Τα «ρέστα» τους για εγκλωβισμό της Κύπρου σε νέα πενταμερή παίζουν Άγκυρα και Έσπεν Μπαρθ Άιντα

Και η νέα προσπάθεια του κ. Άιντα εκδηλώνεται μάλιστα ενώ ο ίδιος ο Μ. Ακιντζί υπαναχωρεί καθημερινά από ζητήματα τα οποία θεωρούνταν συμφωνημένα και είχαν συμπεριληφθεί στις λεγόμενες «συγκλίσεις».

Ο στόχος δεν είναι άλλος από το να ασκηθεί ασφυκτική πίεση στη Λευκωσία είτε να αποδεχθεί τις τουρκικές απαιτήσεις για λύση εντός των τουρκικών προδιαγραφών είτε, διαφορετικά, να κηρυχθεί «γκρίζα ζώνη» όλη η κυπριακή ΑΟΖ και να επιρριφθεί η ευθύνη για το αδιέξοδο όχι στην κατοχική δύναμη, η οποία θέλει τη συνέχιση της κατοχής με άλλα μέσα, αλλά στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία δεν αποδέχεται την αυτοκατάργησή της.

Ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης προχώρησε σε μια τολμηρή πρόταση, γνωρίζοντας ότι θα δεχόταν και κριτική για υποχωρητικότητα από το εσωτερικό. Έτσι, όπως οι Τουρκοκύπριοι διέρρευσαν, καθώς η Λευκωσία τήρησε απόλυτη εχεμύθεια, ο Ν. Αναστασιάδης δήλωσε έτοιμος να προσέλθει στη Γενεύη ΙΙ εάν η τουρκική πλευρά συμφωνούσε να τεθούν στην αρχή της διαδικασίας το θέμα των εγγυήσεων και το εδαφικό και κατόπιν όλες οι εκκρεμότητες που έχουν μείνει στα υπόλοιπα κεφάλαια.

Ο λόγος φυσικά δεν ήταν άλλος από την ακύρωση της μεθοδολογίας που έστησε ο κ. Άιντα για λογαριασμό της Τουρκίας, όταν στη Γενεύη, τον Ιανουάριο, η ελληνοκυπριακή πλευρά βρέθηκε να δέχεται πιέσεις για να προηγηθούν τα κεφάλαια στα οποία θα πρέπει η Κύπρος να κάνει υποχωρήσεις και όταν ήρθε η ώρα για το εδαφικό και τις εγγυήσεις αντιμετώπισε την εντελώς αδιάλλακτη και άκαμπτη στάση της Τουρκίας.

Έτσι, σήμερα ο κ. Άιντα, πέραν της προσπάθειας που καταβάλλει για να ολοκληρώσει τη διαδικασία προκειμένου να μπορέσει να επιστρέψει με περγαμηνές στην πολιτική ζωή της χώρας του και να διεκδικήσει την εκλογή του στο Νορβηγικό Κοινοβούλιο στις εκλογές του Σεπτέμβριου, εμφανίζεται να λειτουργεί για την εξυπηρέτηση των τουρκικών συμφερόντων.

Τη Δευτέρα ο Ν. Αναστασιάδης ενημερώνει εκτάκτως το Εθνικό Συμβούλιο για τις εξελίξεις και κατόπιν, πιθανότατα, θα απευθυνθεί και προς τους Ελληνοκυπρίους με διάγγελμά του, καθώς είναι προφανές ότι η διαδικασία οδηγείται σε κομβικό σημείο.

Αντιθέτως, ο κ. Ακιντζί, απʼ όσα έγιναν γνωστά, επιδιώκει την παραπομπή όλων των θεμάτων στη Γενεύη ΙΙ, υπό μορφή πακέτου, απαιτώντας ταυτόχρονα όμως την αναβολή της γεώτρησης του Ιουλίου. Είναι προφανές ότι μοναδικός στόχος της τουρκοκυπριακής πλευράς, υπό την καθοδήγηση βέβαια της Άγκυρας, είναι η εξυπηρέτηση των στρατηγικών στόχων της Τουρκίας, ώστε να ματαιωθεί ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κύπρου μέχρις ότου εξασφαλίσει, με οποιονδήποτε τρόπο, μερίδιο από τον φυσικό πλούτο της Ανατολικής Μεσογείου.

Ωστόσο, η δημοσιοποίηση των διαφωνιών και ενστάσεων του πρώην συνεργάτη του κυπρίου Προέδρου και μέλους της διαπραγματευτικής ομάδας Πόλυ Πολυβίου προκάλεσε κραδασμούς στη Λευκωσία και υποχρέωσε τον Ν. Αναστασιάδη σε πιο ρεαλιστική προσέγγιση.

