Οι δανειστές και η Ελλάδα – Οι εκατέρωθεν συμπεριφορές

Ισχύει, λίγο-πολύ, η θρυλική φράση του βάρβαρου Γαλάτη Βρέννου «Vae victis» (μτφ.: Ουαί τοις ηττημένοις), που απεύθυνε προς τους Ρωμαίους όταν απαίτησε το διπλάσιο βάρος λύτρων σε χρυσό -αντίθετα με εκείνο που είχε συμφωνηθεί-, με την απειλή ότι σε αντίθετη περίπτωση θα κατάστρεφε τη Ρώμη. Υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ του βάρβαρου Βρέννου και της συμπεριφοράς των σημερινών θεσμικών δανειστών της Ελλάδος; Το εκβιαστικό μέσο δεν είναι τα ξίφη των στρατευμάτων του γαλάτη πολιορκητή αλλά τα επαχθή Μνημόνια, όπως και οι αξιολογήσεις, που υπαγορεύουν στη δανειζόμενη χώρα, την Ελλάδα, πώς θα χειρισθεί τα του οίκου της, υπό την απειλή ότι αν δεν συμμορφωθεί ακολουθεί η χρεοκοπία. Ο πρόλογος κρίθηκε αναγκαίος για να χρησιμεύσει ως μέτρο σύγκρισης μεταξύ διδακτικών στιγμών της ευρωπαϊκής ιστορίας και της συμπεριφοράς των σημερινών ευρωπαϊκών θεσμικών δανειστών έναντι της Ελλάδας. Αφήνουμε εκτός το ΔΝΤ, που κατά τον αισώπειο μύθο για τον σκορπιό και τον βάτραχο ενεργεί σύμφωνα με τη φύση του. Ποιοι είναι οι θεσμικοί δανειστές; Κατʼ αρχάς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ΕSM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) και ο εξωευρωπαϊκός θεσμός, το ΔΝΤ. Επιπλέον και ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, χωριστά. Ποιος ο λόγος δανεισμού προς την Ελλάδα; Ασφαλώς όχι από φιλανθρωπία αλλά για να αποτραπεί η χρεοκοπία ενός κράτους-μέλους της ΕΕ, που αν επισυνέβαινε θα προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, με πολύ πιθανή την κατάρρευση του ευρωσυστήματος όπως και τη χρεοκοπία τραπεζών μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών που κατείχαν ελληνικά ομόλογα. Η διάσωση της Ελλάδας από τη χρεοκοπία ήταν και θέμα γοήτρου και αξιοπιστίας της ίδιας της ΕΕ προς τα έξω. Θα κλόνιζε την εικόνα της Ευρώπης, η οποία θέλει να εμφανίζεται ως πρότυπο ευημερίας, ευνομίας, δημοκρατίας και αλληλεγγύης προς τα κράτη-μέλη. Τις πταίει που η Ελλάδα έφτασε στο χείλος της καταστροφής; Ποιος ή ποιοι ευθύνονται που οκτώ χρόνια από τότε που ξεκίνησε η οικονομική κρίση δεν λέει να φανεί φως στο βάθος του τούνελ; Τα κόμματα που διακυβέρνησαν τη χώρα από το 1998 και εντεύθεν επιρρίπτουν, με μεγάλη ευκολία, την ευθύνη το ένα προς το άλλο, με έωλα επιχειρήματα. Μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου οι διαχειριστές της κρίσης διακρίνονται σε εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες. Οι πρώτοι είναι οι θεσμικοί δανειστές, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, ενώ οι δεύτεροι είναι οι ελληνικές κυβερνήσεις που εναλλάσσονταν στην εξουσία και υπέγραψαν τα τρία Μνημόνια. Η αντιμετώπιση της κρίσης εμπλέκει εμμέσως και πολλούς κοινωνικοοικονομικούς φορείς όπως και τα ΜΜΕ. Η συμπεριφορά των εξωτερικών παραγόντων επηρεάζεται μεγάλως από το Βερολίνο και πλέον συγκεκριμένα από τον γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος είναι γνωστό ότι διακατέχεται από δογματικές αντιλήψεις και εμμονές για την