Παγίδα και ελπίδα!

Χρειαζόμαστε όμως πρόσθεση απασχόλησης, αξιοπρέπειας στους μισθούς και τις συντάξεις.

Η διευθέτηση του χρέους στο έδαφος που επιχειρείται μπορεί να βγάλει στις αγορές -προεκλογικά- αλλά μετά; Με 4,5 ή 6% επιτόκιο θα εξοφλούμε χρέος με μισό ή 1/3 πιο χαμηλό επιτόκιο. Όταν στο υφιστάμενο χρέος δεν έχεις διαγραφή -για να μην κινεί την οικονομία- για να σταθείς η περίοδος χάριτος πρέπει να ξεπερνά τα τριάντα χρόνια. Άλλως οι ανάγκες, οι επιθυμίες των πολιτών -με τα capital controls και την οργάνωση όλων των συναλλαγών τραπεζικά-, οι συλλογικές προσδοκίες, η παραγωγή και κατανομή, τα δημόσια ή εθνικά συμφέροντα χειραγωγούνται. Αυτή είναι η παγίδα στην πορεία πλέον και η ναρκοθέτηση του μέλλοντος. Ο έλεγχος της χώρας είναι στις υπερκείμενες δυνάμεις και τις τραπεζικές αξίες της παγκοσμιοποίησης.

Το χρέος, με την καθοριστική συμβολή του ΔΝΤ -τώρα, αφού έβαλε το τρένο στις ράγες για δεκαετίες με ομολογημένα αλλά μη διορθώσιμα λάθη, είναι ήξεις, αφήξεις- υπήρξε η ευφυής μέθοδος, υπόδειγμα ενός καταρρέοντος νεοφιλελεύθερου μοντέλου για ανανέωση του χρόνου ζωής του. Πόσο όμως ακόμη το πείραμα -και στην πιο ακραία εκδοχή, όπως η ελληνική- δεν έχει ορατή έξοδο;

Η ελπίδα είναι στις κοινωνικές διεργασίες -ήδη είναι ορατές από τις ΗΠΑ έως την Ευρώπη και στα εκλογικά -και δείχνουν έναν θνησιγενή, μεταβατικό κύκλο μετά τις αναμετρήσεις κάλπης. Δηλαδή μια εποχή αντιφατική, ωστόσο οι κοινωνίες αναζητούν τον ζωτικό χώρο για τη δημοκρατία και την πρόοδο στη δημόσια σφαίρα. Τα νέα στερεότυπα, με τις εύκολες ταμπέλες περί λαϊκισμού -που υπάρχει και δεξιά και αριστερά και στα συστημικά και στα αντισυστημικά- δεν αντιμετωπίζουν την οργή, το μίσος, κ.λπ., μη ορθολογικά φαινόμενα που καλλιεργούνται από τα ανορθολογικά συστήματα εξουσίας. Τα ξεσπάσματα αποδεικνύουν ότι κάτι κινείται και δεν είναι απλό να ελεγχθεί στην τρέχουσα πολυπλοκότητα, όταν τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά και όχι μόνο οικονομικά.

Στο εθνικό επίπεδο, η άμεση απομάκρυνση από την καθολική αυταπάτη του πολιτικού προσωπικού περί ουρανοκατέβατων επενδύσεων μπορεί να είναι βήμα. Αυτές είτε θα προέλθουν από εθνικά κεφάλαια, πατριωτικές δυνάμεις με συνείδηση (π.χ. η επιστροφή μέρους του κεφαλαίου που έφυγε θα ήταν καλή αρχή), σε σαφές πλαίσιο και αμετάβλητο σενάριο πολιτικών στον χρόνο (μια συνταγματική ρήτρα ίσως είναι ενδεδειγμένη, αφού είναι μεγάλο το έλλειμμα εμπιστοσύνης), είτε θα αναζητούνται στο διηνεκές.

Επειδή η αύξηση του ΑΕΠ δεν συμπίπτει απαραίτητα με ποιότητα και βιωσιμότητα περιβάλλοντος ζωής ή μείωση ανισοτήτων ή ποιότητα εργασίας ή η υγεία ή ένταξη στην παραγωγή των νέων ή την παιδεία, δηλαδή αυτά που συμβάλλουν στη δημιουργία κοινωνικής ευημερίας και πολιτισμού, είναι αναγκαίο τα όποια κίνητρα (φορολογικά, επιπρόσθετης δημόσιας χρηματοδότησης, συνέργειας σε ΣΔΙΤ κ.λπ.) να συνοδευτούν από συγκεκριμένους δείκτες-οδηγούς βιώσιμων μεταρρυθμίσεων. Απαιτούνται επιλογές άνευ αγκυλώσεων στο διακύβευμα να απελευθερωθούμε από την παγίδα και να περάσουμε το ποτάμι και όχι μικροπολιτικά παίγνια. Το εγχείρημα πρέπει να αποτυπώνεται θετικά στο μέσο διαθέσιμο εισόδημα, στις ανισότητες, στο ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού, εκπομπές διοξειδίου και άλλων παραγόντων μόλυνσης, στη διαφάνεια. Η ελπίδα είναι στο μάζεμα, στη συσπείρωση δυνάμεων, δηλαδή να στηριχτούμε στα πόδια μας πρώτα απʼ όλα, αν θέλουμε να δούμε το δάσος και να μη στρουθοκαμηλίζουμε στην άμμο!

* Μάστερ στις Δημόσιες Πολιτικές, Συντονιστής του Ομίλου Πολιτικού και Κοινωνικού Προβληματισμού «Ακτίδα», πρ. Πρόεδρος ΑΔΕΔΥ