Ο κ. Πολυβίου εξέφρασε, σε ηλεκτρονικό μήνυμα προς τα μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας, τη διαφωνία του για τρία θέματα: Την ερμηνεία της πολιτικής ισότητας και τη συζήτηση για την αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων, τον μηχανισμό επίλυσης αδιεξόδων και την έναρξη ισχύος της συμφωνίας. Όπως αποκάλυψε η «Σημερινή» στην Κύπρο, ο κ. Πολυβίου σε ό,τι αφορά την πολιτική ισότητα καταγγέλλει ότι η έννοια έχει διαβρωθεί και επηρεάζει άμεσα τη λειτουργικότητα του κράτους έπειτα από ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. Επισημαίνει ότι στα περισσότερα ομοσπονδιακά όργανα έχει γίνει αποδεκτή η αριθμητική ισότητα ως ερμηνεία της πολιτικής ισότητας, κάτι με το οποίο διαφωνεί. Επισημαίνει επίσης ότι με βάση όσα έχουν μέχρι σήμερα συμφωνηθεί, δεν θα υπάρχει ένα λειτουργικό σύστημα διακυβέρνησης.

Σε ό,τι αφορά τον μηχανισμό επίλυσης αδιεξόδων, για σύστημα με εξ ημισείας εκπροσώπηση, που σε κάποια στιγμή, αν δεν υπάρχει λύση, θα οδηγείται σε κλήρωση εξαίρεσης ενός εκ των μελών του σώματος, ο κύριος Πολυβίου καταθέτει την έντονη διαφωνία του λέγοντας ότι είναι ένα σύστημα που δεν απαντάται σε κανένα άλλο πολιτειακό σύστημα, πουθενά στον κόσμο.

Εξαιρετικά κρίσιμο όμως είναι και το ζήτημα της έναρξης ισχύος της συμφωνίας, καθώς ο κ. Πολυβίου επαναφέρει το ζήτημα των μεταβατικών περιόδων, λόγω της αστάθειας Ερντογάν και της αναξιοπιστίας στην εφαρμογή όσων θα συμφωνηθούν (αν βέβαια υπάρξει λύση). Ο κύριος Πολυβίου θέτει ζήτημα σταδιακής εφαρμογής των προνοιών, ώστε η Κυπριακή Δημοκρατία να μη βρεθεί εκτεθειμένη σε μια πιθανή μη εφαρμογή από την άλλη πλευρά των δικών της υποχρεώσεων.

Αν και επιχειρήθηκε να δοθούν απαντήσεις από τον γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Παντελή Παντελίδη, πολλά ερωτηματικά μένουν αναπάντητα.

Σύμφωνα και πάλι με τη «Σημερινή», η απάντηση του κ. Παντελίδη σε ό,τι αφορά την πολιτική ισότητα αναφέρει ότι δεν έχει γίνει αποδεκτή η θέση της τ/κ πλευράς για οριζόντια αριθμητική ισότητα ή μια τ/κ θετική ψήφο, αν και παραδέχεται ότι η υποχρέωση θετικής τουρκοκυπριακής ψήφου εκτείνεται σε σημαντικούς θεσμούς.

Το Προεδρικό δεν έδωσε πειστική απάντηση στο μείζον θέμα του μηχανισμού επίλυσης διαφορών, καθώς περιορίσθηκε να αναφέρει ότι ο κ. Αναστασιάδης, μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε η κατʼ αρχήν απόφαση για κλήρωση (όταν θα υπήρχε διαφωνία), αναμένει τις εναλλακτικές προτάσεις των κομμάτων…

Στο εξίσου σοβαρό ζήτημα της έναρξης ισχύος της συμφωνίας το Προεδρικό υπενθυμίζει ότι έχει συμφωνηθεί μεταξύ της διαπραγματευτικής ομάδας η θέση για άμεση εφαρμογή της συμφωνίας, καθώς έτσι αποφεύγεται η όποια εποικοδομητική ασάφεια που θα παραπέμπει μέσω των μεταβατικών περιόδων σε διάδοχο κράτος, ενώ για την αντιμετώπιση της αναξιοπιστίας της Τουρκίας έγινε επίκληση της πρότασης του Νίκου Αναστασιάδη για εμπλοκή του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσω ενός ισχυρού ψηφίσματος που θα αφορά την εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Βεβαίως, με δεδομένη την εμπειρία του Κυπριακού και των δεκάδων ψηφισμάτων του ΣΑ που ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, μάλλον δεν είναι πειστικό το επιχείρημα αυτό, καθώς η μέχρι τώρα διαδικασία ουσιαστικά προβλέπει την αυτοκατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, με μόνη εγγύηση την καλή πίστη της Τουρκίας του Ταγίπ Ερντογάν.

Ενδεικτικές για το πώς θα κινηθεί η Τουρκία τις επόμενες ημέρες είναι οι δηλώσεις του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που έσπευσε να χαρακτηρίσει… ακατανόητες τις προτάσεις του Ν. Αναστασιάδη, σπεύδοντας να αποδώσει την αποτελμάτωση της διαδικασίας στον… λαϊκισμό εν όψει των προεδρικών εκλογών του επόμενου Φεβρουαρίου.

Κωνσταντίνος Τσάκαλος