Από το ραντεβού στα τυφλά στο άλμα στο κενό
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας συμφώνησε, στη συνάντηση που είχε με τον Μ. Ακιντζί, παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες και του ειδικού συμβούλου του, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, να άρει ουσιαστικά τους όρους και τις προϋποθέσεις που είχε θέσει και να συναινέσει στην επανασύγκληση της Διάσκεψης της Γενεύης στα τέλη Ιουνίου, παραβλέποντας όχι μόνο τις δεσμεύσεις του έναντι του Εθνικού Συμβουλίου αλλά και τη θέση που είχε ξεκάθαρα γνωστοποιήσει η Αθήνα, η οποία δεν συμφωνεί για μια Γενεύη ΙΙ, εάν δεν έχει προηγηθεί η αναγκαία προετοιμασία ώστε να επιτευχθεί σύγκλιση στο ζήτημα που αφορά την Ελλάδα, το κεφάλαιο ασφάλεια / εγγυήσεις.
Έτσι, ο κ. Αναστασιάδης εγκλώβισε, με τρόπο που αποδυναμώνει το εθνικό μέτωπο, και την ελληνική κυβέρνηση, καθώς τελικά αποδέχθηκε μια ασαφή ανακοίνωση του ΟΗΕ, όπου απλώς αναφέρεται ότι στην επανασύγκληση της διάσκεψης θα γίνει αλληλένδετη συζήτηση όλων των κεφαλαίων του Κυπριακού που υπάρχουν εκκρεμότητες και θα συζητηθεί έγγραφο του κ. Άιντα για το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Τέλος, χωρίς να υπάρχει καμιά αναφορά για προηγουμένη συμφωνία επί του κεφαλαίου αυτού, απλώς επισημαίνεται η σημασία του για τη συνολική επίλυση του Κυπριακού.
Χωρίς κανείς να γνωρίζει τι ακριβώς θα είναι αυτό το έγγραφο και εάν θα προηγηθούν διαβουλεύσεις των εγγυητριών δυνάμεων ώστε να υπάρχει προσέγγιση πριν οδηγηθούμε στη Γενεύη ΙΙ, εάν θα είναι συμφωνημένο κείμενο με συγκεκριμένες προβλέψεις ή απλώς θα καταγράφονται κάποιες γενικές αρχές, ο κ. Αναστασιάδης μετέθεσε το βάρος της ευθύνης για την απόρριψη ή αποδοχή της διάσκεψης στην ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά στον Νίκο Κοτζιά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Κοτζιάς είχε διαμηνύσει ότι δεν θα πρέπει να υπάρξουν ασάφειες στις προϋποθέσεις για επανασύγκληση της διάσκεψης, καθώς η Αθήνα είχε διαπιστώσει πλήρη απροθυμία της τουρκικής πλευράς -μέσω Ερντογάν και ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου- να μπει στη διαδικασία συζήτησης του κεφαλαίου αυτού.
Ο κ. Αναστασιάδης μάλιστα προχώρησε σε αυτήν την κίνηση αποδοχής της διαδικασίας που του πρότεινε ο Άιντα, χωρίς να υπολογίσει τη δύσκολη θέση στην οποία φέρνει την Αθήνα.
Ο Ν. Κοτζιάς πάντως δεν προτίθεται, πάρα τις επιθέσεις που δέχεται από τα γνωστά κυκλώματα που στήριξαν το 2004 το Σχέδιο Ανάν και πρακτικά θεωρούν ότι η… ελληνοκυπριακή πλευρά είναι υπεύθυνη για το κυπριακό πρόβλημα, να συναινέσει σε μια διαδικασία όπου αντί να ασκηθεί πίεση στην Τουρκία για λύση του Κυπριακού, η πίεση αυτή να μεταφερθεί τελικά στην πλευρά της Ελλάδας.
Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών έχει διαμηνύσει, όχι μόνο στον Άιντα αλλά και σε όλους τους διεθνείς παράγοντες με τους οποίους έχει έρθει επαφή το τελευταίο διάστημα, ότι δεν είναι δυνατόν να επιζητείται η λύση ενός προβλήματος όπως το Κυπριακό με την επιβεβαίωση, αποδοχή και διατήρηση του πυρήνα του προβλήματος, που είναι η συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στο νησί.
Ο κ. Κοτζιάς μάλιστα εξήγησε στον Άιντα ότι η διαδικασία πρέπει να είναι ανοικτού τέλους (open ended), αλλά αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι η Αθήνα συμφωνεί σε μια διαδικασία Καμπ Ντέιβιντ, όπου χωρίς να διαφαίνεται σύγκλιση σε μείζονα ζητήματα, οι εκπρόσωποι των εγγυητριών δυνάμεων, ο Πρόεδρος της Κύπρου και ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας θα παραμείνουν κλεισμένοι στο κτίριο του ΟΗΕ στη Γενεύη μέχρι να βρουν λύση…
Η ελληνική θέση για open ended διαδικασία είναι ακριβώς για να αποφευχθεί η δραματοποίηση την οποία επιχειρεί ο κ. Άιντα και πολλοί διεθνείς παράγοντες προκειμένου να ασκηθεί πίεση στον Ν. Αναστασιάδη να συναινέσει σε μια λύση η οποία θα εξυπηρετεί πρωτίστως τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Ένα ακόμη λάθος βήμα ήταν ότι στην κοινή ανακοίνωση που διάβασε ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ ανατρέπεται η θέση που είχε προβάλει ο κ. Αναστασιάδης, ο οποίος είχε ζητήσει πρώτα να υπάρξει συμφωνία ή έστω πρόοδος στο κεφάλαιο εγγυήσεις / ασφάλεια και μετά να συνεχισθεί η συζήτηση στα υπόλοιπα Κεφάλαια. Αυτή η αναφορά ουσιαστικά εμπλέκει τη συζήτηση περί ασφάλειας / εγγυήσεων, που αφορά τις εγγυήτριες δυνάμεις, με το παζάρι ανταλλαγμάτων που διεκδικεί η Τουρκία σε άλλα κεφάλαια που αφορούν την εσωτερική διάσταση και για τα οποία ο λόγος κανονικά ανήκει στις δύο κοινότητες.
Ένα ιδιαίτερα αρνητικό σημείο της όλης μεθόδευσης είναι ακόμη και ο χρονικός ορίζοντας που αναπτύσσεται αυτή η πρωτοβουλία Άιντα, καθώς στις αρχές του Ιουλίου αναμένεται να ολοκληρωθούν όλες οι προετοιμασίες για την έναρξη της γεώτρησης στο οικόπεδο 11 της κυπριακής ΑΟΖ από την κοινοπραξία ENI/TOTAL και εφόσον η διαδικασία των συνομιλιών θα είναι σε εξέλιξη, αναμένεται ότι θα τεθεί αρχικώς από την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους αλλά και από τον Άιντα η αξίωση για διακοπή ή αναβολή των ερευνών και γεωτρήσεων προκειμένου να διευκολυνθούν οι συνομιλίες. Και μόνο αυτή η εξέλιξη όμως θα συνδέσει πλέον οριστικά τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κύπρου στην κυπριακή ΑΟΖ με τις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού, κάτι που θα αποτελεί καταστροφική εξέλιξη σε όλα τα επίπεδα…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος