Τα αδιέξοδα του τούρκου ηγέτη τον στρέφουν εναντίον Ισραήλ, ΗΠΑ, Ελλάδας, Ευρώπης…
Με ένα ξέσπασμα εναντίον του Ισραήλ, προκειμένου να αυτοπροβληθεί ως ο προστάτης των Παλαιστίνιων και των μουσουλμάνων της περιοχής, με συνεχιζόμενες επιθέσεις εναντίον της ΕΕ και ευρωπαϊκών πρωτευουσών και με μια ευθεία αντιπαράθεση με την Ουάσινγκτον και τον Ντ. Τραμπ, έχει αρχίσει αυτή η νέα περίοδος της διακυβέρνησης Ερντογάν, στην οποία φυσικά πρέπει να προστεθούν και οι «πινελιές» της έμπρακτης αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου σε όλο το μέτωπο από το Αιγαίο μέχρι την κυπριακή ΑΟΖ.
Το μεγάλο πρόβλημα του κ. Ερντογάν δεν είναι άλλο από τη διαχείριση των δύσκολων σχέσεων με μια ασύμβατη και απρόβλεπτη αμερικανική κυβέρνηση και έναν εξίσου εκρηκτικό Πρόεδρο όπως ο Ντ. Τραμπ, που αποφάσισε, αδιαφορώντας πλήρως για τις διαμαρτυρίες και τις απειλές της Τουρκίας, να ενισχύσει τους Κούρδους της Συρίας, και συγκεκριμένα την οργάνωση YPG, που οι Τούρκοι θεωρούν ότι αποτελεί αδελφή οργάνωση του ΡΚΚ. Παρά τις υποσχέσεις ότι αυτό δεν θα επηρεάσει τις μεταπολεμικές ισορροπίες στη Συρία και παρά τις δεσμεύσεις ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση το ΡΚΚ, η Τουρκία είναι αντιμέτωπη με το εφιαλτικότερο για την ίδια σενάριο: Και ο Άσαντ επιβιώνει και οι Κούρδοι αποτελούν συμμάχους τόσο των Αμερικανών όσο και των Ρώσων, ως η πιο αξιόπιστη δύναμη για την τελική επίθεση εναντίον του ISIS…
Στο Ισραήλ αλλά και στην Ουάσινγκτον επιχειρούν να ερμηνεύσουν το νέο ξέσπασμα του Ερντογάν εναντίον του Ισραήλ, σε μια στιγμή που οι σχέσεις των δύο χωρών, μετά μάλιστα τη μακρά περίοδο έντασης, έδειχναν να έχουν ομαλοποιηθεί και μάλιστα να επιχειρείται να επιβεβαιωθεί αυτή η πρόοδος με την ενεργειακή συνεργασία και την κατασκευή αγωγού από το Ισραήλ προς την Τουρκία για την εξαγωγή του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Το ξέσπασμα του Ερντογάν, που προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις στο Τελ Αβίβ, έγινε στη διάρκεια ομιλίας του σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και αφορούσε τα βακούφια της Ιερουσαλήμ.
Ήταν ένα ξέσπασμα όμως που καμιά ισραηλινή ηγεσία δεν μπορεί να παραβλέψει, ούτε να καταπιεί. Ο Ταγίπ Ερντογάν απλώς επιβεβαίωσε με τον πιο καθαρό τρόπο ότι είναι απρόβλεπτος και κάθε άλλο πάρα αξιόπιστος σύμμαχος και εταίρος θεωρείται. Και αυτό ρίχνει βαριά τη σκιά σε κάθε συζήτηση που γινόταν, έστω και διερευνητικά, για το ενδεχόμενο μεταφοράς του ισραηλινού φυσικού αερίου στην Τουρκία.
Το φυσικό αέριο για το Ισραήλ δεν είναι απλώς ένας πλουτοπαραγωγικός πόρος, είναι «όπλο» στρατηγικής σημασίας για την επιβίωση του ισραηλινού κράτους και συνεπώς, με τέτοια δείγματα γραφής, είναι εξαιρετικά δύσκολο για οποιαδήποτε κυβέρνηση του Ισραήλ να εμπιστευθεί το «όπλο» αυτό σε μια Τουρκία με ηγέτη τον Ερντογάν.
Στην ομιλία του, ο Ερντογάν, αφού μίλησε για την κατάληψη της Ιερουσαλήμ εδώ και 50 χρόνια, έστειλε το μήνυμα της τουριστικής εισβολής των μουσουλμάνων στην πόλη: «Εμείς, ως μουσουλμάνοι, πρέπει να επισκεπτόμαστε συχνά την Ιερουσαλήμ. Κοιτώντας τις στατιστικές, είναι σαφές ότι υστερούμε σε αυτό το ζήτημα. Καλώ τους πολίτες μου. Γιατί να μη μεταβούν εκατοντάδες χιλιάδες;».
