Η Άγκυρα εξυμνεί τον «Αττίλα»
Τον Δεκέμβριο του 2014, και πάλι το «Barbaros», όπως και σήμερα, έκανε παράνομες έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ και μόνο όταν αποδέχθηκε η Λευκωσία (με μεσολάβηση του… Βαγγέλη Βενιζέλου) τον εκβιασμό της Άγκυρας, διακόπτοντας και τις δικές της έρευνες, κατέστη δυνατή η επανέναρξη των συνομιλιών.
Καθώς ακόμη δεν έχει στεγνώσει το μελάνι της ανακοίνωσης του ΓΓ του ΟΗΕ στο Κραν Μοντανά, που επικύρωνε την κατάρρευση των συνομιλιών, ήδη στον ΟΗΕ σχεδιάζουν το επόμενο βήμα, που τοποθετείται προς τον Σεπτέμβριο, όταν όλοι οι πρωταγωνιστές θα βρίσκονται στη Νέα Υόρκη για τη ΓΣ του ΟΗΕ και θα έχει ολοκληρωθεί το ουσιαστικό μέρος της διαδικασίας γεώτρησης στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ.
Βεβαίως, τίποτε δεν έχει αλλάξει μέχρι στιγμής από τα στοιχεία εκείνα που προκάλεσαν το αδιέξοδο των συνομιλιών, καθώς με κάθε τρόπο η Τουρκία επαναλαμβάνει ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί των παρεμβατικών δικαιωμάτων της, ούτε να δεχθεί την πλήρη αποχώρηση όλων των τούρκων στρατιωτών από το νησί.
Η θλιβερή επέτειος της τουρκικής εισβολής έδωσε την ευκαιρία σε όλα τα επίπεδα της τουρκικής και τουρκοκυπριακής ηγεσίας να προβάλουν θέσεις που απλώς αναδεικνύουν το τεράστιο χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές και στο μείζον ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Με αποκορύφωμα όχι μόνο τις δηλώσεις Ερντογάν και Γιλντιρίμ περί «ειρηνευτικής επιχείρησης» το 1974, αλλά κυρίως με την ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ το βράδυ της Πέμπτης. Το τουρκικό ΥΠΕΞ, σε μια βεντέτα που έχει ανοίξει με τον Νίκο Κοτζιά, επιτέθηκε στον έλληνα ΥΠΕΞ για το μήνυμα που έστειλε για την επέτειο της εισβολής και ουσιαστικά εξήρε τη σημασία της διατήρησης των εγγυήσεων και του παρεμβατικού δικαιώματος, προβάλλοντας στα… θετικά της ακριβώς την εισβολή του 1974, που στηρίχθηκε, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, σε «δικαιώματα και υποχρεώσεις που απέρρεαν από διεθνείς συμφωνίες». Επιπλέον, με αποκαλυπτικό για τις τουρκικές προθέσεις τρόπο, δήλωνε ότι επιδιώκει τη διατήρηση των εγγυήσεων για να προστατεύσει την ύπαρξη και ελευθερία των Τουρκοκυπρίων από τον… Νίκο Κοτζιά και τους Ελληνοκύπριους…
Όμως, ενώ η ελληνοκυπριακή πλευρά προβάλλει κυρίως τις υποτιθέμενες θετικές θέσεις του ΓΓ του ΟΗΕ κ. Γκουτιέρες για το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας (στις οποίες όμως ποτέ δεν συμφώνησε ο κ. Τσαβούσογλου), αυτό που θα χρησιμοποιηθεί πλέον ως διαπραγματευτικό κεκτημένο από τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα είναι οι σοβαρές υποχωρήσεις που κατέθεσε -γραπτώς μάλιστα – για τα θέματα της εσωτερικής πτυχής ο κύπριος Πρόεδρος. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος είχε δηλώσει ότι η πρότασή του θα ισχύσει μόνο εάν γίνει αντίστοιχη κίνηση από την Τουρκία στο θέμα της ασφάλειας, είναι προφανές ότι η νέα υποχώρηση στην οποία προέβη έχει πλέον καταγραφεί και εκεί πάνω θα κτίσει ο κ. Άιντα – ή ο διάδοχός του.
