Κλιματική αλλαγή, οικονομία, μέλλον!
Ένα πολυδιάστατο θέμα που θεωρούμε ότι είναι μακριά από εμάς. Όμως από τη βιοποικιλότητα έως την οικονομία διαμορφώνεται το αυριανό τοπίο ζωής. Ο 20ός αιώνας χαρακτηρίζεται από τον ανταγωνισμό του ανθρώπου με το περιβάλλον, αφού απέκτησε τη δύναμη για την προστασία ή την καταστροφή του. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η κλιματική αλλαγή που εξελίσσεται -όχι ως μια γραμμική ή νοητή ευθεία με μία κατεύθυνση- και ο αντίκτυπός της, από τις καλλιέργειες και τα δάση έως τη φτώχεια, την παιδεία, τον τρόπο ζωής, είναι ένα επίμαχο κεφάλαιο, που οι επιστήμονες προεξοφλούν ως εφιαλτικό, αν δεν δούμε και δεν διορθωθούμε σε ό,τι κάνουμε εδώ και πενήντα χρόνια.
Η βιομηχανική ανάπτυξη, ανεξάρτητα από την άγνοια, τα συμφέροντα ή την υποτίμηση των επιπτώσεων, έχει το μερίδιό της στη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας. Η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού, της αστυφιλίας, η άνοδος της στάθμης των υδάτων, η ποιότητα του αέρα, η κατανάλωση δυσθεώρητου μεγέθους ενέργειας, οι μεταβολές στον υδροφόρο κύκλο δείχνουν έναν πλανήτη σε εξάντληση. Η λειψυδρία, η μείωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, των τροφίμων, των αλιευμάτων είναι έντονα. Η μέση άνοδος στην παγκόσμια θερμοκρασία -της τάξεως των 2,6 βαθμών Κελσίου ως το 2040- φέρνει φαινόμενα που η αλληλεπίδρασή τους μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις, μετανάστευση για πρόσβαση σε αγαθά και το προοίμιο ήδη το βιώνουμε. Μπορεί οι συμφωνίες για τη μείωση των εκπομπών αερίων να υπογράφονται -ίσως να μην επαρκούν- και οι αμφισβητήσεις να απειλούν την άμυνα της ανθρωπότητας, η εφαρμογή όμως αποτελεί βήμα προόδου. Μπορεί ο Τραμπ να έλεγε προεκλογικά για κινέζικο κόλπο αποδυνάμωσης της αμερικάνικης οικονομίας ή να δηλώνει αποχώρηση από τη συμφωνία του Παρισιού, ωστόσο μετά την κατακραυγή αναζητεί πιο μετριοπαθή στάση.
Η συσπείρωση των κρίσιμων πόλων -Κίνα, ΕΕ κ.ά.- αυξάνει την ευαισθητοποίηση, αποτελεί ευκαιρία για αποφασιστική κινητοποίηση. Η ανάδυση μιας νέας κυκλικής – οικολογικής οικονομίας, από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αντί για συμβατικά, με καύσιμα δηλαδή, μια νέα επανάσταση στην αυτοκινητοβιομηχανία και τις μεταφορές, την αναβάθμιση της φροντίδας των δασών, που παρέχουν ζωτικές υπηρεσίες, όπως ο καθαρός αέρας, το καθαρό νερό, οι φυσικοί μηχανισμοί αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα, έως την ανακύκλωση, τη διαχείριση των αποβλήτων, των απορριμμάτων και την καθαρή ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές, ο ολικός ανασχεδιασμός είναι προ των πυλών του κόσμου. Η έρευνα, οι επενδύσεις, η καινοτομία, τα επιχειρηματικά μοντέλα και πλάνα, οι μηχανισμοί χρηματοδότησης αλλάζουν και σχεδιάζουν τη μετάβαση σε μια νέα εποχή οργάνωσης της παραγωγής τροφίμων, προϊόντων, της αλυσίδας εφοδιασμού, επάρκειας και κατανάλωσης των σύγχρονων κοινωνιών. Η χώρα μας διαθέτει όχι μόνο φυσικά πλεονεκτήματα αλλά και δυναμικό στους τομείς αυτούς. Το ζήτημα είναι οι δημόσιες πολιτικές, η ανακατεύθυνση και η αποδοτικότητα. Οι δυνατότητες υπάρχουν, αλλά απαιτούν σκέψη, δράση, πολιτική βούληση, πέρα από μνημονιακούς εγκλωβισμούς στην παραγωγή πολιτικών, σχεδίων και στόχων.
Το διακύβευμα είναι να τα καταφέρουμε πριν από το 2025, γιατί οι νέοι πόροι της χώρας σε ενέργεια, κοιτάσματα, κ.λπ., κινδυνεύουν να παραχωρηθούν ολοσχερώς για το χρέος, δηλαδή να αφελληνιστεί πλήρως η εκμετάλλευσή τους, που αν δεν είναι η μόνη ταμπακιέρα των μεθοδεύσεων για πολυετές Μνημόνιο, είναι κύρια επιδίωξη των ισχυρών παικτών των δανειστών.
* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