Στα Τάρταρα οι συντάξεις την επόμενη τριετία

α) Η αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών – προϋποθέτει την έξοδο από τα Μνημόνια, κάτι εξαιρετικά δύσκολο σε μια οικονομία με τόσα προβλήματα και τους δανειστές να μη δείχνουν καμιά διάθεση «άφεσης αμαρτιών».

β) Η μείωση των φορολογικών συντελεστών.

γ) Η μείωση της φοροδιαφυγής – κυρίως μέσω του πλαστικού χρήματος.

δ) Οι δημόσιες επενδύσεις.

Μέτρα που θα δώσουν ζωή στην πραγματική οικονομία και θα αυξήσουν τις θέσεις απασχόλησης, μειώνοντας παράλληλα την ανεργία.

Όλα αυτά προκύπτουν από μια σειρά στοιχεία τα οποία παραθέτουμε:

Α) Στον κρατικό προϋπολογισμό του 2017 οι αποδοχές και οι συντάξεις προβλέπονται να είναι μειωμένες κατά 5,74 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2016. Το 2017 το κονδύλι για συντάξεις μειώνεται κατά 133 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2016 και το συνολικό ποσό διαμορφώνεται στα 6,376 δισ. ευρώ.

Αυτά προβλέπονται στον προϋπολογισμό της γενικής κυβέρνησης, που στόχευε στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 1,75% του ΑΕΠ, όπως φαίνεται από τη σχετική εγκύκλιο, ενώ σημειώνεται σε αυτήν ότι οι στόχοι που τίθενται τελούν υπό την αίρεση νέων εκτιμήσεων ή νέων πολιτικών που θα υιοθετηθούν στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο 2017-2020.

Στη διαμόρφωση των δαπανών έχουν ληφθεί υπόψη οι νέες αποχωρήσεις για συνταξιοδότηση, η επιχορήγηση από τον τακτικό προϋπολογισμό αλλά και η από 1/1/2017 εργοδοτική εισφορά του κράτους υπέρ του ΕΦΚΑ καθώς και ο κανόνας των προσλήψεων.

Πέραν αυτών, πρέπει να επισημανθεί ότι ο ΕΦΚΑ πρέπει να καταβάλει ποσά για 139.000 κύριες συντάξεις που εκκρεμούν (διαφορά ποσού μεταξύ οριστικής και προσωρινής σύνταξης ή ακόμη -σε κάποιες περιπτώσεις- και ολόκληρο το ποσό) αλλά και τις υποχρεώσεις προς τον ΕΟΠΥΥ, το ΕΤΕΑΕΠ (εισφορές για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ), τον ΟΑΕΔ, που δεν γνωρίζουμε σε ποιον βαθμό έχουν καλυφθεί. Και επιπλέον, τις επιστροφές εισφορών σε ασφαλισμένους από λάθη υπολογισμού (μητρώα), τους υποχρεωτικούς συμψηφισμούς των εισφορών στη βάση του 2016 καθώς και τις κάθε είδους υποχρεώσεις προς τρίτους. Σημειωτέον ότι τα στοιχεία του 2015 δείχνουν ότι οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για συντάξεις του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα είχαν προβλεφθεί στα 31,489 δισ. ευρώ, ενώ για το 2014 η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη ήταν στα 31,530 δισ. ευρώ. Το δε ποσό των 31.489 δισ. ευρώ είναι εμφανώς πιο μεγάλο από τη σημερινή, προϋπολογισθείσα συνταξιοδοτική δαπάνη.

Β) Σημαίνουσες είναι οι απόψεις των ειδικών και επιστημόνων της κοινωνικής ασφάλισης, όπως του πρώην υπουργού Εργασίας Γιώργου Κουτρουμάνη, που αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα: «Σήμερα, με βάση τον παλαιό ασφαλιστικό νόμο, οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν προσωρινές συντάξεις εισπράττουν ποσά που κυμαίνονται κατά μέσο όρο από 480 μέχρι 1.200 ευρώ. Όμως οι κανονικές συντάξεις, που εκδίδονται με βάση τα νέα δεδομένα, δηλαδή με τον νέο νόμο, είναι από 280 μέχρι 650 ευρώ. Οι διαφορές που παρουσιάζονται μεταξύ προσωρινών και κανονικών -τωρινών- συντάξεων είναι τεράστιες». Ο ομότιμος καθηγητής κ. Ρομπόλης και ο υποψήφιος διδάκτορας κ. Μπέτσης σε πρόσφατα άρθρα τους στην εφημερίδα το «ΠΑΡΟΝ» κάνουν αναφορά στην επέκταση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στην Ελλάδα, που προκαλούν έλλειμμα -από την καταβολή μειωμένων εισφορών- της τάξης των 2,4 δισ. ευρώ, αλλά και στη μεγάλη γήρανση του πληθυσμού, αφού για να διατηρηθεί το όριο των συνταξιοδοτικών δαπανών στο 16% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2016-2055 θα πρέπει να μειωθούν οι
συντάξεις περίπου 22% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, ενώ εάν προστεθούν και οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης η μείωση στη συνταξιοδοτική δαπάνη θα φτάσει στο 33%.

Γ) Η σχετικά χαμηλή εισπραξιμότητα του ΕΦΚΑ -μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου- για τους πρώτους μήνες -με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που είχαν δοθεί- στους ελεύθερους επαγγελματίες, που από το 69,29% τον Ιανουάριο του 2017 έπεσε στο 60,01% τον Φεβρουάριο και βυθίστηκε στο 56% τον Μάρτιο, ενώ οι προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών μιλούσαν για απώλειες εσόδων ύψους 1,014 δισ. ευρώ το 2017 καθώς και η νέα, έμμεση αύξηση των εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους έως και 28% από το 2018 (τέταρτο Μνημόνιο) θα καταστήσει την καταβολή των εισφορών ασύμφορη και θα φέρει την απογοήτευση και στους συνεπείς ασφαλισμένους, οδηγώντας τους σε παύση πληρωμών.

Δ) Και ρωτούν οι οικονομικοί αναλυτές επί των ασφαλιστικών θεμάτων, με τις συνολικές τρέχουσες εισφορές στους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες να βρίσκονται περίπου στα 150 ή ακόμη και στα 170 εκατ. ευρώ (αισιόδοξα σενάρια του υπουργείου Εργασίας) μηνιαίως, δηλαδή στο 1,8 δισ. ευρώ ή και 2 δισ. ευρώ ετησίως και χωρίς να έχει γίνει ο συμψηφισμός με τα εισοδήματα του 2016, που όπως αναφέρουν οι πληροφορίες μάλλον θα μειώσουν τα αρχικά ποσά των εισφορών (έτος βάσης 2015), πώς θα καλυφτεί η σημερινή συνταξιοδοτική δαπάνη, η οποία θα συμπεριλάβει και τις εκκρεμότητες του παρελθόντος; Εκτός και εάν τα έσοδα από τους μισθωτούς, που παρουσιάζουν κάποια άνοδο (προγράμματα ΟΑΕΔ, αύξηση των εισφορών, κ.λπ.), εκτιναχθούν με δραματικό τρόπο.

Ενδεχομένως να περιμένουν ότι η αύξηση του τουρισμού θα λύσει τα προβλήματα και θα δώσει τεράστια ανάσα στην οικονομία. Επιπρόσθετα, ο κρατικός προϋπολογισμός όσον αφορά τη συνταξιοδοτική δαπάνη δείχνει μειούμενος σε σχέση με το 2016 και αρκετά μειούμενος με προϋπολογισμούς παλαιότερων αλλά και πρόσφατων ετών.

Πρέπει να επισημάνουμε ακόμη ότι η αύξηση των εισφορών των μισθωτών του Δημοσίου, καλύπτοντας ανάγκες του ΕΦΚΑ, εγκυμονεί κινδύνους από την αύξηση των μισθολογικών δαπανών στον κρατικό προϋπολογισμό. Άρα πρέπει να βρεθεί κάποιος τρόπος για μείωση δαπανών -από άλλο κονδύλι- ή αύξηση των φόρων -αλλά από πού- ή μείωση της φοροδιαφυγής -αξιοποιώντας στο έπακρο τους ελεγκτικούς μηχανισμούς-, ώστε να επιτευχθούν τα υψηλά πλεονάσματα που προβλέπονται στο τέταρτο Μνημόνιο και για πάνω από 40 χρόνια.

Προκύπτουν όμως και άλλα ερωτήματα:

Με τι χρήματα θα πληρωθούν, μέχρι το φθινόπωρο του 2017, οι εκκρεμείς συντάξεις -όπως υποσχέθηκε το υπουργείο Εργασίας-, έστω και εάν δεχτούμε ότι με ένα μαγικό ραβδάκι θα έχουν εκκαθαριστεί οι τόσες χιλιάδες -παρελθουσών ετών- συντάξεις; Εκτός και εάν κρίνουν στο αρμόδιο υπουργείο ότι η καταβολή -από 1/1/2017- της εργοδοτικής εισφοράς από το κράτος, ως εργοδότη, υπέρ του ΕΦΚΑ, μετά την ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων, θα καλύψει όλη τη συνταξιοδοτική δαπάνη της χώρας.

Αλλά ακόμη και εάν αυτό το σενάριο είχε κάποια λογική σε αρχική βάση, δεν θα μπορούσε να έχει διαχρονική ισχύ, αφού για να πληρώνει τις εισφορές του το κράτος χρειάζεται έσοδα, που έρχονται μόνο μέσα από την ουσιαστική ανάπτυξη της αγοράς – παραγωγή, εξαγωγές. Εκτός και εάν την κυβέρνηση την ενδιαφέρει μόνο το σήμερα, για όσο, δηλαδή, κρατά την καρέκλα.

Ένα πάντως είναι σίγουρο: Με τη συνεχιζόμενη πολιτική των Μνημονίων και της χαμηλής παραγωγικότητας, τόσο η ελληνική οικονομία όσο και οι συντάξεις θα φτάσουν στα τάρταρα.

Γιʼ αυτό, ας αναλάβουν πρωτοβουλία μέσα από εθνικές συνεννοήσεις -όχι στο πλαίσιο νεοφιλελεύθερων πρακτικών- και με μέτρα όπως αυτά που αναφέρονται στην αρχή του δημοσιεύματος (μειώσεις φορολογικών συντελεστών, μείωση της φοροδιαφυγής -πλαστικό χρήμα, έλεγχοι, ηλεκτρονικές διασταυρώσεις κ.λπ.-, δημόσιες επενδύσεις μέσα από την άντληση χρημάτων από την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή), ενδεχομένως και με συνδυασμό άλλων αναπτυξιακών πολιτικών αλλά και ξεκάθαρη, ειλικρινή στάση προς τον λαό και τους δανειστές, μήπως και βελτιώσουμε κάπως την κατάσταση. Εάν θέλουμε οι συντάξεις μας να μη φτάσουν -όπως δείχνουν οι σημερινές εκτιμήσεις για την ελληνική οικονομία- στα Τάρταρα.