Αφανείς ήρωες, παραβατικότητα και συνέπειες

Μια τέτοια περίοδο σωματικής και πνευματικής νωχέλειας την έχει ανάγκη ο άνθρωπος είτε ζει σε χώρες του κρύου Βορρά είτε νοτιότερα, και δη στις Μεσογειακές, όπου οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν τους καλοκαιρινούς μήνες ωθούν τον κόσμο προς τις ακρογιαλιές. Η λέξη «ραστώνη» δηλώνει την τάση αδράνειας ή παθητικής αποδοχής των πραγμάτων, την έλλειψη εξάρσεων και απροθυμία για δυναμικές αντιδράσεις. Το φαινόμενο της νωχέλειας παρατηρείται και στην πολιτική ζωή, με αποτέλεσμα να ηρεμούν κάπως τα πνεύματα και η διάθεση αντιπολιτευτικών ή κυβερνητικών εξάρσεων. Και οι διαδηλώσεις, οργανωμένες ή μη, σπανίζουν, είτε λόγω των καιρικών συνθηκών και την απουσία ικανού μέρους του πληθυσμού από τα αστικά κέντρα είτε ακόμη από τη βεβαιότητα χαμηλής δημοσιότητας που θα δοθεί από τα ΜΜΕ.

Η καλοκαιρινή ραστώνη συνιστά και βιολογική ανάγκη του ανθρώπου για ξεκούραση, σωματική και πνευματική. Οι θρησκείες, σχεδόν όλες, αντιλήφθηκαν αυτήν την ανθρώπινη ανάγκη και φρόντισαν να θεσπίσουν θρησκευτικές εορτές, αργίες και συναφείς εκδηλώσεις που συνδυάζουν τη θρησκευτική ευλάβεια και ανάταση με τη διασκέδαση. Δεν είναι συμπτωματικό ότι τα περισσότερα πανηγύρια ιδίως στις ορεινές περιοχές της Ελλάδας, π.χ., στην Ήπειρο, συμπίπτουν με τους θερινούς μήνες. Του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου, του Σωτήρος και της Παναγίας στις 6 και 15 Αυγούστου αντίστοιχα. Ανάλογες θρησκευτικές-κοινωνικές εκδηλώσεις συντελούνται και σε μοναστήρια, ξωκλήσια και άλλους χώρους χριστιανικής λατρείας. Δυστυχώς, όμως, δεν μπορεί όλος ο πληθυσμός να γευθεί και να απολαύσει τις χαρές και την ανεμελιά του καλοκαιριού. Πολλές κοινωνικές κατηγορίες, είτε επειδή το απαιτεί το επάγγελμά τους είτε από ανάγκη για επιβίωση, αναγκάζονται να είναι παρούσες εκεί που επιτάσσει το καθήκον τους. Ορισμένες επαγγελματικές κατηγορίες είναι ταγμένες στην προστασία του πολίτη, σωματική και υλική ή κοινών αγαθών. Η συμβολή τους στην επίτευξη αυτών των σκοπών προσλάμβανε πολλές φορές ηρωικές διαστάσεις, με την καταβολή υπεράνθρωπων προσπαθειών, ή πληρώνεται ακόμη και με τη ζωή τους. Στην κατηγορία αυτή θα κατατάσσαμε τους πυροσβέστες, που μάχονται με τη φωτιά και τα άλλα στοιχεία της φύσης ή καλούνται να ανασύρουν από τα συντρίμμια όσους είχαν τη τύχη να επιζήσουν ενός καταστροφικού σεισμού. Το σύνολο σχεδόν των πυρκαγιών εκδηλώνεται τους θερινούς μήνες. Οι πυροσβέστες είναι οι αφανείς ήρωες και αξίζουν την αναγνώριση και την ευγνωμοσύνη μας. Αντίστοιχης αναγνώρισης οφείλεται και στα αστυνομικά όργανα, που κήδονται της προσωπικής και συλλογικής ασφάλειας των πολιτών. Στην Αστυνομία προστρέχουμε όταν απειλούμεθα ή έχουμε ανάγκη προστασίας από κάποια φανερή ή γενική απειλή. Για πολλούς και ποικίλους λόγους, που ανάγονται και στην πολιτική ιστορία του τόπου μας, ο ρόλος και η συμπεριφορά της Αστυνομίας έχει πολλές φορές παρεξηγηθεί. Η υπέρβαση ενίοτε των ορίων νομιμότητας έχει συμβάλει και στην απόδοση κάποιων απαξιωτικών χαρακτηρισμών στα αστυνομικά όργανα…

