Να τρέξουμε διαφορετικά!
Πιο συγκεκριμένα, να σταθούμε σε καλές πρακτικές που αποδίδουν σε άλλες χώρες και να δημιουργήσουμε τις δικές μας, με αντίστοιχες βεβαίως προσαρμογές, δηλαδή συμβατές με τις δυνατότητές μας. Οι πόλοι για μια νέα μέθοδο να τρέξουμε το μέλλον είναι: Αυτοδιοίκηση, επαγγελματικοί, συνδικαλιστικοί, επιστημονικοί φορείς. Το δίλημμα ένα και οριζόντιο για όλους: Συντονισμός για κοινές, συνεργατικές πρακτικές. Μπορούν οι υφιστάμενες ηγεσίες να υπερβούν τις δυσκολίες συνεννόησης, τις μικροπαραταξιακές τρικλοποδιές, τους εγωισμούς και τις κλειστές πρακτικές, με άλλα λόγια να ξεκολλήσουν από ό,τι τους τραβά κάτω, πίσω και στο περιθώριο;
Ας τολμήσουν, λοιπόν, να δουν την πρόκληση και την άμεση διεκδίκηση τουλάχιστον δύο ενδεικτικών και εφικτών στόχων, που αποτελούν καλές πρακτικές και αφορούν το σύνολο της κοινωνίας και όχι επιμέρους ομάδες της.
Πρώτη πρακτική: Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για ένα εθνικό δίκτυο ανοιχτών χώρων εργασίας -με την κατάλληλη και σωστή νομοθέτηση, χωρίς αποκλεισμούς και μη ελεγχόμενη από μικρές ή στενές σκέψεις και επιδιώξεις-, όπου η σύνδεση νέων επιχειρηματιών και επιχειρήσεων, μικροεμπόρων καθώς και η ανάπτυξη θέσεων εργασίας, ενδιάμεσων χώρων, χώρων συνεργασίας, θα λειτουργήσουν ως εκκολαπτήρια και επιταχυντές σε πολλούς τομείς. Η τεχνολογική καινοτομία με έξυπνες λύσεις και νέα συστήματα παραγωγής εξατομικευμένων παραγωγής προϊόντων, η πρόληψη της υγείας, τα αειφόρα γεωργικά συστήματα, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η βιώσιμη διαβίωση, τα ευφυή συστήματα, η ενεργειακή μετάβαση και άλλοι είναι ορισμένοι από αυτούς. Το δίκτυο αυτό μπορεί να παρέχει προσωρινά και μόνιμα καταλύματα – υποστήριξη για τις νεοϊδρυόμενες εταιρείες και αναβαθμίσεις με μικρό κόστος. Τα παραδείγματα και τα υποδείγματα πολλά, από τη Σουηδία μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο (στο Λονδίνο, για παράδειγμα, ο πρώτος χώρος συνεργασίας ήταν ο Hub
στο Islington, που άνοιξε το 2005 και τώρα περιλαμβάνει περισσότερους από 400 διαφορετικούς χώρους και μια πρόσφατη έκθεση «Start Me Up»). Αυτοί οι χώροι μπορούν να δημιουργηθούν και να δώσουν σκοπό σε εγκαταλελειμμένα ή αναξιοποίητα δημόσια κτίρια και εγκαταστάσεις, να μετατραπούν σε φυτώρια καινοτομίας από μικρές κοινότητες λαϊκής βάσης έως μεγάλες εταιρείες και εκπαιδευτικά ιδρύματα έρευνας. Έτσι μπορεί να βοηθηθούν άνθρωποι και κοινότητες να παλέψουν τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες και την παρακμή, ανοίγοντας πόρτα στους νέους, με τη δημιουργία κυψελών βιώσιμων, συνεργατικών σχέσεων και πόλεων.
Δεύτερη πρακτική: Η ανάπτυξη αγορών αγροτών -farmersʼ market- ή παραγωγών χωρίς μεσάζοντες. Αυτές οι αγορές διαφέρουν από τις γνωστές λαϊκές, αφού προσφέρουν μόνο εγχώριας παραγωγής προϊόντα, από τρόφιμα έως ένδυση, υπόδηση, είδη οικιακής χρήσης κ.λπ. Έτσι μπορούμε να διασφαλίσουμε το εγχείρημα από τις υπόγειες πρακτικές κάθε λογής χόνδροκερδοσκόπων ή μικροκερδοσκόπων. Οι αγορές αυτές μπορούν να χωροθετηθούν με τρόπο που να συνδυάζονται και με δημοσίους ή ελεύθερους σε πρόσβαση χώρους αναψυχής. Υποδείγματα σχεδιασμού, πλαισίου, όρων, προϋποθέσεων, νομοθεσίας, εποπτείας, κ.ά., μπορούμε να βρούμε σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Καναδά.
Λύσεις και δρόμοι υπάρχουν. Τόλμη και αποφασιστικότητα, πολιτική και πραγματικές ηγεσίες χρειάζονται. Για την ακρίβεια, νέες ή παλιές ιδέες, με καινούρια οράματα, με νέο ανοιχτό βλέμμα και συνδημιουργική λογική. Και χώρος, περιθώριο, χρόνος υπάρχουν ακόμη -αλλά δεν είναι ανεξάντλητα- για όλους και πρωτίστως για τη χώρα. Καιρός όμως είναι -όσο υπάρχουν- να τρέξουμε διαφορετικά!
* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