Με τρόπο προσβλητικό για την Κνέσετ αλλά και για ένα ανεξάρτητο κράτος όπως το Ισραήλ, ο Ερντογάν απείλησε ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει να σταματήσει το πρωινό εζάνι (η πρόσκληση με μεγάφωνα για προσευχή), λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν θα επιτρέψουμε να σταματήσει το εζάνι. Αν έχετε εμπιστοσύνη στην πίστη σας, γιατί φοβάστε την ελευθερία της πίστης; Εμείς έχουμε εμπιστοσύνη στην πίστη μας, γιʼ αυτό δεν φοβόμαστε την ελευθερία της πίστης…».
Ο Ερντογάν προχώρησε όμως πολλά βήματα παραπέρα, παραβιάζοντας κόκκινες γραμμές του Ισραήλ και βαθαίνοντας ακόμη περισσότερο το ρήγμα, καθώς συνέκρινε και πάλι την πολιτική του Ισραήλ στο Παλαιστινιακό με το Απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής.
«Το Ισραήλ, πάρα τις αποφάσεις που έχουν βγει εναντίον του, συνεχίζει να εφαρμόζει πολιτικές κατάληψης, βίας, καταπίεσης, κρατά την Ιερουσαλήμ χωρίς μουσουλμάνους και βρίσκει τη δύναμη να τα κάνει αυτά επειδή γνωρίζει ότι δεν θα τιμωρηθεί. Αυτός είναι ο λόγος που τα εγκλήματα του Ισραήλ αυξάνονται και η πολιτική του δεν διαφέρει από τη ρατσιστική πολιτική κατά των μαύρων στη Νότια Αφρική και στην Αμερική.
Ενώ πυκνώνουν οι φωνές που προειδοποιούν ότι το τουρκικό καθεστώς ξεπερνά κάθε όριο, ώστε πλέον να μην μπορεί να συνεχισθεί η ενταξιακή διαδικασία, ο Ταγίπ Ερντογάν επανέρχεται και δηλώνει ότι παραμένει ο στόχος ένταξης στην ΕΕ, με τρόπο όμως που να εξασφαλισθεί μια win-win κατάσταση. Μάλιστα, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ομέρ Τσελίκ έρχεται με προκλητικό τρόπο να θέσει και όρους στις Βρυξέλλες. Και ενώ είναι γνωστές οι συνθήκες που επικρατούν όσον αφορά τις ατομικές ελευθερίες στη χώρα και η τραγική κατάσταση με τον ασφυκτικό έλεγχο της δικαιοσύνης από το καθεστώς, ζήτησε το άνοιγμα των Κεφαλαίων 23 και 24 – για το Σύστημα Απονομής Δικαιοσύνης και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και τη Δικαιοσύνη, Ελευθερία και Ασφάλεια αντίστοιχα… Δύο κεφάλαια που κανείς στην Ευρώπη δεν θα τολμούσε να υποστηρίξει το άνοιγμά τους με δεδομένη την κατάσταση των ατομικών ελευθεριών και της «ανεξαρτησίας» της δικαιοσύνης στην Τουρκία – τα δύο αυτά κεφάλαια μένουν παγωμένα από το 2009, λόγω του βέτο της Κύπρου.
Με ειρωνική και προκλητική διάθεση, ο Ομέρ Τσελίκ δήλωσε ενώπιον της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Φ. Μογκερίνι και του επιτρόπου Γ. Χάαν: «Η Τουρκία έχει δημοκρατική αυτοπεποίθηση και πιστεύει ότι έχει έρθει η ώρα για να ενισχυθούν οι σχέσεις με την Ευρώπη…».
Στις 25 Μαΐου προγραμματίζεται η συνάντησή του με τους κ. Γιούνκερ και Τουσκ, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ… Και τότε θα είναι η ώρα της αλήθειας, καθώς η Ευρώπη δεν θέλει να σπάσει τον δεσμό με την Τουρκία, αλλά κανείς στην ΕΕ δεν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί τους εκβιασμούς του Ταγίπ Ερντογάν και την προσπάθειά του να επιβάλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να προσαρμοσθεί στα δικά του πρότυπα διακυβέρνησης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Όσο για τη στάση της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το πολεμικό κλίμα το οποίο έχει επιβάλει στο Αιγαίο και στην κυπριακή ΑΟΖ είναι γνωστό και όλοι αναμένουν με αγωνία πώς η Τουρκία θα επιχειρήσει να κλιμακώσει την ένταση προκειμένου να ακυρώσει τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Κωνσταντίνος Τσάκαλος