Αυτά, ασφαλώς, αποτελούν παραμόρφωση της πραγματικότητας και τείνουν να συντελέσουν στην αγνόηση της μεγάλης κοινωνικής προσφοράς των αστυνομικών γενικώς. Μέρος βέβαια της ευθύνης φέρουν και οι ηγεσίες, πολιτικές και υπηρεσιακές, των Αρχών Ασφαλείας, που δεν φρόντισαν ή δεν κατόρθωσαν να προβάλουν το έργο και την αποστολή τους όπως και την πραγματική προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Θα ήταν άδικο αν στις παραπάνω κατηγορίες των αφανών ηρώων της θερινής περιόδου δεν συμπεριληφθούν οι ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων καθώς και το νοσηλευτικό προσωπικό, που τους μήνες της καλοκαιρινής ραστώνης μένουν κοντά στους πάσχοντες. Την εκτίμηση και αναγνώριση της προσφοράς τους αξίζουν και εκείνες οι επαγγελματικές τάξεις που λόγω της φύσης των υπηρεσιών που προσφέρουν, όπως σερβιτόροι, ξενοδοχοϋπάλληλοι και συναφή επαγγέλματα, δεν μπορούν να γευθούν τις χαρές του καλοκαιριού και να είναι κοντά στις οικογένειές τους. Ανάλογη είναι και η περίπτωση των υπαλλήλων των εμπορικών καταστημάτων που η λογική της παγκοσμιοποίησης επιβάλλει να εργάζονται και τις Κυριακές, προς χάριν, δήθεν, της εξυπηρέτησης των πολιτών. Πρόκειται για νεωτερισμό που καταργεί θρησκευτικές και βασικές βιοτικές και κοινωνικές αξίες. Ήταν μια από τις πλέον δυσάρεστες εμπειρίες μου από την πρώτη γνωριμία με την αμερικανική ζωή. Να μην υπάρχει μία μέρα της εβδομάδος που να ξεχωρίζει από τις άλλες! Η καλοκαιρινή περίοδος, δυστυχώς, δεν είναι μόνο ραστώνη και ανεμελιά. Τους μήνες των θερινών διακοπών παρατηρείται έξαρση των φαινομένων παραβατικότητας ποικίλων μορφών, που επιδρούν αρνητικά στην αντίληψη του πολίτη για την ασφάλεια που του παρέχεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και τη γενικότερη εικόνα του κράτους. Πρόκειται για τα φαινόμενα κλοπών, διαρρήξεων ακόμη και ένοπλων ληστειών που καταπτοούν τον πολίτη και του δημιουργούν αισθήματα ανασφάλειας. Από τα ειδησεογραφικά και τα αστυνομικά δελτία οι περισσότερες παραβατικές ενέργειες αυτού του είδους αποδίδονται σε σπείρες αλλοδαπών διαφόρων εθνικοτήτων. Ο απλός πολίτης διερωτάται αν πρόκειται για νόμιμους ή παράνομους μετανάστες και με ποιο καθεστώς εισήλθαν και διαμένουν στην Ελλάδα.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ο έλεγχος της παραμονής των αλλοδαπών επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό με την υποχρέωση του ιδιοκτήτη που παρέχει επί ενοικίω στέγη στον αλλοδαπό να το δηλώνει εκτός από την εφορία που υπάγεται και στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Αν δεν τηρηθεί η διάταξη αυτή επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις. Αυτή η απλή ελεγκτική διαδικασία εφαρμόζεται στη χώρα μας και αν όχι για ποιον λόγο; Είναι λυπηρό να δίνεται η εντύπωση ότι η χώρα μας είναι ξέφραγο αμπέλι. Δεν πρόκειται για αισθήματα ξενοφοβίας αλλά για στοιχειώδη υποχρέωση του κράτους όσον αφορά την προστασία του πολίτη. Μια νέα μορφή παραβατικότητας που θα έπρεπε να απασχολήσει ενδεχομένως τις εισαγγελικές αρχές είναι τα ανώνυμα τηλεφωνήματα που διαφημίζουν διάφορα υπαρκτά ή ανύπαρκτα προϊόντα, τις περισσότερες φορές και σε ακατάλληλες ώρες. Έτσι παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα, ενώ γεννώνται και υποψίες ότι σκοπεύουν στη διαπίστωση αν απουσιάζεις ή όχι από το σπίτι. Οι θερινοί μήνες είναι όντως μήνες ραστώνης και ανεμελιάς. Ιδιαίτερα ο μήνας Αύγουστος, όπως λέει και η λαϊκή ρήση «Αύγουστε, καλέ μου μήνα, να ʽσουν δυο φορές τον χρόνο». Όμως τα φαινόμενα παραβατικότητας, που όλο και αυξάνουν, αναγκάζουν πολλούς πολίτες να μείνουν στα σπίτια τους με εξυπακουόμενες αρνητικές κοινωνικές, προσωπικές αλλά και πολιτικές συνέπειες. «Ουδέν κακόν αμιγές καλού», έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Αρκεί, θα προσθέταμε σήμερα, λόγω της ανασφάλειας και των ποικίλων μορφών παραβατικότητας, να μην αναιρείται πλήρως το δεύτερο…