιράζεται από γενιά σε γενιά.
Η εκπαίδευση στην πολιτική, κοινωνική, οικονομική ιστορία ή τις περιπέτειες διακυβέρνησης είναι απαραίτητη, όπως τα μαθηματικά, για να σκεφτόμαστε πιο ορθά, για να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής, την κοινωνία προς το καλύτερο. Είναι αυτό το έλλειμμα που από τις μπουάτ, τα θερινά σινεμά, τα ψηλοτάβανα σπίτια και τις μονοκατοικίες βρεθήκαμε μια μέρα με τα κορμιά λιώμα στο Φαληράκι, στον Λαγανά και αλλού, στο τσιμέντο, που δεν άφησε χωροχρονικά δυνατότητες για στέκια με χρώμα πολιτιστικής ταυτότητας, αναζήτησης σχέσεων, επικοινωνίας, έκφρασης με περιεχόμενο και όχι απύθμενο κενό.
Την ώρα που ένα πείραμα τεχνητής νοημοσύνης διακόπηκε επειδή τα ρομπότ ανέπτυσσαν μια δική τους γλώσσα και ήρθε στην επιφάνεια το μεγάλο ζήτημα ελέγχου ή αυτονομίας τους, εδώ το κύριο ήταν οι σημαιοφόροι και η ρητορική περί μεταρρυθμίσεων ή αντιμεταρρυθμίσεων στην Παιδεία. Και ας μη μιλήσουμε για την πρωτοβάθμια υγεία, όπου η λύση του προβλήματος αναζητείται στη γραφειοκρατική πρόσθεση δομών αντί των λιτών και ευέλικτων δικτύων ή την κακοποίηση κάθε έννοιας αξιοκρατίας παντού.
Πόσο μακριά, άραγε, είμαστε από τις προκλήσεις της εποχής; Με ποιον στοχασμό και βαθιά επεξεργασία θα μεταβάλουμε τα πράγματα, όταν δεν μπορούμε να σκεφτούμε, να συνεννοηθούμε, να νοηματοδοτήσουμε συλλογικούς προσδιορισμούς ως λαός και χώρα. Και επειδή ο Αύγουστος, στην ηρεμία του φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας μας, επιτρέπει τη διείσδυση, την επανεξέταση και την αναψηλάφηση διαδρομών, μπορούμε να διευρύνουμε τον προβληματισμό, την κριτική προσέγγιση, να ενδιαφερθούμε για τις διεργασίες συγκρότησης της σύγχρονης συλλογικής μας υπόστασης. Μια σύντομη ματιά από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό έως τον παρόντα και τα παραδείγματα από διαφορετικές εμπειρίες και περιβάλλοντα εποχών δίνουν χρήσιμα συμπεράσματα. Από τον Καποδίστρια με την αστυνομική φύλαξη των αποθηκών με τις πατάτες μέχρι την αδιαφορία των γειτόνων για τον αχυρώνα στη Θεσσαλονίκη και τα τελευταία συμβαίνοντα στην πολιτική σκηνή ίσως πρέπει να συγκεντρώσουμε και πάλι ό,τι άντεξε στα δύσκολα της ιστορίας, αποκάλυπτε αδυναμίες και ταυτόχρονα αναδείκνυε όρους που ύφαναν την εθνική πορεία και τη συλλογική οντότητα του ελληνικού κράτους.
Έτσι, οι αναστοχασμοί αποκτούν ευρύτητα, γίνονται ζωηροί, δημιουργικοί και όχι αδιάφοροι για τα κοινά, τις επιστημονικές προόδους στον κόσμο, δηλαδή τα φλέγοντα και σύγχρονα πολυθεματικά πεδία, από την παιδεία έως τη γεωπολιτική σκακιέρα και την οικονομία στην υφιστάμενη παγκοσμιοποίηση, που κρατά αλλά και καταρρέει σε ασταθές περιβάλλον.
Και επειδή τον Αύγουστο συμπίπτει να γεννιέται η γλαδιόλα -που αντιπροσωπεύει τη δύναμη και την ηθική ακεραιότητα- ας ελπίσουμε στην έκπληξη: Στο «πλοίο» της ενεργητικότητας, της σκέψης των πολιτών. Κι αν δούμε ότι το όνομά της προέρχεται από τη λατινική λέξη «gladius», δηλαδή σπαθί, ίσως καταφέρουμε να κόψουμε την παρακμιακή ψυχοπαθολογία στη δημόσια σφαίρα, πριν χάσουμε και άλλα πλοία της γραμμής και χαθούμε τραγουδώντας τα κύματα του Αιγαίου!
* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