οικονομία και αποθεώνει την πολιτική λιτότητας ως το πλέον αποτελεσματικό μέσο για τη θεραπεία των οικονομικών κρίσεων. Αυτήν την αντίληψη την εφαρμόζει και στην περίπτωση της Ελλάδας, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που του αποδίδουν και μια προκατάληψη έναντι των Ελλήνων. Δεν συμμερίζομαι τις απόψεις εκείνων που τον χαρακτηρίζουν ως ανθέλληνα ή αρνητικό τιμητή όλων των Νοτιοευρωπαίων, όπως και τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Νταισελμπλούμ. Η εμμονή όμως του κ. Σόιμπλε σε ατελέσφορες πολιτικές λιτότητας όπως και οι φανερές ή παρασκηνιακές παρεμβάσεις του με την έγερση νέων απαιτήσεων που καθυστερούν το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης δικαιολογούν τις υποψίες ότι ο κ. Σόιμπλε έχει άλλους σχεδιασμούς για την Ελλάδα, που άλλωστε δεν έχει αποκρύψει με συγκεκριμένες προτάσεις. Δηλαδή την έξοδό της από το ευρώ. Η καθυστέρηση στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, ενώ υπάρχει έντονη φημολογία ότι αυτή θα κλείσει μετά τις γερμανικές κοινοβουλευτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο, θα μπορούσε να είναι καταστροφική για την ελληνική οικονομία. Η φημολογία αυτή, ή τα ίδια τα γεγονότα, προκάλεσε τη δίκαιη αγανάκτηση του έλληνα πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος κατά την επίσκεψη, προ ημερών, στην Αθήνα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Ντόναλντ Τουσκ προειδοποίησε ότι αν δεν περατωθεί η δεύτερη αξιολόγηση θα φέρει το θέμα ενώπιον του εκτάκτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα συνέλθει στις Βρυξέλλες στις 29 Απριλίου. Εκτός της συμπεριφοράς των θεσμικών δανειστών, εξεταστέα είναι και η συμπεριφορά των εσωτερικών παραγόντων, όπως των πολιτικών κομμάτων και άλλων φορέων, στην αντιμετώπιση της κρίσης και των υπερβολικών απαιτήσεων των δανειστών. Αν και πιστεύω ότι οι πλείστοι γνωρίζουν ή θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει ανταποκριθεί σε μεγάλο βαθμό στις υποχρεώσεις που επιτάσσουν τα Μνημόνια, δεν στηρίζουν τις προσπάθειες τις κυβέρνησης, προφανώς για αντιπολιτευτικούς λόγους, ακόμη και αν γνωρίζουν ή θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι πολλές από τις απαιτήσεις των δανειστών αντίκεινται στους κοινοτικούς κοινωνικούς κανόνες και παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αντί της στήριξης των κυβερνητικών προσπαθειών και των εθνικών συμφερόντων, ακολουθείται μια στείρα αντιπολιτευτική κριτική με προφανή στόχο την ανάληψη της εξουσίας. Αξιοσημείωτο και το φαινόμενο της δημιουργίας νέων πολιτικών κομμάτων, που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, όταν είναι δεδομένη η αντικειμενική τους αδυναμία να ανταποκριθούν στις ανάγκες και να αρθρώσουν σωστό πολιτικό λόγο που να πηγάζει από βαθιά γνώση των θεμάτων και της διεθνούς πραγματικότητας. Τα τεκταινόμενα στον δημόσιο βίο εμφανίζουν εικόνα παρακμιακή. Η Βουλή των Ελλήνων καλό θα ήταν να ανατυπώσει και να διανείμει προς όλους τον διάσημο λόγο του Δημοσθένη προς τους Αθηναίους, που είναι σαν να γράφτηκε σήμερα.