Οι προτάσεις μου για την προστασία των αγροτών που καλλιεργούν εκτάσεις που ήταν δασικές

Η σταδιακή αύξηση του πληθυσμού δημιούργησε την ανάγκη επιπλέον αγροτικών εκτάσεων σε βάρος της δημόσιας δασικής ιδιοκτησίας και αυξήθηκαν οι καταπατήσεις και εκχερσώσεις.

Η εσωτερική μετανάστευση είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέες ισχυρές στεγαστικές ανάγκες, που εξανάγκασαν τις κυβερνήσεις να ανεχθούν την αυθαίρετη οικοδομική δραστηριότητα σε βάρος των δημοσίων δασικών εκτάσεων.

Με τη συνταγματική αναθεώρηση του 1975 επιδιώχθηκε η προστασία των δασικών εκτάσεων για λόγους οικολογικής ισορροπίας και ανάσχεσης των καταπατήσεων και της αυθαίρετης δόμησης.

Στα πλαίσια του οικολογικού ακτιβισμού, το Συμβούλιο της Επικρατείας ερμήνευσε τις διατάξεις του Συντάγματος αυστηρά και διαχρονικά κάνει δεκτό ότι όσες δασικές εκτάσεις είχαν εκχερσωθεί από αυθαίρετη ανθρώπινη ενέργεια, πριν ή μετά το 1975, δεν αλλάζουν χρήση, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και απαγορεύεται η διάθεσή τους για κάθε άλλο σκοπό. Επιτρέπεται μεταβολή μόνο αν εξυπηρετείται υπέρτερος σκοπός δημοσίου συμφέροντος, στον οποίο περιλαμβάνεται και η αγροτική εκμετάλλευση. Αλλά υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι ο σκοπός δημοσίου συμφέροντος τεκμηριώνεται πλήρως με στοιχεία που ανάγονται όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο επικράτειας και ύστερα από προηγούμενη έγκριση της δασικής αρχής.

Εξαιτίας της εντεινόμενης πίεσης για αγροτική γη, δεδομένων και των ελκυστικών ενισχύσεων της ΕΕ, το Σύνταγμα του 1975 απέτυχε του σκοπού του για την προστασία των δασικών εκτάσεων. Το φαινόμενο των αυθαιρέτων επεμβάσεων συνεχίσθηκε αμείωτο με την ανοχή του κράτους, που έκρυβε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Η παραγωγή που προέκυπτε από τις καταληφθείσες δημόσιες εκτάσεις εντάχθηκε στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων, Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) .

Η υποχρέωση σύνταξης δασικών χαρτών αποκάλυψε το πρόβλημα των καταπατήσεων και αυθαιρέτων μεταβολών των δασικών εκτάσεων για γεωργική εκμετάλλευση. Η ανάρτηση των δασικών χαρτών οδηγούσε στην καταγραφή τους ως δημοσίων, την απαγόρευση της καλλιέργειάς τους και την εξαίρεσή τους από τις κοινοτικές ενισχύσεις.

Η κυβέρνηση επιχείρησε, με αμφιβόλου συνταγματικότητας διατάξεις, να νομιμοποιήσει τις μέχρι το 2007 καταλήψεις και εκχερσώσεις δημοσίων δασικών εκτάσεων για σκοπούς αγροτικής εκμετάλλευσης και επιτρέπει την εξαγορά όσων εκχερσώθηκαν μέχρι το 1975 και την παραχώρηση της χρήσης εκείνων που κατελήφθησαν μετά τη χρονολογία αυτή, με χρηματικό αντάλλαγμα, ακόμα και αν έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες.

Οι ρυθμίσεις αυτές υποστηρίχθηκε, χωρίς συστολή, ότι νομιμοποιούν την αγροτική εκμετάλλευση. Δεν προστατεύουν όμως τους αγρότες και τους αφήνουν εκτεθειμένους για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, διότι οι καταλήψεις έγιναν αυθαίρετα και δεν στηρίζονται σε νόμιμη κρατική πράξη, που προηγουμένως είχε κρίνει αιτιολογημένα ως απολύτως αναγκαία τη μεταβολή, και, δεύτερον, διότι για τις περιπτώσεις αυτές το ισχύον Σύνταγμα αποκλείει τη νομιμοποίηση και καθιστά υποχρεωτική την κήρυξή τους ως αναδασωτέες.

Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος και τον κίνδυνο επιπτώσεων στην αγροτική παραγωγή, το εισόδημα και τις επιδοτήσεις, καθότι αφορά δεκάδες χιλιάδες αγρότες που καλλιεργούν περισσότερα από 2 εκατομμύρια στρέμματα, αναζήτησα επίλυση κατά τη συζήτηση στη Βουλή.

Ως βραχυπρόθεσμο μέτρο για την αντίκρουση των δικαστικών προσφυγών που προαναγγέλλονται, πρότεινα να λάβει το υπουργείο Περιβάλλοντος την πρωτοβουλία να συνταχθεί οικονομοτεχνική μελέτη ώστε, σε επίπεδο χώρας, να σταθμίσει τους παράγοντες εκείνους που για υπέρτερο δημόσιο συμφέρον καθιστούν δικαιολογημένη και ανεκτή τη μεταβολή χρήσεως δασικών εκτάσεων σε γεωργική γη και τη διατήρηση της εντάξεώς τους στο σύστημα κοινοτικών ενισχύσεων.

Ως μεσομακροπρόθεσμο μέτρο για τελική επίλυση, πρότεινα στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση να προβλεφθεί μεταβατική διάταξη που να νομιμοποιεί -και μάλιστα αναδρομικά- τις καταστάσεις αυτές, ώστε να αρθεί κάθε αμφισβήτηση.

Και όσα πρότεινα εξακολουθούν σήμερα να είναι επίκαιρα.

Ελπίζω ότι η κυβέρνηση θα εγκαταλείψει τα πειράματα και θα προστατεύσει αποτελεσματικά τους αγρότες.