Η υποβολή της συγκεκριμένης πρότασης από τον κ. Αναστασιάδη, που αποσκοπούσε αφελώς στο να αποφύγει την επίρριψη ευθυνών, ανέτρεψε όλο τον στρατηγικό σχεδιασμό της Λευκωσίας, καθώς η τελευταία από τις δεσμεύσεις του Νίκου Αναστασιάδη, που δεν τήρησε ο ίδιος, ήταν ότι δεν θα υπήρχε η οποιαδήποτε κίνηση από τη Λευκωσία εάν προηγουμένως η Τουρκία δεν γνωστοποιούσε τη θέση της για το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Ο κ. Άιντα δήλωσε στη Νέα Υόρκη ότι θα γίνει από τον ΓΓ του ΟΗΕ «μια πολύ ουσιαστική καταγραφή όλων όσων συνέβησαν, επειδή είναι σαφές -και αποτελούσε επίσης ένα στοιχείο κάθε παρέμβασης που έγινε στο Συμβούλιο Ασφαλείας- ότι αυτή η διαδικασία έφερε την Κύπρο πιο κοντά από ποτέ σε διευθέτηση». Δίνοντας, δε, τη δική του εικόνα για το Κραν Μοντανά, υποστήριξε ότι «παρά το γεγονός ότι προς το τέλος άρχισαν τα διάφορα κομμάτια να πέφτουν στη θέση τους, αυτό συνέβη αργά και δεν κατόρθωσαν να κολλήσουν μαζί και να φτάσουν σε συμφωνία» και επικαλέστηκε το γνωστό ερώτημα: «Έκανε η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα;».
Με τις δηλώσεις αυτές αποκαλύπτει λίγο-πολύ και τη στρατηγική που θα ακολουθήσει προκειμένου να κρατήσει σε τροχιά συμφωνίας το Κυπριακό.
Ο κ. Γκουτιέρες, με τις ξεχωριστές ικανότητες που διαθέτει, θα επιχειρήσει τη Δευτέρα, στην έκθεσή του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, να μετατρέψει τις σημειώσεις και τις εκτιμήσεις του για τα έξι κεφάλαια του Κυπριακού σε ένα κείμενο που θα διαφαίνονται οι συγκλίσεις και θα επισημαίνονται οι εκκρεμότητες, συνοδευόμενες με τις δικές του ιδέες για τον τρόπο συμβιβασμού. Με αυτόν τον τρόπο θα επιχειρηθεί μια έμμεση διαμεσολάβηση, όπου οι γεφυρωτικές προτάσεις του ΟΗΕ θα παρουσιάζονται ως θέσεις που έχουν διατυπωθεί από τις δύο πλευρές…
Όμως ο Ν. Αναστασιάδης έχει ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα να αντιμετωπίσει. Χωρίς να έχει εξασφαλίσει έστω και μια στοιχειώδη ουσιαστική κίνηση, έστω και υπόσχεση, από την τουρκική πλευρά, προχώρησε σε ορισμένες υποχωρήσεις που θα τον δυσκολέψουν σημαντικά στο εσωτερικό, καθώς θα πρέπει να πείσει το εκλογικό σώμα και τους οπαδούς του ΔΗΣΥ για την ορθότητα της διαπραγματευτικής τακτικής του. Η εκ περιτροπής Προεδρία, που δήλωσε ότι αποδέχεται (με κοινό ψηφοδέλτιο), η αναγνώριση σημαντικών προνομίων στον νυν ιδιοκτήτη των περιουσιών που θα μείνουν στο τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο, η χαλαρή στάση στο θέμα των τεσσάρων ελευθεριών για τους τούρκους πολίτες και αρκετά ακόμη, χωρίς την εξασφάλιση τουλάχιστον της πλήρους κατάργησης των εγγυήσεων και συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων αλλά και την πλήρη επιστροφή τουλάχιστον της Μόρφου, είναι θέματα που σίγουρα θα τραυματίσουν την προεκλογική καμπάνια του.
Ο ίδιος ο κ. Αναστασιάδης πιθανότατα θα επιδιώξει να διατηρηθεί η διαδικασία έστω και σε θολό τοπίο από το φθινόπωρο και μετά, όταν ακόμη δεν θα έχουν φανεί τα αποτελέσματα των λανθασμένων χειρισμών του, ώστε, με βάση τις υποχωρήσεις που έχει κάνει, να μένουν στο τραπέζι οι Τούρκοι και οι Τουρκοκύπριοι και ο ίδιος να μπορεί να ζητήσει την επανεκλογή του προκειμένου να «μη χαθεί η ευκαιρία για επίλυση του Κυπριακού»…
Όμως, πλέον, τα περιθώρια για τέτοιου είδους παιχνίδια έχουν εξαντληθεί. Και πλέον η ευθύνη που θα αναλάβει ο κ. Αναστασιάδης, επιτρέποντας μια νέα διαδικασία χωρίς να έχει προηγηθεί στοιχειώδης σύγκλιση στο θέμα της ασφάλειας, θα είναι τεράστια…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος